Portret najeźdźcy - ukraińskie badania wśród rosyjskich jeńców

Czytaj więcej

Świat

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 501

24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. Do ojczyzny z Turcji wróc...

- Chcieliśmy zrozumieć jaki jest średniostatystyczny rosyjski okupant, jaki jest jego socjologiczny portret, jak widzi i jak rozumie otaczający świat – wyjaśniał Andrij Jusow z Koordynacyjnego Sztabu Ukrainy ds. Jeńców i jednocześnie przedstawiciel służby prasowej ukraińskiego wywiadu wojskowego.

Jedynie niewiele ponad 10 proc. jeńców ma wykształcenie wyższe, a ponad połowa – średnie techniczne. Przytłaczająca większość (ponad 83 proc.) jest w wieku 25-50 lat, choć trafiają się też znacznie starsi (1,3 proc. ma 56-60 lat).

Żołnierze, najemnicy, separatyści, specjaliści od tłumienia rozruchów

Wśród złapanych tylko 43,3 proc. było żołnierzami regularnej, rosyjskiej armii a 12,3 proc. – najemnicy z Grupy Wagnera. Ponad jedna czwarta służyła w „ludowej milicji Ługańskiej Republiki Ludowej”, 16,2 proc. w takiej samej formacji „Donieckiej Republiki Ludowej”, a 2,2 proc. w Gwardii Narodowej (czyli rosyjskich wojskach wewnętrznych).

Oddziały formalnie tworzone przez separatystów (z Doniecka i Ługańska) tworzą osobne korpusy, choć ich dowódcami są rosyjscy oficerowie i podporządkowane są rosyjskiej 8 armii. Z powodu poniesionych strat i braku mężczyzn w wieku poborowym na okupowanych terenach ostatnio uzupełniane są przez zmobilizowanych w Rosji. Nie wiadomo, ilu obecnie jest w nich mieszkańców okupowanych rejonów obwodów donieckiego i ługańskiego, a ilu Rosjan z Rosji – możliwe, że ci ostatni stanowią już większość.

Z przebiegu działań wojennych wynika, że szczególnie ci z Ługańszczyzny niechętnie uczestniczyli w wojnie. W efekcie wśród jeńców jest ich znacznie więcej, niż z Doniecczyzny, mimo, że ta ostatnia przed wojną miała znacznie więcej mieszkańców.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Think tank: Putin wyrozumiały dla najemników grupy Wagnera. Jakie ma powody?

Status umowy między rosyjskim dyktatorem Władimirem Putinem a przywódcą Grupy Wagnera Jewgienijem...

Podobne formacje próbowali tworzyć w okupowanych częściach obwodów chersońskiego i zaporoskiego. Prawdopodobnie nic z tego nie wyszło, w każdym razie wśród jeńców nie ma osób z tych rejonów.

Wojna Rosji z Ukrainą. Młodzi ojcowie w niewoli

Sztab Koordynacyjny ds. jeńców utworzył fundację „Chcę żyć”, która pomaga rosyjskim żołnierzom (ale też białoruskim, bo i tacy trafiają się na froncie) w poddaniu się. Fundacja utrzymuje kanały łączności (telefoniczne, w internecie) przez które żołnierze mogą zgłaszać chęć poddania się. Posiada również drony, który pomagają w doprowadzaniu przyszłych jeńców do ukraińskich pozycji.

Fragmenty wyników obecnych badań fundacji publikowano już na początku maja. Obecnie zaś udostępniono dziennikarzom 49-stronnicową prezentację.

Ankiety wypełniło podobno dobrowolnie 400 rosyjskich jeńców. Nie wiadomo jednak, ilu w ogóle Ukraińcy mają jeńców, stąd uznawanie wyników za odzwierciedlające nastroje wszystkich jest nieco ryzykowne.

Co trzeci respondent poinformowała, że jest żonaty, a jeszcze 14 proc. pozostaje „w niezarejestrowanych związkach”. Przy tym 40 proc. twierdzi, że ma dzieci w wieku do 14 lat.

Ponad połowa trafiła do wojska już po inwazji, jeszcze ponad 1/3 w 2022 roku, ale przed atakiem 24 lutego. Tylko co dziesiąty służył przed 2022 rokiem.

Dlaczego Rosjanie poszli na wojnę

Większość przyznawała, że znalazła się w armii z powodu „chęci stabilizacji w życiu”, ponad jedna trzecia „z powodu możliwości awansu” (sformułowanie jest niezbyt jasne, chodzi prawdopodobnie o awans w społeczeństwie). Do chęci zarobienia pieniędzy przyznawał się tylko mniej więcej co piąty.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Think tank: Powracają pogłoski o dymisji Siergieja Szojgu

Instytut Badań nad Wojną wspomniał w codziennej aktualizacji o doniesieniach, że rosyjskie kierow...

Ponad 3/4 zapewniało, że nie kontynuowałoby służby wojskowej, gdyby nie wojna z Ukrainą. Tylko 3,3 proc. uważa, że ich „oczekiwania (w stosunku do służby wojskowej) zostały spełnione”.

„Początkowo z zemsty za zabitego krewniaka, ale jak mnie ranili to zrozumiałem, że nie chcę dalej walczyć” (jeniec 40 lat, regularna armia rosyjska, ale z Ługańszczyzny), „Obronić ruską ludność na wschodzie Ukrainy, walczyć z faszystowskimi niegodziwcami” (31 lat, wojska wewnętrzne), „Zmobilizowali, choć nie mieli prawa, jestem inwalidą” (33 lata, „ludowa milicja Doniecka”), „Śledczy aresztu nr 5 w Doniecku wymusili na mnie dobrowolne zgłoszenie się do służby” (60 lat, „ludowa milicja Doniecka”) – tak opisywała swe motywy pójścia na wojnę część jeńców.

Wojna z Ukrainą. Bałagan jak w rosyjskiej armii

Tylko 1,3 proc. i 1,9 proc. podobały się cechy osobiste lub profesjonalne dowódców. Prawie połowa uważa, że w przypadku odwrotu zostałaby przez nich porzucona – co niektórym zresztą przytrafiło się.

Jedynie 7,2 proc. było zadowolonych z tego jak armia wyposażyła ich w mundury, a 7,1 proc. – w amunicję. Ponad 70 proc. negatywnie ocenia współpracę i wsparcie ze strony innych oddziałów na froncie.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Zełenski wraca z Turcji. Na Ukrainę zabiera ze sobą obrońców Azowstalu

Dowódcy, którzy bronili zakładu Azovstal w Mariupolu, wrócą do domu z Turcji, gdzie byli przetrzy...

W rezultacie ponad 1/3 oświadczyła, że negatywnie odnosi się do samej rosyjskiej armii.

Dla wszystkich głównymi źródłami informacji na froncie były rozmowy z kolegami z jednostki albo rozmowy telefoniczne z rodzinami, tylko 1/5 wierzy temu co mówią w rosyjskiej telewizji.