Reklama

Tak Polska zmieniała się od 1988 roku. Kalendarium

Publikacja: 02.06.2023 03:00

Tak Polska zmieniała się od 1988 roku. Kalendarium

Foto: Fotorzepa/ Urszula Lesman

1988

● powstaje ustawa o działalności gospodarczej (ustawa Wilczka), w 11 lat nowelizowana 40 razy

1989

● wybory 4 czerwca

● uwolnienie cen żywności

● przyjęcie przez parlament dziesięciu ustaw planu Balce- rowicza; 11., antymonopolowa, weszła w życie w lutym 1990 r.

1990

● wejście w życie planu Balcerowicza, usztywnienie kursu walutowego 9,5 tys. starych złotych za dolara

Reklama
Reklama

● pierwszy etap reformy samorządowej – powołanie gmin

● w całym roku zarejestrowano ponad 300 tys. nowych firm

● afera Bezpiecznej Kasy Oszczędności Lecha Grobelnego, 11 tys. poszkodowanych

● afera Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego

● zgoda na utworzenie 45 banków, w tym trzech z kapitałem zagranicznym

1991

● 16 kwietnia, pierwsza sesja na GPW

Reklama
Reklama

● rozwiązanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej

● afera Art-B

● wejście Polski do Rady Europy

● dewaluacja złotego (dolar 11,1 tys. starych złotych), od października krocząca dewaluacja

1992

● wprowadzenie podatku dochodowego od osób fizycznych (skala 20, 30, 40 proc.)

● wprowadzenie podatków lokalnych

Reklama
Reklama

● debiut akcji BIG jako pierwszego banku na GPW

1993

● ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków (efekt kryzysu bankowego), NBP zaczyna działania sanacyjne (prezesem jest Hanna Gronkiewicz-Walz), pomoc dla 13 banków

● wprowadzenie VAT (skala 22, 7, 0 proc.) i akcyzy, podatek nie objął rolników

● rząd, NSZZ Solidarność i Konfederacja Pracodawców Polskich podpisują „Pakt o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształcenia”: ustalenia ws. prywatyzacji firm państwowych, osłon socjalnych, powołanie Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

● otwarcie pierwszego hipermarketu w Polsce – HiT w Warszawie

Reklama
Reklama

1994

● wprowadzenie ryczałtu ewidencjonowanego dla przedsiębiorców

● przygotowania do Programu Powszechnej Prywatyzacji

● powstaje Komisja Trójstronna ds. Społeczno-Gospodarczych (rząd, pracodawcy i związki), kompetencje: ustalanie wskaźników wzrostu płac w budżetówce i firmach, wstępne prace nad budżetem państwa 

1995–1996

● styczeń 1995 – denominacja: 1 nowy złoty za 10 tys. starych

● dystrybucja powszechnych świadectw udziałowych w ramach Programu Powszechnej Prywatyacji; świadectwa udziałowe odebrało 26 mln Polaków; porażka programu: majątek NFI, szacowany w 1995 r. na blisko 6 mld zł, po dziesięciu latach wart był o połowę mniej

Reklama
Reklama

● wejście Polski do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)

1997

● przyjęcie przez Zgromadzenie Narodowe Konstytucji RP, nowa pozycja NBP (z Radą Polityki Pieniężnej)

1998

● start negocjacji członkowskich z Unią Europejską

● wejście TPSA na GPW (w 2000 r. 35 proc. jej akcji kupuje konsorcjum France Telecom i Kulczyk Holding)

Reklama
Reklama

1999

● wprowadzenie czterech reform rządu Jerzego Buzka: samorządowej (zamiast 49 województw tylko 16; powrót powiatów), ochrony zdrowia (powstają kasy chorych), emerytalnej (system zdefiniowanej składki; powstają OFE), oświatowej (gimnazja)

● wejście Polski do NATO

2000

● upłynnienie kursu złotego

2001

● wchodzi w życie prawo działalności gospodarczej

2002

● finał negocjacji ws. wejścia Polski do Unii Europejskiej

● wprowadzenie podatku Belki jako 20-proc. tymczasowej daniny tylko od lokat bankowych; dwa lata potem obejmuje inne dochody kapitałowe, w tym z giełdy, stawka spada do 19 proc.

2003

● referendum akcesyjne ws. wejścia Polski do UE

2004

● obniżka CIT z 27 do 19 proc.

● ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (do 2018 r. nowelizowana 90 razy)

● likwidacja kas chorych, powołanie Narodowego Funduszu Zdrowia

● wejście Polski do UE z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, Słowacją, Słowenią i Węgrami

● pierwsze w Polsce wybory do Parlamentu Europejskiego

● debiut PKO BP na GPW

● powołanie sejmowej komisji śledczej ds. PKN Orlen

● początek unijnej perspektywy budżetowej 2004–2006 (Narodowy Plan Rozwoju objął 90 tys. projektów za 20 mld euro)

● nałożenie na Polskę procedury nadmiernego deficytu (do 2008)

● Wielka Brytania, Irlandia i Szwecja otwierają rynek pracy dla Polaków

● Danuta Hübner pierwszą polską komisarz UE

● rząd przyjmuje plan Hausnera; nie został w pełni wprowadzony w życie

2005

● sejmowa komisja śledcza do zbadania prywatyzacji PZU

2006

● 913 przedsiębiorstw państwowych jest w Rejestrze Gospodarki Narodowej (REGON), podczas gdy 31 grudnia 1990 r. było ich 8453; do końca 2006 r. 1587 skomercjalizowano, 2263 sprywatyzowano, przyjęto 1897 wniosków o likwidację z przyczyn ekonomicznych (zlikwidowano 1056, w 681 ogłoszono upadłość)

● Finlandia, Hiszpania, Portugalia, Grecja i Włochy otwierają rynki pracy dla Polaków

● PKN Orlen kupuje rafinerię w Możejkach za 2,8 mld dol., największe wówczas przejęcie zagraniczne

● przepisy upraszczające zatrudnianie w rolnictwie cudzoziemców spoza UE

2007

● start perspektywy unijnej 2007–2013, Polska ma do dyspozycji 101,5 mld euro (68 mld euro na politykę spójności)

● wejście Polski do strefy Schengen

● przyznanie Polsce organizacji piłkarskiego Euro 2012, uchwalenie specustawy o inwestycjach infrastrukturalnych

● przełom na rynku pracy: wprowadzenie tzw. procedury oświadczeń przy zatrudnianiu cudzoziemców (na trzy miesiące w ciągu pół roku), początkowo dla osób z Ukrainy, Rosji i Białorusi, potem też Gruzji, Mołdawii i Armenii

2008

● początek światowego kryzysu finansowego; złoty zaczyna tonąć (euro skacze z 3,25 zł w lipcu 2008 do 4,73 zł w lutym 2009)

● kryzys opcji walutowych

● obniżka składki rentowej płaconej przez pracodawców

● zniesienie ograniczeń pracy dla Polaków we Francji

2009

● zmiany w PIT: dwie stawki 18 i 32 proc. i wyższy o ponad 10 tys. zł próg

● nałożenie na Polskę procedury nadmiernego deficytu (do 2015)

● afera Amber Gold

● otwarcie wszystkich rynków pracy w „starej” Unii

2010

● gorączka gazu łupkowego

2011

● VAT podniesiony „tymczasowo” na trzy lata do 23 i 8 proc. (obowiązuje nadal)

● największa w historii polskiego rynku komórkowego transakcja: przejęcie Polkomtela przez spółkę Zygmunta Solorza-Żaka za 18,1 mld zł

2012

● wchodzi w życie ustawa deweloperska

● KGHM przejmuje kanadyjską spółkę górniczą Quadra za blisko 9,5 mld zł – rekordowe przejęcie za granicą

● podwyżka wieku emerytalnego (kobiety z 60 do 65 lat, mężczyźni z 65 do 67 lat); miał być stopniowo wydłużany od stycznia 2013

2013

● początek reformy zawodów regulowanych: otwarto dostęp do prawie 300 z nich

2014

● początek kolejnej perspektywy unijnej (dla Polski 105,8 mld euro, 72,9 mld euro na politykę spójności, 28,5 mld euro na rolnictwo i obszary wiejskie)

● rewolucja w systemie emerytalnym: OFE mają zakaz inwestowania w obligacje skarbowe, oddają 51,5 proc. aktywów (ponad 153 mld zł), 134 mld zł w obligacjach trafiają do ZUS i zostają umorzone, reszta zasila Fundusz Rezerwy Demograficznej; operacja obniża jawny dług publiczny; pojawia się tzw. suwak: stopniowe przekazywanie z OFE na subkonto w ZUS pieniędzy osób zbliżających się do emerytury

● po raz pierwszy pojawia się deflacja: roczny wskaźnik cen jest w lipcu 0,2 proc. na minusie; okres wyjątkowo niskiej inflacji potrwa pięć lat

● mamy 1520 km autostrad i 1390 km ekspresówek

● PKP uruchamia szybki pociąg Pendolino

2015

● pierwszy transport LNG w polskim gazoporcie

● początek masowego napływu imigrantów zarobkowych, głównie z Ukrainy, liczba oświadczeń o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca rośnie do 782 tys., a w 2016 niemal się podwaja

2016

● wprowadzenie programu 500+, początkowo na drugie dziecko i kolejne

● przejęcie Alior Banku przez PZU, początek repolonizacji

● powstaje Polski Fundusz Rozwoju

● powrót wieku emerytalnego do 60/65 lat

2017

● pojawia się minimalna stawka godzinowa przy umowie zlecenia 13 zł brutto za godzinę, powiązana z płacą minimalną

● przejęcie Banku Pekao z rąk włoskiego UniCreditu przez PZU; PZU staje się największą grupą finansową w naszej części Europy

● premierzy Polski i Danii podpisują memorandum o realizacji Baltic Pipe

● uchwała rządu ws. budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego

2018

● prawo przedsiębiorcy zastępuje ustawę o swobodzie działalności gospodarczej

● stopa bezrobocia spada po raz pierwszy do poziomu bliskiego stanowi równowagi na rynku pracy (5,8 proc. bezrobocie rejestrowane, 3,9 proc. według BAEL)

2019

● „piątka Kaczyńskiego” wpływająca na finanse publiczne: 500+ na każde dziecko, 13. emerytura, zerowy PIT dla młodych, obniżka PIT z 18 do 17 proc. i wyższe koszty uzyskania

● „mały ZUS” dla początkujących przedsiębiorców

● wchodzą pracownicze plany kapitałowe

● wyrok TSUE ws. kredytów frankowych

2020

pandemia Covid-19, tarcza antycovidowa dla firm (ubytek 34 mld zł podatków względem planu z budżetu); warte w sumie 285 mld zł tarcze antykryzysowe, większość poza budżetem, m.in. pożyczki z PFR, gwarancje z BGK i subsydia oraz zasiłki z funduszy celowych

● NBP skupuje na rynku wtórnym obligacje skarbowe (i dług państwowych podmiotów: BGK i PFR), w grudniu interweniuje na rynku walutowym

●∑ RPP obniża stopy procentowe do 0,1 proc. (pozostaną do października 2021)

● inflacja rośnie i wyrywa się z dopuszczalnego przedziału 2,5 proc. +/– 1 pkt proc.

● IPO Allegro, największe w historii (a w 2020 także w całej UE)

● program „Poland Business Harbour” zapewniający specjalistom IT łatwą relokację do Polski, do końca marca 2023 r. przyciągnął ich 74,2 tys. z rodzinami

2021

● inflacja przyspiesza, w efekcie o 3 proc. spada dochód realny do dyspozycji brutto w gospodarstwach domowych, to pierwszy taki spadek w XXI wieku, drugi był w 2022 r.

● gdy w październiku inflacja sięga już 6,8 proc., RPP reaguje pierwszą podwyżką stóp procentowych z 0,12 do 0,5 proc., będzie je podnosić co miesiąc, do września (sięgną 6,75 proc. przy inflacji 17,2 proc.)

2022

● agresja Rosji na Ukrainę, w Polsce wydatki na obronność mają wzrosnąć z 2 proc. do 3 proc. PKB

● rewolucja komplikująca system podatkowy, znana jako Polski Ład, wyjęcie składki zdrowotnej z PIT, podniesienie kwoty wolnej od PIT do 30 tys. zł, a progu dochodowego do 120 tys. zł

● obniżka VAT na żywność, nawozy i gaz

● PKN Orlen przejmuje Lotos, a potem PGNiG

● finał negocjacji ws. Krajowego Planu Odbudowy

● od lipca porządkowanie podatków po Polskim Ładzie: obniżka PIT do 12 proc. dla rozliczających się według skali, możliwość odliczania części składki zdrowotnej dla przedsiębiorców nierozliczających się według skali

●rusza gazociąg Baltic Pipe

● w związku ze sporem o sądy Bruksela blokuje KPO

● otwarcie przekopu przez mierzeję za blisko 2 mld zł

● wysoka inflacja zmniejsza o 2,1 proc. realną wartość wynagrodzeń w gospodarce narodowej, mimo wysokiego nominalnego wzrostu płac

2023

● w lutym inflacja sięga 18,4 proc. r./r., najwięcej od grudnia 1996

● oddanie do użytku ostatniego odcinka autostrady A1; budowano ją 45 lat

Gospodarka
Brytyjczycy zaciskają pasa. Związki zawodowe apelują o reset relacji z UE
Gospodarka
„Wystarcza tylko na jedzenie i ubranie”. Blisko 60 mln Rosjan na skraju ubóstwa
Gospodarka
Gospodarka Rosji „wyzerowała”. Wojna już nie wystarcza
Gospodarka
Choinka świąteczna, czyli nieoczywista tradycja
Materiał Promocyjny
Polska jest dla nas strategicznym rynkiem
Gospodarka
Eric Maskin, noblista: Polski wzrost tylko w realiach demokracji
Materiał Promocyjny
Bankowe konsorcjum z Bankiem Pekao doda gazu polskiej energetyce
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama