Tak Polska zmieniała się od 1988 roku. Kalendarium

Publikacja: 02.06.2023 03:00

Tak Polska zmieniała się od 1988 roku. Kalendarium

Foto: Fotorzepa/ Urszula Lesman

1988

● powstaje ustawa o działalności gospodarczej (ustawa Wilczka), w 11 lat nowelizowana 40 razy

1989

● wybory 4 czerwca

● uwolnienie cen żywności

● przyjęcie przez parlament dziesięciu ustaw planu Balce- rowicza; 11., antymonopolowa, weszła w życie w lutym 1990 r.

1990

● wejście w życie planu Balcerowicza, usztywnienie kursu walutowego 9,5 tys. starych złotych za dolara

● pierwszy etap reformy samorządowej – powołanie gmin

● w całym roku zarejestrowano ponad 300 tys. nowych firm

● afera Bezpiecznej Kasy Oszczędności Lecha Grobelnego, 11 tys. poszkodowanych

● afera Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego

● zgoda na utworzenie 45 banków, w tym trzech z kapitałem zagranicznym

1991

● 16 kwietnia, pierwsza sesja na GPW

● rozwiązanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej

● afera Art-B

● wejście Polski do Rady Europy

● dewaluacja złotego (dolar 11,1 tys. starych złotych), od października krocząca dewaluacja

1992

● wprowadzenie podatku dochodowego od osób fizycznych (skala 20, 30, 40 proc.)

● wprowadzenie podatków lokalnych

● debiut akcji BIG jako pierwszego banku na GPW

1993

● ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków (efekt kryzysu bankowego), NBP zaczyna działania sanacyjne (prezesem jest Hanna Gronkiewicz-Walz), pomoc dla 13 banków

● wprowadzenie VAT (skala 22, 7, 0 proc.) i akcyzy, podatek nie objął rolników

● rząd, NSZZ Solidarność i Konfederacja Pracodawców Polskich podpisują „Pakt o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształcenia”: ustalenia ws. prywatyzacji firm państwowych, osłon socjalnych, powołanie Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

● otwarcie pierwszego hipermarketu w Polsce – HiT w Warszawie

1994

● wprowadzenie ryczałtu ewidencjonowanego dla przedsiębiorców

● przygotowania do Programu Powszechnej Prywatyzacji

● powstaje Komisja Trójstronna ds. Społeczno-Gospodarczych (rząd, pracodawcy i związki), kompetencje: ustalanie wskaźników wzrostu płac w budżetówce i firmach, wstępne prace nad budżetem państwa 

1995–1996

● styczeń 1995 – denominacja: 1 nowy złoty za 10 tys. starych

● dystrybucja powszechnych świadectw udziałowych w ramach Programu Powszechnej Prywatyacji; świadectwa udziałowe odebrało 26 mln Polaków; porażka programu: majątek NFI, szacowany w 1995 r. na blisko 6 mld zł, po dziesięciu latach wart był o połowę mniej

● wejście Polski do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)

1997

● przyjęcie przez Zgromadzenie Narodowe Konstytucji RP, nowa pozycja NBP (z Radą Polityki Pieniężnej)

1998

● start negocjacji członkowskich z Unią Europejską

● wejście TPSA na GPW (w 2000 r. 35 proc. jej akcji kupuje konsorcjum France Telecom i Kulczyk Holding)

1999

● wprowadzenie czterech reform rządu Jerzego Buzka: samorządowej (zamiast 49 województw tylko 16; powrót powiatów), ochrony zdrowia (powstają kasy chorych), emerytalnej (system zdefiniowanej składki; powstają OFE), oświatowej (gimnazja)

● wejście Polski do NATO

2000

● upłynnienie kursu złotego

2001

● wchodzi w życie prawo działalności gospodarczej

2002

● finał negocjacji ws. wejścia Polski do Unii Europejskiej

● wprowadzenie podatku Belki jako 20-proc. tymczasowej daniny tylko od lokat bankowych; dwa lata potem obejmuje inne dochody kapitałowe, w tym z giełdy, stawka spada do 19 proc.

2003

● referendum akcesyjne ws. wejścia Polski do UE

2004

● obniżka CIT z 27 do 19 proc.

● ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (do 2018 r. nowelizowana 90 razy)

● likwidacja kas chorych, powołanie Narodowego Funduszu Zdrowia

● wejście Polski do UE z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, Słowacją, Słowenią i Węgrami

● pierwsze w Polsce wybory do Parlamentu Europejskiego

● debiut PKO BP na GPW

● powołanie sejmowej komisji śledczej ds. PKN Orlen

● początek unijnej perspektywy budżetowej 2004–2006 (Narodowy Plan Rozwoju objął 90 tys. projektów za 20 mld euro)

● nałożenie na Polskę procedury nadmiernego deficytu (do 2008)

● Wielka Brytania, Irlandia i Szwecja otwierają rynek pracy dla Polaków

● Danuta Hübner pierwszą polską komisarz UE

● rząd przyjmuje plan Hausnera; nie został w pełni wprowadzony w życie

2005

● sejmowa komisja śledcza do zbadania prywatyzacji PZU

2006

● 913 przedsiębiorstw państwowych jest w Rejestrze Gospodarki Narodowej (REGON), podczas gdy 31 grudnia 1990 r. było ich 8453; do końca 2006 r. 1587 skomercjalizowano, 2263 sprywatyzowano, przyjęto 1897 wniosków o likwidację z przyczyn ekonomicznych (zlikwidowano 1056, w 681 ogłoszono upadłość)

● Finlandia, Hiszpania, Portugalia, Grecja i Włochy otwierają rynki pracy dla Polaków

● PKN Orlen kupuje rafinerię w Możejkach za 2,8 mld dol., największe wówczas przejęcie zagraniczne

● przepisy upraszczające zatrudnianie w rolnictwie cudzoziemców spoza UE

2007

● start perspektywy unijnej 2007–2013, Polska ma do dyspozycji 101,5 mld euro (68 mld euro na politykę spójności)

● wejście Polski do strefy Schengen

● przyznanie Polsce organizacji piłkarskiego Euro 2012, uchwalenie specustawy o inwestycjach infrastrukturalnych

● przełom na rynku pracy: wprowadzenie tzw. procedury oświadczeń przy zatrudnianiu cudzoziemców (na trzy miesiące w ciągu pół roku), początkowo dla osób z Ukrainy, Rosji i Białorusi, potem też Gruzji, Mołdawii i Armenii

2008

● początek światowego kryzysu finansowego; złoty zaczyna tonąć (euro skacze z 3,25 zł w lipcu 2008 do 4,73 zł w lutym 2009)

● kryzys opcji walutowych

● obniżka składki rentowej płaconej przez pracodawców

● zniesienie ograniczeń pracy dla Polaków we Francji

2009

● zmiany w PIT: dwie stawki 18 i 32 proc. i wyższy o ponad 10 tys. zł próg

● nałożenie na Polskę procedury nadmiernego deficytu (do 2015)

● afera Amber Gold

● otwarcie wszystkich rynków pracy w „starej” Unii

2010

● gorączka gazu łupkowego

2011

● VAT podniesiony „tymczasowo” na trzy lata do 23 i 8 proc. (obowiązuje nadal)

● największa w historii polskiego rynku komórkowego transakcja: przejęcie Polkomtela przez spółkę Zygmunta Solorza-Żaka za 18,1 mld zł

2012

● wchodzi w życie ustawa deweloperska

● KGHM przejmuje kanadyjską spółkę górniczą Quadra za blisko 9,5 mld zł – rekordowe przejęcie za granicą

● podwyżka wieku emerytalnego (kobiety z 60 do 65 lat, mężczyźni z 65 do 67 lat); miał być stopniowo wydłużany od stycznia 2013

2013

● początek reformy zawodów regulowanych: otwarto dostęp do prawie 300 z nich

2014

● początek kolejnej perspektywy unijnej (dla Polski 105,8 mld euro, 72,9 mld euro na politykę spójności, 28,5 mld euro na rolnictwo i obszary wiejskie)

● rewolucja w systemie emerytalnym: OFE mają zakaz inwestowania w obligacje skarbowe, oddają 51,5 proc. aktywów (ponad 153 mld zł), 134 mld zł w obligacjach trafiają do ZUS i zostają umorzone, reszta zasila Fundusz Rezerwy Demograficznej; operacja obniża jawny dług publiczny; pojawia się tzw. suwak: stopniowe przekazywanie z OFE na subkonto w ZUS pieniędzy osób zbliżających się do emerytury

● po raz pierwszy pojawia się deflacja: roczny wskaźnik cen jest w lipcu 0,2 proc. na minusie; okres wyjątkowo niskiej inflacji potrwa pięć lat

● mamy 1520 km autostrad i 1390 km ekspresówek

● PKP uruchamia szybki pociąg Pendolino

2015

● pierwszy transport LNG w polskim gazoporcie

● początek masowego napływu imigrantów zarobkowych, głównie z Ukrainy, liczba oświadczeń o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca rośnie do 782 tys., a w 2016 niemal się podwaja

2016

● wprowadzenie programu 500+, początkowo na drugie dziecko i kolejne

● przejęcie Alior Banku przez PZU, początek repolonizacji

● powstaje Polski Fundusz Rozwoju

● powrót wieku emerytalnego do 60/65 lat

2017

● pojawia się minimalna stawka godzinowa przy umowie zlecenia 13 zł brutto za godzinę, powiązana z płacą minimalną

● przejęcie Banku Pekao z rąk włoskiego UniCreditu przez PZU; PZU staje się największą grupą finansową w naszej części Europy

● premierzy Polski i Danii podpisują memorandum o realizacji Baltic Pipe

● uchwała rządu ws. budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego

2018

● prawo przedsiębiorcy zastępuje ustawę o swobodzie działalności gospodarczej

● stopa bezrobocia spada po raz pierwszy do poziomu bliskiego stanowi równowagi na rynku pracy (5,8 proc. bezrobocie rejestrowane, 3,9 proc. według BAEL)

2019

● „piątka Kaczyńskiego” wpływająca na finanse publiczne: 500+ na każde dziecko, 13. emerytura, zerowy PIT dla młodych, obniżka PIT z 18 do 17 proc. i wyższe koszty uzyskania

● „mały ZUS” dla początkujących przedsiębiorców

● wchodzą pracownicze plany kapitałowe

● wyrok TSUE ws. kredytów frankowych

2020

● pandemia Covid-19, tarcza antycovidowa dla firm (ubytek 34 mld zł podatków względem planu z budżetu); warte w sumie 285 mld zł tarcze antykryzysowe, większość poza budżetem, m.in. pożyczki z PFR, gwarancje z BGK i subsydia oraz zasiłki z funduszy celowych

● NBP skupuje na rynku wtórnym obligacje skarbowe (i dług państwowych podmiotów: BGK i PFR), w grudniu interweniuje na rynku walutowym

●∑ RPP obniża stopy procentowe do 0,1 proc. (pozostaną do października 2021)

● inflacja rośnie i wyrywa się z dopuszczalnego przedziału 2,5 proc. +/– 1 pkt proc.

● IPO Allegro, największe w historii (a w 2020 także w całej UE)

● program „Poland Business Harbour” zapewniający specjalistom IT łatwą relokację do Polski, do końca marca 2023 r. przyciągnął ich 74,2 tys. z rodzinami

2021

● inflacja przyspiesza, w efekcie o 3 proc. spada dochód realny do dyspozycji brutto w gospodarstwach domowych, to pierwszy taki spadek w XXI wieku, drugi był w 2022 r.

● gdy w październiku inflacja sięga już 6,8 proc., RPP reaguje pierwszą podwyżką stóp procentowych z 0,12 do 0,5 proc., będzie je podnosić co miesiąc, do września (sięgną 6,75 proc. przy inflacji 17,2 proc.)

2022

● agresja Rosji na Ukrainę, w Polsce wydatki na obronność mają wzrosnąć z 2 proc. do 3 proc. PKB

● rewolucja komplikująca system podatkowy, znana jako Polski Ład, wyjęcie składki zdrowotnej z PIT, podniesienie kwoty wolnej od PIT do 30 tys. zł, a progu dochodowego do 120 tys. zł

● obniżka VAT na żywność, nawozy i gaz

● PKN Orlen przejmuje Lotos, a potem PGNiG

● finał negocjacji ws. Krajowego Planu Odbudowy

● od lipca porządkowanie podatków po Polskim Ładzie: obniżka PIT do 12 proc. dla rozliczających się według skali, możliwość odliczania części składki zdrowotnej dla przedsiębiorców nierozliczających się według skali

●rusza gazociąg Baltic Pipe

● w związku ze sporem o sądy Bruksela blokuje KPO

● otwarcie przekopu przez mierzeję za blisko 2 mld zł

● wysoka inflacja zmniejsza o 2,1 proc. realną wartość wynagrodzeń w gospodarce narodowej, mimo wysokiego nominalnego wzrostu płac

2023

● w lutym inflacja sięga 18,4 proc. r./r., najwięcej od grudnia 1996

● oddanie do użytku ostatniego odcinka autostrady A1; budowano ją 45 lat

● powstaje ustawa o działalności gospodarczej (ustawa Wilczka), w 11 lat nowelizowana 40 razy

● wybory 4 czerwca

Pozostało 99% artykułu
Gospodarka
Ekonomiści o prognozach i wyzwaniach dla polskiej gospodarki. „Czasu już nie ma”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Gospodarka
Wiceminister Maciej Gdula: Polska nauka musi się wyspecjalizować
Gospodarka
Nacjonalizacja po rosyjsku: oskarżyć, posadzić, zagrabić
Gospodarka
Amerykański kredyt 20 mld dol. dla Ukrainy spłaci Putin
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Gospodarka
Polacy mają dość klimatycznych radykałów