„Bugonia”, nowy film Yorgosa Lanthimosa. Na granicy prawdy i chorej wyobraźni

— Jesteśmy zamknięci w rozmaitych bańkach, na dodatek opanowanych przez technologie — mówi Yorgos Lanthimos. — Nasze wyobrażenia o rzeczywistości zależą od tego, w jakiej bańce się znajdujemy. Co więcej, te bańki są bardzo różne, tworząc ogromne przepaści między ludźmi.

„Bugonia” jest remakiem filmu „Save the Green Planet!” Janga Joon-hwana z 2003 r. o zagrożeniach i zagładzie Ziemi. Yorgos Lanthimos przeniósł tę opowieść z Korei do Stanów Zjednoczonych, gdzie pokazał takie same paranoje i zagrożenia. 

Lanthimos o traumach współczesności          

Teddy mieszka na farmie na skraju miasta, opiekując się nie całkiem sprawnym umysłowo kuzynem Donnym. Życie nie układa mu się lekko. Teddy jest zapamiętałym pszczelarzem, ale jego pszczoły giną dewastowane przez zanieczyszczenie, jakie powoduje wielki farmaceutyczny koncern. Ta sama korporacja wypuściła eksperymentalny lek opioidowy, który sprawił, że matka Teddy’ego leży w szpitalu, nieprzytomna, przykuta do łóżka. Mężczyzna wpada w obsesję: jest przekonany, że dyrektorka wrogiej firmy jest kosmitką próbującą zniszczyć stary świat. Postanawia porwać ją i torturować do momentu, gdy kobieta obieca, że ona i jej współziomkowie zostawią Ziemię w spokoju. Do swojego planu Teddy wciąga Donny’ego. 

I tak nowoczesna bizneswoman ląduje związana w piwnicy na starej farmie. Między trzema osobami zaczyna się osobliwa gra. Michelle próbuje różnych sposobów, by ocalić życie. Podejmuje grę z chorą wyobraźnią Teddy’ego. Pojedynek tych dwóch postaci granych przez Jessego Plemonsa i ulubioną aktorkę Lanthimosa – Emmę Stone staje się pasjonujący, a jednocześnie groźny. Jest opowieścią o świecie skażonym przez ideologię, chorą propagandę, ogromne podziały, gwałt. 

Czytaj więcej

Film

„Biedne istoty” łączą sprawność kina amerykańskiego z wyrafinowaniem europejskim

Oscary 2024 - nominacja w kategorii "najlepszy film”. „Biedne istoty”, zdobywca Złotego Lwa, to n...

Ale przecież w tej brutalnej opowieści Lanthimos skrywa też ciepłe uczucia: miłość bohatera do matki, relację dwóch mężczyzn, którzy (bez żadnych podtekstów seksualnych) są dla siebie wszystkim. 

A puenta? Cóż, może zaskoczyć…

Lanthimos – z Grecji w świat

Wywodzący się z nurtu niezależnych filmowców Yorgos Lanthimos jest dziś ważną postacią współczesnego kina. Jego greckie początki były skromne: filmy kręcone niemal bez pieniędzy w gronie przyjaciół. Ale przecież czuło się w nich osobowość twórcy. W „Kle” portret odcinającej się od świata rodziny przynosił analizę mechanizmów działania systemu totalitarnego i tyranii. Potem w „Alpach” też wyłamywał się ze schematów. Grupa ludzi zakładała tu firmę, która swoim klientom pomagała przejść przez trudny czas po stracie najbliższej osoby. Osieroceni bliscy wynajmowali w niej kogoś, kto utożsamiał się ze zmarłym i grał go na potrzeby rodziny, dając jej czas na pożegnanie się. 

Nagrody na festiwalach otworzyły Grekowi drzwi do filmowej Europy i Ameryki. W zrealizowanym w Wielkiej Brytanii i nominowanym do Oscara za scenariusz dystopijnym „Lobsterze” Lanthimos opowiedział o świecie niezezwalającym na bycie singlem. Miał niewygórowany budżet, ale to już była całkowicie profesjonalna produkcja. Znakomita scenografia, starannie projektowane kostiumy, efekty specjalne. W obsadzie Colin Farrell i Rachel Weisz. Co pozostało z jego „poprzedniego życia”? Refleksja na temat dyktatury, ale i opozycji, która z czasem zapomina przeciwko czemu protestowała i buduje kolejną dyktaturę. 

 W 2019 r. w „Faworycie” znów opowiedział o wynaturzeniach i manipulacjach władzy, tym razem cofając się na dwór królowej Anny w początkach wieku XVIII. Efekt? 10 nominacji do Oscara, statuetka dla Olivii Coleman i początek wielkiej współpracy z ulubioną dziś jego aktorką Emmą Stone.

Czytaj więcej

Wenecja 2023

Agnieszka Holland nagrodzona za film "Zielona Granica"

Film "Zielona Granica" w reżyserii Agnieszki Holland został nagrodzony Specjalną Nagrodą Jury pod...

„Biedne istoty” z 2013 r. to już mistrzostwo. Łącząc elementy realizmu, science-fiction i fantastyki, Lanthimos opowiedział o kobiecie, która jak Frankenstein została stworzona przez naukowca. Urywa się jednak spod jego kurateli i samodzielnie uczy się życia. Jest jak niezapisana karta, popełnia błędy, ale jest w stanie stworzyć samą siebie. Powstał świetny film o wyzwalaniu się kobiety w męskim, patriarchalnym świecie. 11 nominacji, 4 Oscary. Teraz po nieco słabszych „Rodzajach życzliwości” Lanthimos pokazuje „Bugonię”. W bardzo intensywnym, dystopijnym thrillerze wraca do „swojego”

tematu zagrożeń świata. 

„Bugonia”, Jesse Plemons, Emma Stone, Aidan Delbis: koncert gry

— Ludzkość wkrótce będzie musiała się ze sobą rozliczyć — mówi reżyser. — Jeśli tego nie zrobi, to nie mamy przed sobą zbyt wiele czasu. 

Artyści coraz częściej dziś przestrzegają: wojny, spiskowe teorie szerzone przez rządy, paranoiczna propaganda oparta na zastraszaniu, odradzające się ideologie faszystowskie, rozwój technologii, nawet źle wykorzystywana sztuczna inteligencja – wszystko to może mieć zatrważające konsekwencje. Lanthimos, choć daleki jest od kina realistyczno-społecznego, wpisuje się w ten nurt. I w swoim ostatnim filmie też przestrzega przed wynaturzeniami świata, przed propagandą, która pogłębia ludzkie lęki. Ale również przed prawdziwymi zagrożeniami. 

Czytaj więcej

Film

Rodzina pełna bólu i Steven Soderbergh na karuzeli kina

Wchodzący na polskie ekrany „Presence” Stevena Soderbergha, reżysera „Erin Brockovich” i „Traffic...

„Bugonia” to film ciekawy, który nabiera znaczeń i barw dzięki świetnym aktorom. Jesse Plemons tworzy tu bolesną, dramatyczną rolę jako zwyczajny facet walczący z własnym, trudnym życiem i opętany strachem o świat. Świetna jak zawsze Emma Stone – równie przekonująca jest jako pewna siebie businesswoman, jak jako kobieta coraz bardziej przerażona, grająca o życie va banque. A przecież kryjąca swoją tajemnicę. Tej dwójce znakomicie partneruje „naturszczyk” Aidan Delbis. Jego Donny jest przejmujący ze swoją prostotą, podporządkowaniem kuzynowi, a jednocześnie narastającymi wątpliwościami. 

Thriller? Science-fiction? Czarna komedia? Dramat społeczny ze współczesnymi zagrożeniami  w tle? Wszystko razem. I na tym polega siła filmów Yorgosa Lanthimosa, który nawet w potencjalnych blockbusterach nie pozostaje obojętny na kryzysy świata.