Uczniom również przysługuje prawo do prywatności i ochrony danych

W tej części naszego poradnika znajdziecie m.in. odpowiedzi na pytania: Jakie prawa przysługują uczniom w związku z przetwarzaniem ich danych przez szkoły? Kiedy wymagana jest zgoda rodziców?

Publikacja: 25.11.2023 22:15

Uczniom również przysługuje prawo do prywatności i ochrony danych

Foto: Adobe Stock

RODO chroni dane osobowe uczniów przekazywane nauczycielom i wychowawcom.

Szkoła jako administrator danych

Administratorem danych osobowych, czyli podmiotem określającym cele przetwarzania danych i zobowiązanym do zapewnienia prawidłowego ich przetwarzania, jest szkoła. Szkołę reprezentuje dyrektor, który odpowiada za realizację obowiązków związanych z ochroną danych osobowych, a także ponosi odpowiedzialność w przypadku wystąpienia nieprawidłowości.

UWAGA!

W sprawach związanych z ochroną danych osobowych można zwrócić się również do inspektora ochrony danych, którego wyznaczenie w publicznych placówkach oświatowych jest obowiązkowe.

Dane kontaktowe osoby pełniącej funkcję inspektora ochrony danych, a także inne podstawowe informacje związane z przetwarzaniem danych osobowych powinny zostać przekazane opiekunom prawnym kandydatów do szkoły czy też pełnoletnim kandydatom już w trakcie procesu rekrutacji. Klauzula informacyjna może być dołączona do formularza wniosku o przyjęcie do placówki, a także być udostępniona na stronie internetowej szkoły lub wywieszona w widocznym miejscu.

Zgoda rodziców nie zawsze potrzebna

Czytaj więcej

Co zrobić, gdy doszło do wycieku danych osobowych

Przetwarzanie danych uczniów w szkołach i innych placówkach oświatowych jest najczęściej związane bezpośrednio z realizacją zadań tych podmiotów wynikających z przepisów oświatowych. Dotyczy to prowadzenia dzienników zajęć szkolnych, arkuszy ocen oraz innej dokumentacji szkolnej, a także wydawania świadectw i legitymacji szkolnych czy przeprowadzania egzaminów.

Przepisy regulujące funkcjonowanie oświaty oraz realizacja celów związanych z nauką i wychowaniem uczniów są także podstawą przetwarzania danych uczniów w związku z udzielaną im pomocą psychologiczno-pedagogiczną, organizowanymi przez szkołę konkursami i uroczystościami. W takich przypadkach zgoda rodzica lub pełnoletniego ucznia na posługiwanie się jego danymi osobowymi nie jest wymagana. Jeżeli jednak w ocenie opiekunów sposób przetwarzania danych ucznia narusza jego dobro, mogą oni zgłosić sprzeciw wobec takiej formy przetwarzania danych.

Publikowanie zdjęć

Zdjęcia klasowe, zdjęcia z wycieczek szkolnych i konkursów, a także nagrania z różnych wydarzeń związanych z życiem szkoły często trafiają na stronę internetową placówki bądź jej profil prowadzony w mediach społecznościowych.

Aby takie publikacje wizerunku i innych danych osobowych uczniów były zgodne z prawem, należy uzyskać zgodę opiekuna prawnego ucznia lub samego ucznia, jeżeli jest pełnoletni. Zgoda powinna zostać wyrażona w pełni dobrowolnie i dotyczyć konkretnie określonego sposobu wykorzystania danych. Udzielona zgoda może zostać w każdej chwili wycofana, a skorzystanie z tego prawa wiąże się z obowiązkiem usunięcia przez szkołę opublikowanych materiałów. Oprócz zgody na przetwarzanie danych, szkoła powinna uzyskać dodatkowo zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku ucznia, wymagane przez przepisy prawa autorskiego.

UWAGA!

Wyjątkowo obowiązek uzyskania zgody na upublicznienie wizerunku uczniów, ich osiągnięć oraz wykonanych przez nich prac artystycznych nie dotyczy zamieszczania takich materiałów na tablicach znajdujących się na terenie szkoły.

Monitoring w szkole

Monitoring wizyjny to poważna ingerencja w prawo do prywatności osób, których wizerunek i zachowanie będą za jego pomocą rejestrowane, dlatego zazwyczaj decyzja o jego zastosowaniu w szkole budzi duże emocje, zarówno po stronie uczniów, jak i kadry nauczycielskiej.

Czytaj więcej

"Dane osobowe? To mnie nie dotyczy" - Każdy powinien dbać o swoją prywatność

Monitoring w szkole jest dozwolony, jeżeli ma służyć wyłącznie zapewnieniu bezpieczeństwa uczniów i pracowników lub ochronie mienia placówki i jest niezbędny do realizacji tych celów, co oznacza, że zastosowanie tradycyjnych środków nadzoru nie jest wystarczające.

Wprowadzenie monitoringu w szkole wymaga zgody organu prowadzącego szkołę oraz przeprowadzenia konsultacji z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem uczniowskim. Zasady monitoringu określa zarządzenie dyrektora, które powinno zostać ogłoszone na dwa tygodnie przed uruchomieniem kamer. Obszar objęty monitoringiem powinien zostać odpowiednio oznakowany, przy czym nagrywanie w salach lekcyjnych, szatniach, przebieralniach, toaletach oraz gabinetach pielęgniarki i pedagoga szkolnego jest dopuszczalne tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Konieczne jest wtedy zastosowanie technik uniemożliwiających rozpoznanie konkretnych osób przebywających w tych pomieszczeniach, w celu ochrony ich prywatności.

UWAGA!

Zarejestrowane dane mogą być przechowywane nie dłużej niż przez trzy miesiące od dnia nagrania i mogą zostać wykorzystane wyłącznie do realizacji celów związanych zapewnieniem bezpieczeństwa osób i mienia znajdujących się na terenie szkoły.

Komu można udostępnić dane

Do uzyskiwania informacji dotyczących dziecka uprawnieni są wyłącznie jego rodzice lub opiekunowie prawni. Aby inny członek rodziny mógł otrzymać dostęp do danych ucznia, konieczne jest udzielenie odrębnego upoważnienia. Dotyczy to zarówno informacji o wynikach w nauce, przekazywanych w trakcie wywiadówki, jak też danych o stanie zdrowia ucznia w nagłych sytuacjach. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w przypadkach wymagających pilnego działania szkoła skontaktowała się z opiekunami ucznia telefonicznie. Przed przekazaniem informacji przez telefon nauczyciel powinien się upewnić, że jego rozmówcą jest upoważniona osoba.

Ochrona danych wrażliwych

Nauczyciele i wychowawcy otrzymują w związku z wykonywaną pracą dostęp do wielu informacji ze sfery prywatnego życia ucznia i jego opiekunów, w tym danych osobowych podlegających szczególnej ochronie – dotyczących zdrowia, orientacji seksualnej, ujawniających poglądy polityczne i przekonania religijne uczniów.

Wbrew panującemu powszechnie błędnemu przekonaniu, zasady dotyczące ochrony danych osobowych nie prowadzą do utrudnień w codziennym funkcjonowaniu placówek i konieczności zastępowania w dzienniku nazwisk uczniów numerami lub pseudonimami, ale stoją na straży prywatności uczniów. Dlatego warto mieć świadomość przysługujących uczniom praw, związanych z przetwarzaniem ich danych osobowych przez szkołę, aby skutecznie chronić ich przed naruszeniami w sferze prywatności.

RODO chroni dane osobowe uczniów przekazywane nauczycielom i wychowawcom.

Szkoła jako administrator danych

Pozostało 99% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP