Bruksela rzuca kłody przed polską gigafabrykę AI

Polsce udało się zmontować silny sojusz państw, które zamierzają się bić o jedną z pięciu unijnych tzw. gigafabryk AI. Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską zakłada budowę, w partnerstwie publiczno-prywatnym, potężnej infrastruktury dla technologii sztucznej inteligencji. Wspólnie z krajami bałtyckimi i Czechami chcemy uruchomić Baltic AI Gigafactory, składającą się z dwóch połączonych światłowodami ośrodków – jednego w Pradze, a drugiego na terenie naszego kraju (rozważanych jest pięć lokalizacji).

Problem w tym, że o budowę rywalizuje blisko 20 krajów, w tym Niemcy, Francuzi, Włosi i Hiszpanie. Mimo to, zdaniem ekspertów, nasza oferta ma bardzo duże szanse na wygraną. A raczej miała. Bruksela zmienia bowiem zasady w trakcie „gry”.

Co dalej z Baltic AI Gigafactory?

Od początku Polska miała pomysł, by zbudować silną regionalną współpracę wokół idei budowy takiej gigantycznej infrastruktury AI w Polsce. Koncept poparły Litwa, Łotwa i Estonia, ale zależało nam na zdobyciu kolejnych partnerów. Zbyt duże rozdrobnienie konkurujących projektów w regionie mogło sprawić, że szanse tej części Europy na zwycięstwo topniały. Czesi mieli swój pomysł na gigafabrykę, ale udało się z nimi porozumieć, by stworzyć wspólne przedsięwzięcie.

– Cieszy fakt, że mimo zmiany rządu w Czechach, zaangażowanie w projekt Baltic AI Gigafactory pozostaje niezmienne. To projekt strategiczny i ponadpartyjny – mówi „Rzeczpospolitej” Dariusz Standerski, wiceminister cyfryzacji. – Mój niepokój budzi jednak kierunek, w jakim idzie Komisja Europejska – zaznacza.

Jak się dowiedzieliśmy, w tej chwili w Brukseli przygotowywane są przepisy szczegółowe dotyczące sposobu wyłaniania gigafabryk i niestety sprawy przyjmują niekorzystny dla nas obrót.

– Rozmawiałem z przedstawicielami KE i mamy kilka poważnych uwag. Nowe propozycje przepisów zmierzają ku przetargom, w których liderami mają być firmy, a nie państwa. To zasadnicza zmiana konceptu, która może pozbawić założone już konsorcja bodźców do łączenia wniosków – alarmuje wiceminister.

Czy wysiłek poświęcony na konstruowanie międzynarodowego sojuszu, który – za sprawą Baltic AI Gigafactory – sprawiłby, że nasz region stałby się niezwykle istotny na mapie świata AI, pójdzie na zmarnowanie? Jeszcze kilka dni temu wydawało się, że przemy jak taran po zdobycie tego przełomowego dla Polski projektu, teraz KE jednym ruchem wytrąca nam nasze atuty.

– Staramy się zoptymalizować to rozwiązanie, będziemy przekonywać Brukselę, że państwo nie może być jedynie pasywnym gwarantem kapitału, który nie ma wpływu na to, gdzie i jak buduje infrastrukturę. Walczymy o to, by w naszym środkowoeuropejskim konsorcjum, zrzeszającym ponad 200 podmiotów, zachować wymóg większościowego udziału firm europejskich – tłumaczy nam wiceszef resortu cyfryzacji.

Jak dodaje, ostateczne decyzje zapadną w połowie stycznia i wtedy ruszy proces wyłaniania projektów. Rozstrzygnięcia można spodziewać się w I kwartale przyszłego roku.

Czytaj więcej

Biznes

Sojusz AI w Europie? Polska, Czechy i Bułgaria walczą o wspólną przyszłość

Polskie firmy technologiczne, wraz z organizacjami branżowymi z Bułgarii, Czech i Słowacji, apelu...

Polska chce być hubem AI

Zmiana reguł przez KE to spore wyzwanie. Być może potrzebne będzie większe zaangażowanie spółek Skarbu Państwa. Prowadzone już są zresztą z nimi rozmowy na ten temat. Z naszych informacji wynika, że w „polskim” konsorcjum (obok lokalnych firm z branży m.in. data center, chmurowej czy oprogramowania) znajdą się też prawdopodobnie podmioty spoza regionu, m.in. z Holandii, Szwecji czy Luksemburga. Jak ustaliliśmy, zainteresowane wzięciem udziału w tym projekcie są ponadto rodzime prywatne spółki infrastrukturalne.

Wcześniej swoją gotowość wyraził także Rafał Brzoska, deklarując inwestycję sięgającą nawet 100 mln euro. Ta imponująca kwota to jednak kropla w morzu potrzeb, gdyż budowa Baltic AI Gigafactory ma pochłonąć 3 mld euro. Przy tym 65 proc. tej kwoty ma pochodzić z sektora prywatnego, a 35 proc. z publicznego, z czego połowę zapewni Komisja Europejska.

W Ministerstwie Cyfryzacji podkreślają, że rozmawiają „ze wszystkimi, którzy chcą inwestować, bo taka fabryka sztucznej inteligencji byłaby dla Polski olbrzymim skokiem rozwojowym”. To rozgrywka bez precedensu, nasz kraj ma szansę stać się hubem AI dla tej części Europy. Jak wyjaśniał nam niedawno wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, gdyby KE wybrała nasze konsorcjum, gigafabryka powstałaby w 3-4 lata. – Najważniejsze dziś to spiąć finansowanie i doprowadzić projekt do finału – podkreśla Gawkowski.

Problem w tym, że konkurencja jest gigantyczna. W czerwcu KE otrzymała łącznie 76 wniosków (wyrazów zainteresowania) obejmujących 60 lokalizacji w 16 państwach członkowskich. Polska jest jednym z trzech państw w Europie, obok Niemiec i Hiszpanii, które już mają dwie „zwykłe” fabryki AI (Poznań i Kraków), a teraz jeszcze bije się o status gigafabryki. Na razie nie wiadomo, gdzie ta miałaby zostać ulokowana (pod uwagę brane są Kraków, Wrocław, Poznań, Skawina i Warszawa).

O wyborze zdecyduje specjalna komisja, biorąc pod uwagę m.in. dostęp do odpowiednich mocy energetycznych oraz zaplecza kompetencyjnego i uniwersyteckiego. Kluczowe są m.in. kwestie środowiskowe. Gigafabryka będzie potrzebowała dostępu do wody i energii. Eksperci twierdzą, że chłodzenie cieczą będzie w tym wypadku lepszym i tańszym rozwiązaniem niż chłodzenie powietrzem. Praktycznie wszystkie brane pod uwagę lokalizacje w Polsce pracują przy tym nad odzyskiwaniem ciepła z centrów danych (generowane ciepło ma być oddawane do sieci).