Jak sprzedać samochód zarejestrowany na zmarłego

[b]- Niedawno zmarł mój ojciec. Miał na siebie zarejestrowane dwa samochody, które wraz z rodziną chcemy sprzedać. Za życia ojciec przekazał samochody w darowiźnie matce. Słyszałem, że darowizna jest nieskuteczna. Jak szybko sprzedać samochody?[/b]

Rozwiązanie problemu czytelnika zależy od sytuacji majątkowej jego rodziców.

[srodtytul]Odrębność majątkowa[/srodtytul]

Czytelnik nie powinien mieć problemu ze sprzedażą samochodów, jeśli przed darowizną należały do majątku odrębnego ojca (np. ojciec kupił je przed małżeństwem, lub otrzymał w darowiźnie, odziedziczył w spadku). W takiej sytuacji mógł dowolnie rozporządzać prawem własności, np. przekazać samochody w darowiźnie.

Z zasady umowa darowizny powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. Jednak darowizna bez zachowania tej formy jest też skuteczna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (art. 890 § 1 kodeksu cywilnego).

W takiej sytuacji w umowie sprzedaży samochodów jako sprzedającego/właściciela należałoby wpisać matkę (mimo że w dowodzie rejestracyjnym widnieją jeszcze dane ojca i auta nie zostały jeszcze przerejestrowane na matkę). Ważne, żeby do umowy załączyć kopię dokumentu potwierdzającego prawo własności, tj. umowę darowizny, która została zawarta pomiędzy małżonkami.

[srodtytul]Wspólność majątkowa[/srodtytul]

Jeżeli ojciec nabył samochody w trakcie małżeństwa, to weszły one do majątku wspólnego małżonków. W takiej sytuacji każdy z małżonków był współwłaścicielem pojazdów, mimo że były one zarejestrowane tylko na jednego z nich.

Darowizna przedmiotów majątku wspólnego między małżonkami jest nieskuteczna. Małżonek nie może darować współmałżonkowi udziału w majątku wspólnym. Zgodnie z art. 35 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, [b]rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem[/b], który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Aby taka darowizna mogła być możliwa, małżonkowie musieliby wcześniej znieść wspólność ustawową np. w drodze umowy lub orzeczenia sądu (art. 47 k.r.o.).

Mimo kontrowersji w nauce prawa i orzecznictwie, możliwość takiego rozporządzania majątkiem przez jednego z małżonków potwierdził [b] Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z 10 kwietnia 91 r. (sygn. akt. III CZP 76/90)[/b]: "w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalne jest rozporządzenie przez małżonka przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego drugiego małżonka."

Podobne stanowisko wyrażono w [b]uchwale SN z 19 grudnia 91 r. (sygn. akt. CZP 133/91)[/b]: "w obowiązującym stanie prawnym jest skuteczna zawarta w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej umowa, w której małżonek rozporządził na rzecz drugiego małżonka przedmiotem należącym do majątku wspólnego”.

[srodtytul]Spadek a prawo własności [/srodtytul]

Jeśli darowizna nie była skuteczna, to po śmierci ojca samochody weszły do masy spadkowej. Po sądowym stwierdzeniu nabycia spadku prawo własności do nich przysługuje zarówno żonie zmarłego, jak i jego dzieciom.

W tej sytuacji, aby sprzedać samochód, zgodę musieliby wyrazić wszyscy współwłaściciele. W umowie sprzedaży należałoby wymienić ich wszystkich, lub ustanowić pełnomocnika do sprzedaży (np. matkę). Załącznikiem do umowy, potwierdzającym prawo własności byłaby kopia sądowego stwierdzenia nabycia spadku.

[i][b]Podstawa prawna:[/b]

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B7844D99867829ABFBEB73F907A67E5A?id=71706]Kodeks rodzinny i opiekuńczy[/link]