Spowolnienie widoczne także w usługach

We wrześniu wpływy LOT ze sprzedaży biletów wysokomarżowych (m. in. klasy biznes) – spadły aż o 14,8 proc. w stosunku do września 2011 r. – dowiedziała się „Rz".

– We wrześniu zaczyna się typowy „dołek" w podróżach lotniczych, to najgorszy sezon w roku – potwierdza Leszek Chorzewski, rzecznik PLL LOT.

Gorzej może być też w ubezpieczeniach. Choć PZU, największy polski ubezpieczyciel, po III kw. zanotował wzrost wpływów ze składek (tzw. składka przypisana brutto) ogółem o 6,4 proc., to w ubezpieczeniach komunikacyjnych widoczny był już niewielki spadek – o 0,08 proc. Przyczyniły się do tego przede wszystkim fatalne wyniki w segmencie nieobowiązkowych polis autocasco – wśród klientów indywidualnych spadek wyniósł 2,5 proc., a wśród korporacyjnych – aż 13,2 proc. Jak przyznaje prezes spółki Andrzej Klesyk, spowolnienie gospodarcze może być już widoczne w wynikach za IV kw.

Z kolei według prognoz branża gastronomiczna ma w tym roku wzrosnąć o ok. 4 proc. Ale to głównie dzięki coraz wyższym obrotom w fast foodach, bo do droższych restauracji Polacy chodzą coraz rzadziej.

Leasing pokazuje kondycję biznesu

Mocno spowolnienie dotknęło już leasingu. Po trzech kwartałach się okazało, że rynek zwiększył się raptem o 1 proc., wobec 20 proc. w podobnym okresie rok wcześniej. O tak złej sytuacji przesądziła m. in. zapaść w budownictwie – finansowanie sprzętu budowlanego spadło w III kw. o 39 proc., a pojazdów ciężarowych – o 15 proc. Branża ma nadzieję na poprawę w IV kwartale, ale tylko niewielką. – Szacujemy, że IV kwartał wygeneruje taki wolumen sprzedaży na całym rynku, który pozwoli osiągnąć roczny wynik na poziomie ok. 31,8 mld zł, będzie to wzrost ok. 2 proc. r./r. – mówi Paweł Pach, prezes PKO Leasing.

Spowolnienie dotyka i będzie dotykać też rynku usług telekomunikacyjnych. Przychody grupy Orange Polska po III kwartale były o 5,5 proc. niższe niż rok wcześniej. Co prawda spadki wśród operatorów to nie nowość, bo takie tendencje widać już od kilku lat na skutek działań regulatorów i wojny cenowej o abonentów. Ale nawet Maciej Witucki, prezes Orange Polska, przyznał ostatnio, że niekorzystne czynniki makroekonomiczne mają coraz większy wpływ na wyniki spółki. – Operatorzy odczuwają kryzys. Przekłada się on na mniejszy popyt na usługi dodatkowe, tak jak np. telewizja – mówi Paweł Puchalski, analityk DM BZ WBK. Już dziś widać też wśród konsumentów większą ostrożność przy zawieraniu umów z miesięcznym zobowiązaniem przekraczającym 60–70 zł. Gorzej sprzedawać mogą się komputery i telefony z górnej półki cenowej.

Nie inaczej jest w bankach. – Jeśli chodzi o akcję kredytową, to przyszły rok będzie ciężki. Nadal będzie się utrzymywać słaba sytuacja w hipotekach, a już w tym roku mamy 20-proc. spadek nowo udzielanych kredytów. W 2013 r. sprzedaż może być jeszcze o kilka procent niższa niż tegoroczna – uważa Jaromir Szortyka, analityk DM PKO BP.

Ograniczone nakłady

Nie ma więc co liczyć, że firmy będą więcej inwestować w kolejnych kwartałach, gdy gospodarka będzie hamować. Spodziewany jest dalszy spadek dynamiki kredytów inwestycyjnych. W efekcie przychody banków będą spadać, wystąpi większa presja na cięcie kosztów, a do tego spodziewany wzrost kredytów nieregularnych w portfelach spowoduje konieczność zawiązania wyższych rezerw.

Gorsza koniunktura przyniosła też walkę o ceny w branży firmy ochroniarskich i sprzątających. – Zaciskamy zęby i liczymy, że przyszłość przyniesie poprawę koniunktury i ucywilizuje rynek – mówi wiceprezes wrocławskiego Impelu Wojciech Rembikowski.

Kredyt Bank przeanalizował ostatnio, jakie skutki dla gospodarki będą miały dwa negatywne szoki, jakie dotknęły naszej gospodarki w III kwartale. Chodzi o recesję w strefie euro oraz zapaść w krajowych inwestycjach. Oczywiście najbardziej ucierpią producenci samochodów oraz przedsiębiorstwa budowalno-montażowe, ale kryzys – choć w mniejszym stopniu niż na przemysł – przeleje się także na usługi. Przykładowo łączny efekt w logistyce to spadek wartości dodanej o 2,7 proc., w handlu detalicznym i hurtowym po 2,1 proc., w obsłudze nieruchomości – o 1,7 proc.

Badania przygotowane przez Kredyt Bank nie uwzględniają jednak zmian w zachowaniach konsumenckich na skutek np. spadku dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych. A te zmiany mogą być całkiem spore i wpływać na wyniki całych sektorów. Zyskują produkty najtańsze na rynku, najszybciej zaś rozwijające się sieci sklepów to dyskonty. Ich oferta składa się głównie z produktów marek własnych, tańszych z reguły o ok. 20–30 proc. od markowych odpowiedników. Co nie przeszkadza jednak rosnąć sprzedaży dóbr luksusowych – tu chodzi o biżuterię czy zegarki, odzież, buty czy akcesoria, a nawet luksusowe samochody.