Polacy nie rozumieją umów kredytowych, które podpisują. Niepokojący wynik badań

Poziom wiedzy ekonomicznej Polaków nigdy nie był przesadnie wysoki, niemniej stopień skomplikowania umów, choćby bankowych, powoduje, że wielu klientów się w tym gubi. Potwierdzają to wyniki badania UCE Research i Kancelarii SubiGo, których wyniki „Rzeczpospolita” poznała jako pierwsza. 43,1 proc. Polaków zaciągających kredyty dokładnie czyta całą umowę, a 19,7 proc. robi to dość pobieżnie. Do tego po ok. 10 proc. albo daje umowę do przejrzenia znajomemu, albo konsultuje się w tej sprawie z prawnikiem.

Umowy kredytowe zbyt trudne, by je zrozumieć

– 19,7 proc. osób, które czytają umowy pobieżnie, to wynik niepokojący. Może to prowadzić do nieprzyjemnych niespodzianek, gdy nieznane szczegóły umowy wpłyną na ich zdolność do spłaty kredytu. Ten wynik świadczy o pewnym poziomie zaufania do instytucji finansowych albo braku świadomości ryzyka – mówi Szymon Goska, współautor badania, ekspert rynku kredytowego w Polsce z kancelarii SubiGo. – Dobrze byłoby, aby więcej osób podchodziło do tego skrupulatniej. Ponadto taka sytuacja wskazuje na konieczność dalszej edukacji konsumentów w zakresie czytania i rozumienia umów kredytowych. Dzięki temu można by zwiększyć liczbę osób, które dokładnie analizują swoje zobowiązania finansowe – dodaje.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Czy rynek mieszkań poradzi sobie bez tanich kredytów

Informacja, że programu dopłat nie będzie, mogłaby zmienić sytuację na rynku mieszkań. Co z cenam...

Trudno się dziwić problemom z czytaniem umów, skoro mniej niż co piąta osoba twierdzi, że w pełni zrozumiała to, co przejrzała. Z kolei aż 77,3 proc. przyznało, że nie do końca zrozumiało umowę. W efekcie aż 69,9 proc. badanych stwierdziło również, że banki i instytucje finansowe udzielające kredytów powinny prościej tworzyć umowy dla swoich klientów.

– Fakt, że jedynie co piąty kredytobiorca rozumie, co podpisuje, wskazuje na poważny problem z edukacją finansową w Polsce. Niezrozumienie warunków umowy może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych, w tym nieoczekiwanych opłat, karnych odsetek, a nawet trudności w spłacie kredytu – komentuje Szymon Goska. – Wynik ten sugeruje, że większość kredytobiorców nie posiada wystarczającej wiedzy lub umiejętności, aby skutecznie interpretować skomplikowane dokumenty prawne. Może to wynikać z kilku czynników: złożoności języka używanego w umowach kredytowych, braku przejrzystości w komunikacji ze strony instytucji finansowych, a także niewystarczającej edukacji finansowej na wcześniejszych etapach życia – dodaje.

Najpierw hipoteki

Analitycy z UCE Research wskazują, że skoro ponad trzy czwarte respondentów przyznaje, iż nie do końca rozumie, co podpisuje, trzeba uproszczenia języka używanego w umowach kredytowych. Instytucje finansowe powinny pisać umowy w sposób przystępniejszy, aby przeciętny konsument mógł łatwo zrozumieć swoje zobowiązania i prawa. Wprowadzenie przejrzystszych, zrozumialszych i krótszych dokumentów mogłoby znacząco poprawić sytuację.

Związek Banków Polskich uznał, że badanie jest elementem kampanii kancelarii zajmującej się pozwami frankowiczów, zatem ustosunkuje się do naszej prośby o skomentowanie wyników w terminie przewidzianym prawem prasowym.

Czytaj więcej

Bankowość prywatna

Wakacje kredytowe z warunkami. Banki czasami odrzucają wnioski

Banki odrzucają wnioski o przerwę w spłacie kredytu, gdy nie spełniają one wskazanych w ustawie k...

Eksperci zauważają, że problem faktycznie jest, choć widać zmiany. – Jestem w tym zakresie ostrożną optymistką. Temat prostego języka coraz częściej pojawia się w debatach publicznych. Szef Służby Cywilnej zachęca urzędników do prostego pisania, a Związek Banków Polskich w 2021 r. ogłosił, że będzie dążył do zmiany języka bankowego. Realizowane są szkolenia i warsztaty, a w sieci można znaleźć coraz więcej dobrej jakości materiałów – mówi Katarzyna Kwapińska, wykładowczyni Akademii Leona Koźmińskiego, ekspertka ds. prostego języka. –Rezultaty tych inicjatyw zaczynają być rzeczywiście widoczne. Aby mówić o realnym uproszczeniu pism, w tym urzędowych, potrzebne są jednak skoordynowane działania systemowe. Przykładowo przyszli prawnicy i urzędnicy powinni zetknąć się ze standardem prostego języka już podczas zajęć na studiach, a nie dopiero w swojej pracy zawodowej – dodaje Katarzyna Kwapińska.

Podkreśla, że doświadczenia amerykańskie, brytyjskie i skandynawskie wskazują, iż nie ma już odwrotu od prostego języka, zarówno w komunikacji państwa, jak też w biznesie. – Uważam, że w dobie nadmiaru informacji, braku czasu i ogromnej dynamiki zmian prosty język stanie się jednym z kluczowych elementów budujących przewagę konkurencyjną – mówi Katarzyna Kwapińska.