Zwiększenie oprocentowania depozytów to teraz kluczowy cel gospodarczy – deklarował premier w połowie maja. Głównym narzędziem realizacji tego celu ma być wprowadzenie do oferty Ministerstwa Finansów nowych, jednorocznych obligacji detalicznych z oprocentowaniem na poziomie stopy referencyjnej NBP (obecnie to 5,25 proc.) oraz zmiana parametrów obligacji dwuletnich. Skutkiem ma być bardziej agresywna konkurencja banków o depozyty, co wymuszałoby podniesienie ich oprocentowania. To zaś miałoby skłonić Polaków do oszczędzania i stłumić presję na wzrost cen.
Kredyt zaufania
O to, czy ten mechanizm może zadziałać, zapytaliśmy grono wybitnych ekonomistów, uczestników panelu eksperckiego „Rzeczpospolitej”. Większość z nich daje w tej sprawie rządowi kredyt zaufania. Ale silnego przeświadczenia, że będzie to skuteczna broń przeciwko nadmiernej inflacji, nie widać.
Z tezą, że „wzrost oprocentowania depozytów w bankach do poziomu zbliżonego do stopy referencyjnej NBP przyczyniłby się istotnie do ograniczenia inflacji”, zgodziło się 66 proc. spośród 35 ekonomistów, którzy wzięli udział w tej sondzie. W tym jednak tylko 11,4 proc. zgodziło się z tym stwierdzeniem zdecydowanie. W praktyce wiele zależałoby to od tego, na jakim poziomie byłaby główna stopa NBP. Uczestników sondy poprosiliśmy, aby założyli, że w obecnym cyklu zacieśniania polityki pieniężnej dojdzie ona do około 7–8 proc., tak jak oczekują obecnie uczestnicy rynku finansowego. Ankietowani ekonomiści oceniali więc, czy do ograniczenia inflacji może przyczynić się oprocentowanie depozytów wyższe niż dziś, ale wciąż ujemne w ujęciu realnym. To założenie miało wpływ na odpowiedzi.
– Wyższe stopy depozytowe, przy danej ścieżce oczekiwanej inflacji, przekładają się na wyższe stopy realne, co ogranicza popyt, a przez to także inflację. Uważam, że jest to istotny kanał transmisji polityki pieniężnej. Oczywiście, żeby inflacja wróciła do celu NBP, potrzebny jest odpowiednio wysoki wzrost stopy referencyjnej i innych stóp procentowych – tłumaczy dr Łukasz Rachel, wykładowca na Uniwersytecie Princeton.
