Prehistoryczne kółko i krzyżyk

Ryty na skale sprzed 39 tys. lat. wykonane zostały ręką neandertalczyka. Mamy na to dowody — twierdzą badacze - pisze Krzysztof Urbański.

Aktualizacja: 03.09.2014 15:05 Publikacja: 03.09.2014 14:56

Jaskinia Gorham widziana od strony morza; fot. Clive Finlayson

Jaskinia Gorham widziana od strony morza; fot. Clive Finlayson

Foto: materiały prasowe

Wzór podobny do siatki jaką rysujemy do gry w kółko i krzyżyk lub jak kto woli hasztag (#) znaleziony został na półce skalnej w jaskini Gorham z widokiem na Morze Śródziemne na Gibraltarze. W badaniach brali udział naukowcy z 11 instytucji europejskich.

Archeologia - czytaj więcej

Naukowcy nie mają żadnych wątpliwości, że geometryczny wzór został pozostawiony przez neandertalskich mieszkańców jaskini, ponieważ zostały odkryte w warstwie osadu, gdzie znaleziono 294 kamienne charakterystyczne narzędzia neandertalskie. Towarzyszyły im od czasu migracji z Afryki ok. 300 tys lat temu. Wiek znalezionych w jaskini Gorham narzędzi badacze określili standardowymi metodami na 39 tys. lat. Szczegóły odkrycia międzynarodowego zespołu naukowców zostały ogłoszone na łamach magazynu Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).

Naukowcy wykluczyli możliwość, że ryciny były przypadkowe lub powstały na skutek krojenia mięsa lub skór zwierzęcych. Powstały przez wielokrotnie drapanie skały ostrym narzędziem z wytrwałością i determinacją: jedna linia wymagała co najmniej 54 uderzeń, a cały rysunek aż 317.

— Te ryty są wynikiem świadomego działania jakiegoś neandertalczyka, a biorąc pod uwagę ich wielkość i położenie miały być dostrzeżone przez innych — powiedział antropolog Clive Finlayson, dyrektor Muzeum w Gibraltarze, jeden z autorów pracy w PNAS. — Wynika z tego, że zdolność do abstrakcyjnego myślenia nie jest zarezerwowana jedynie dla współczesnych ludzi.

Znaleziska w grocie to kolejne potwierdzenie zdolności intelektualnych naszych kuzynów. W ostatnich latach naukowcy odkryli, że neandertalczycy celowo grzebali zmarłych, opiekowali się starszymi, stroili się w ptasie pióra, nosili biżuterię z muszli, malowali swoje ciała czarnymi i czerwonymi pigmentami i spożywali bardziej zróżnicowane jedzenie, niż wcześniej przypuszczano.

Dawniejsze znaleziska sztuki naskalnej — np. w jaskini El Castillo w Hiszpanii są podejrzewane o związek z neandertalczykami, podobnie jak biżuteria znaleziona w środkowej Francji. Być może neandertalczycy wytwarzali też instrumenty muzyczne — o czym świadczy kościany „flet" znaleziony w jaskini Divje Babe w Słowenii.

— Odkrycie w jaskini Gorham jest istotnym wkładem w nasze postrzeganie kultury neandertalczyka — powiedział William Rendu z francuskiego Narodowego Centrum Badań Naukowych, który nie brał udziału w pracach. — To jest nowy i jeszcze mocniejszy dowód zdolności neandertalczyka do opracowania złożonej myśli symbolicznej i streszczenia wypowiedzi, a takie zdolności długo przypisywane były wyłącznie dla wczesnych ludzi współczesnych.

Krzysztof Urbański, na podst. Reuters

Wzór podobny do siatki jaką rysujemy do gry w kółko i krzyżyk lub jak kto woli hasztag (#) znaleziony został na półce skalnej w jaskini Gorham z widokiem na Morze Śródziemne na Gibraltarze. W badaniach brali udział naukowcy z 11 instytucji europejskich.

Archeologia - czytaj więcej

Pozostało jeszcze 88% artykułu
Archeologia
Naukowcy zbadali szkielet rzymskiego gladiatora. Przełomowe wyniki analiz
Archeologia
Naukowcy odkryli kolejne tajemnice denisowian. Co wiemy o kuzynach Homo sapiens?
Archeologia
Przełomowe odkrycie archeologów. „Kwestionuje nasze rozumienie historii ludzkości"
Archeologia
Jakie tajemnice kryje stary żydowski cmentarz na Bródnie?
Archeologia
Czy wiek Stonehenge na pewno jest dobrze określony? Zaskakujące odkrycie naukowców