Egzamin wstępny na aplikacje prawnicze - pytania z prawa spółek handlowych

Już za dwa miesiące egzamin wstępny na aplikacje prawnicze. W tym roku kandydaci na adwokatów, radców, notariuszy i komorników będą zdawać test 26 września.

Co roku prawo spółek handlowych jest jedną z czterech dziedzin prawa, z których jest najwięcej pytań (po cywilnym, karnym i administracyjnym). Przedstawiamy kolejną porcję materiałów przygotowanych przez wydawnictwo CH Beck, które mogą pomóc w przygotowaniu się do egzaminu. Tym razem dotyczą właśnie prawa handlowego.

Trzeba wpisać do rejestru

Kodeks spółek handlowych wyróżnia dwa rodzaje spółek: osobowe (jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną) oraz kapitałowe (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjną).

Odrębne typy stanowią spółka cywilna oraz spółka europejska.

Zasady dotyczące ogłaszania wpisów spółek handlowych oraz innych przedsiębiorców w sposób szczegółowy normuje ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1203 ze zm.). Zgodnie z art. 13 ust. 1 yej ustawy wpisy do rejestru podlegają obowiązkowemu ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wyjątki od tej zasady polegające na tym, że wpis nie podlega ogłoszeniu, dotyczą wpisów:

1) w dziale 4 rejestru przedsiębiorców,

2) do rejestru stowarzyszeń i innych organizacji społecznych i zawodowych,

3) do rejestru fundacji,

4) do rejestru publicznych zakładów opieki zdrowotnej z wyjątkiem wpisów dotyczących ujawnienia informacji związanych wyłącznie ze statusem organizacji pożytku publicznego,

5) do rejestru dłużników niewypłacalnych,

6) dokonane w wyniku rozpatrzenia wniosku w przedmiocie wpisu numeru REGON oraz NIP stanowiącego uzupełnienie pierwszego wpisu nowego podmiotu do rejestru (art. 20 ust. 1d ustawy),

7) daty uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego w sprawach, w których postanowienia te są skuteczne i wykonalne z chwilą ich uprawomocnienia (art. 20 ust. 3 ustawy).

Co najmniej dwóch wspólników

Cechy spółki osobowej

1. Charakter spółki. Spółka osobowa jest spółką prawa handlowego, która może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. W przeciwieństwie do spółki kapitałowej decydującą rolę odgrywa w niej czynnik osobowy.

2. Przedsiębiorstwo. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.

3. Podmiotowość prawna. Kodeks spółek handlowych przyznaje spółkom osobowym podmiotowość prawną. W związku z tym podaje się w wątpliwość używanie pojęcia „ułomna" osoba prawna na określenie spółek osobowych. Bardziej trafne wydaje się być określenie art. 33[1] § 1 kodeksu cywilnego „jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną". Spółki osobowe uzyskują zdolność prawną z chwilą wpisu do rejestru. Na podmiotowość prawną składa się zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądowa.

4. Utworzenie. Spółka osobowa musi być utworzona przez co najmniej dwóch wspólników.

5. Wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe. W przypadku spółki osobowej nastąpiło odejście od koncepcji wspólności łącznej na rzecz odrębnego od wspólników majątku spółki. Spółka osobowa jest zatem odrębnym od wspólników podmiotem. Obok majątku wspólników istnieje odrębna masa majątkowa należąca do spółki, która nie stanowi wspólności łącznej wspólników.

6. Prowadzenie spraw i reprezentacja. Prowadzenie spraw spółki oraz jej reprezentowanie w stosunkach z osobami trzecimi należy co do zasady do samych wspólników.

7. Odpowiedzialność wspólników. Wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe spółki osobowej nie wyłącza jednak zasad posiłkowej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. Konsekwencją nieposiadania przez spółkę osobową osobowości prawnej jest to, że za jej zobowiązania odpowiadają, w razie bezskutecznej egzekucji wobec spółki, wspólnicy (swoim majątkiem osobistym). Wyjątek dotyczy akcjonariuszy uczestniczących w spółce komandytowo-akcyjnej, którzy nie odpowiadają w ogóle za zobowiązania tej spółki. Odpowiedzialność w spółce osobowej ma co do zasady charakter:

a) osobisty,

b) nieograniczony,

c) subsydiarny oraz

d) solidarny.

8. Wkłady. Przedmiotem wkładu wspólnika spółki osobowej mogą być pieniądze, aport (wkład niepieniężny), świadczenie pracy lub usług.

Najważniejszy kapitał

Cechy spółek kapitałowych

1. Charakter. Spółka kapitałowa jest spółką prawa handlowego. Odwrotnie niż w spółce osobowej, decydującą rolę odgrywa w niej czynnik kapitałowy.

2. Firma. Firma spółki kapitałowej może być obrana dowolnie. Zazwyczaj korpus firmy składa się z elementów rzeczowych, fantazyjnych i kombinowanych.

3. Osobowość prawna. Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną.

4. Cel spółki. Spółki kapitałowe mogą być utworzone w każdym celu prawnie dopuszczalnym; nie musi być to cel gospodarczy.

5. Utworzenie. Spółki kapitałowe mogą być utworzone przez jeden lub więcej podmiotów. Jednak ani spółka z o.o., ani spółka akcyjna nie mogą być zawiązane wyłącznie przez jednoosobową spółkę z o.o.

6. Umowa. Musi być sporządzona w formie aktu notarialnego.