Żeby skutecznie zapobiegać narkomanii, nie wystarczy ograniczać sprzedaży leku zawierającego substancję służącą do produkcji narkotyku. Konieczne jest również ograniczenie jego reklamy – uważają farmaceuci. I postulują zakaz reklamy popularnych leków na przeziębienie. – Jeśli obrót lekami z pseudoefedryną, kodeiną i dekstrometorfanem wiąże się z obostrzeniami, a farmaceuta może odmówić sprzedaży, jeśli uzna, że zostaną użyte do celów pozaterapeutycznych. Podobnym rygorom powinna podlegać także ich reklama – uważa Marek Tomków, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej (NRA).
Produkowali narkotyki
Dziś za sprzedaż opakowania zawierającego więcej niż 720 mg pseudoefedryny, 150 mg kodeiny i 360 mg dekstrometorfanu farmaceucie lub technikowi farmaceutycznemu grozi nawet pół miliona złotych kary. To efekt obowiązującej od 1 stycznia 2017 r. nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. Wszystkie trzy składniki środków na przeziębienie służą do produkcji metamfetaminy, a według informacji policji do 2017 r. m.in. czescy producenci narkotyków z opakowań leków z pseudoefedryną zakupionych w Polsce odzyskiwali efedrynę służącą do produkcji metamfetaminy. Pomagali im w tym krajowi przedsiębiorcy, którzy wyspecjalizowali się w dostarczaniu leków. Najwięksi otwierali apteki. Rekordzista sprzedał przez rok 960 tys. opakowań leków z pseudoefedryną.
Zdaniem aptekarzy, o ile ograniczenie ustawowe mogło pomóc ukrócić sprzedaż opakowań producentom narkotyków, o tyle miało o wiele mniejszy wpływ na odurzającą się młodzież. – Zdarza się, że pacjent chcący kupić więcej opakowań pyta: „Co to za niebezpieczne leki, skoro reklamują je w telewizji?" – mówi Marek Tomków. – NRA dostrzega także niekonsekwencję ustawodawcy. Jeśli ogranicza sprzedaż do jednego opakowania i surowo kara farmaceutów za naruszenie tego przepisu, dlaczego pozwala na reklamę tych leków? – pyta Marek Tomków.
Kłopot w tym, że w świetle obowiązujących przepisów reklam leków z pseudoefedryną, kodeiną i dekstrometorfanem nie można zakazać. Zgodnie z art. 57 ust. 1 prawa farmaceutycznego do publicznej wiadomości nie można kierować reklamy leków na receptę, zawierających środki odurzające i substancje psychotropowe oraz umieszczonych na wykazach leków refundowanych.
– Pseudoefedryna, kodeina i dekstrometorfan się do nich nie zaliczają, bo są prekursorami, substancjami, z których można wyprodukować substancję odurzającą, a nie narkotykami – tłumaczy Paweł Trzciński, rzecznik Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego (GIF). I dodaje, że te trzy substancje znajdują się w śladowych ilościach w tak wielu lekach wydawanych bez recepty, że musiano by zakazać reklamy zbyt wielu leków.
