Czy na gminie ciążą obowiązki płatnika PIT po wypłacie odszkodowań za likwidację ogródków działkowych?

- Urząd miejski działający w imieniu miasta będzie prowadził inwestycję celu publicznego - realizacja inwestycji drogowej dla dróg gminnych (przebudowa dróg gminnych), które są zlokalizowane na działkach, na których znajdują się rodzinne ogrody działkowe (ROD). Z tytułu likwidacji tych ogródków miasto zobowiązane jest wypłacić odszkodowanie ich dotychczasowym użytkownikom (działkowcom). Odszkodowanie zostanie wypłacone na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Czy w związku z wypłatą działkowcom odszkodowania za składniki majątkowe znajdujące się na likwidowanych ogródkach działkowych na urzędzie miejskim ciążą obowiązki płatniku związane z poborem podatku PIT, bądź obowiązek wystawienia informacji o wysokości przychodów (PIT-8C)?

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz tych, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (zob. art. 9 ust. 1 ustawy o PIT). Zatem, wszelkie dochody podatnika, za wyjątkiem zwolnionych z podatku lub od których zaniechano poboru podatku, podlegają opodatkowaniu PIT.

Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (zob. art. 11 ust. 1 ustawy o PIT). Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 ustawy o PIT wynika zatem, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Źródła przychodu

Ustawa o PIT dokonuje specyfikacji źródeł przychodów. I tak w art. 10 ust. 1 pkt 9 powołanej ustawy o PIT, ustawodawca wyróżnia jako odrębne źródło przychodów „inne źródła". Do tego źródła zaliczone są te przychody, które nie zostały przez ustawodawcę przypisane do konkretnej kategorii wymienionej w pkt 1-8a ust. 1 art. 10 ustawy o PIT.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy o PIT, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 ustawy o PIT. Użyty w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT zwrot „w szczególności" wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Informacja o wysokości przychodów

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które wypłacają należności lub świadczenia, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów. W terminie do końca lutego następnego roku podatkowego (z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4 ustawy o PIT), muszą przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a ustawy o PIT (czyli osób fizycznych niemających w Polsce stałego miejsca zamieszkania, lecz podlegających ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu), urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania (art. 42a ustawy o PIT).

Obowiązek wypłaty odszkodowania

Do likwidacji ROD lub jego części na cel publiczny w rozumieniu przepisów ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej u.g.n), stosuje się przepisy tej ustawy dotyczące wywłaszczania nieruchomości z uwzględnieniem warunków określonych w art. 21, art. 22 i art. 24 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych (dalej u.r.o.d) (art. 18 ust. 1 u.r.o.d).

Stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 1 u.r.o.d, podmiot likwidujący obowiązany jest wypłacić działkowcom odszkodowanie za składniki majątkowe znajdujące się na działkach, a stanowiące ich własność oraz za prawa do działki w ROD, pomniejszone o wartość prawa do działki przyznanego w nowo powstałym ROD.

Ustalenie wysokości odszkodowań następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego w formie operatu szacunkowego. Koszty sporządzenia opinii ponosi podmiot likwidujący (art. 22 ust. 2 u.r.o.d).

Wolne od podatku

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50 proc. od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Zawarty w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT zwrot „przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłaconego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami" odnosi się do wszystkich przypadków, w których wypłata tego odszkodowania następuje stosownie do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, a więc nie tylko w zakresie wywłaszczenia nieruchomości, lecz również w innych przewidzianych prawem sytuacjach (zdarzeniach), w których stosownie do tych przepisów odszkodowanie to jest wypłacane.

Czytaj też: Gmina nie musi wystawiać PIT-8C od umorzonego zaległego czynszu

W analizowanej sprawie wypłata odszkodowania z tytułu likwidacji ogródków działkowych wynika z ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zatem należy stwierdzić, że wypłacone odszkodowanie mieści się w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, w związku z wypłatą odszkodowania, na urzędzie miasta nie ciążą obowiązki płatnika (związane z poborem PIT) ani obowiązek wystawienia działkowcom otrzymującym odszkodowanie informacji PIT-8C (por. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 listopada 2016 r., 1462-IPPB4.4511.1074.2016.1.PP). ?

Podstawa prawna: Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 20186 r., poz. 1509 ze zm.)

Ustawa z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (DzU z 2014 r., poz. 40)

Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 121 ze zm.)

>Definicje ustawowe

Ustawa o gospodarce nieruchomościami, która określa m.in. zasady wywłaszczania nieruchomości, ich zwrotu i wyceny definiuje też użyte w niej pojęcia. I tak: