Ważność głosu

W wyborach radnych w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców głosuje się na jednego wybranego kandydata i stawia się znak „x" przy jego nazwisku.

W wyborach w gminie liczącej powyżej 20 000 mieszkańców głosuje się na jedną listę kandydatów i stawia się „x" przy nazwisku wybranego kandydata z tej listy, i w ten sposób wskazuje się pierwszeństwo tego kandydata do uzyskania mandatu.

Obecna ustawa nie zawiera definicji znaku „x", ale znakiem tym są przecinające się kreski w obrębie kratki. A więc może to być np. „+" (plus).

Czytaj także: Nasze oczy i uszy w lokalach do głosowania

Głos jest ważny także, gdy:

- wyborca postawił znak „x" na jednej liście, ale przy nazwisku dwóch lub więcej kandydatów. Głos taki będzie zaliczony temu kandydatowi, który jest wyżej na liście;

- wyborca postawił znak „x" tylko przy nazwisku skreślonego kandydata. Głos taki będzie oddany na listę, tylko bez wskazania pierwszeństwa do uzyskania mandatu;

- wyborca postawił znak „x" przy nazwisku skreślonego kandydata oraz postawił znak „x" przy nazwisku innego kandydata z tej samej listy. Głos taki będzie zaliczony kandydatowi, który nie jest skreślony;

- wyborca postawił znak „x" przy nazwisku kandydata skreślonego z jednej listy, np. listy A, i postawił znak „x" przy nazwisku kandydata z innej listy, np. listy B. Głos taki będzie oddany na nieskreślonego kandydata z tej innej listy, czyli listy B;

- wyborca postawił znak „x" przy nazwisku kandydata z unieważnionej listy, np. listy C, i postawił znak „x" przy nazwisku kandydata z innej (ale tylko jednej) listy, np. listy D. Głos taki będzie oddany na kandydata z listy, której rejestracja nie została unieważniona, czyli listy D.

Głos jest nieważny, gdy:

- wyborca postawił znak „x" przy nazwiskach dwóch lub więcej kandydatów z różnych list, np. postawił znak „x" przy nazwisku lub nazwiskach kandydatów z listy A, listy B i listy D;

- wyborca nie postawił znaku „x" przy nazwisku żadnego kandydata;

- wyborca postawił znak „x" tylko przy nazwisku kandydata z listy, która została unieważniona.

Wszelkie dopiski na karcie do głosowania, komentarze, rysunki czy dopisanie innych nazwisk nie mają wpływu na ważność głosu. Oznacza to, że głos będzie ważny, jeżeli tylko wyborca postawi znak „x" lub znak „+" w kratce przy nazwisku kandydata. Na ważność głosu nie wpływa także to, czy linie znaków „x" czy „+" wyszły poza kratkę.

Mężowie zaufania i obserwatorzy społeczni

Pełnomocnik wyborczy lub osoba przez niego upoważniona ma prawo wyznaczyć po jednym mężu zaufania do każdej komisji wyborczej.

Jeśli jednak dany komitet wyborczy nie zarejestrował kandydatów lub list kandydatów we wszystkich okręgach wyborczych, mężów zaufania można skierować tylko do komisji w tym okręgu, w którym zarejestrowany jest kandydat lub lista.

Każde zarejestrowane w RP stowarzyszenie i fundacja, która ma za cel statutowy troskę o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego, mają prawo wyznaczyć po jednym obserwatorze społecznym do komisji wyborczych.

Mężów zaufania i obserwatorów społecznych można wyznaczyć także przy PKW oraz przy terytorialnych komisjach wyborczych. Wyznaczenie to odbywa się poprzez wydanie najpóźniej w dniu wyborów przez danego pełnomocnika lub przez daną organizację stosownego zaświadczenia, którego wzór określa uchwała PKW w sprawie wzoru zaświadczenia dla męża zaufania lub uchwała PKW w sprawie wzoru zaświadczenia dla obserwatora społecznego.

Mężem zaufania (obserwatorem społecznym) może być osoba, która ma czynne prawo wyborcze w wyborach do Sejmu, czyli ma skończone 18 lat i nie jest ubezwłasnowolniona ani pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.

Takiej roli nie mogą pełnić kandydat w wyborach, komisarz wyborczy, pełnomocnik wyborczy lub finansowy komitetu wyborczego, urzędnik wyborczy ani członek komisji.

Mąż zaufania (obserwator społeczny) ma prawo:

- być w lokalu wyborczym w czasie przygotowania do głosowania, głosowania, liczenia głosów i sporządzania protokołów, wprowadzenia danych do systemu komputerowego;

- nagrywać i fotografować czynności obwodowej komisji wyborczej przed rozpoczęciem i po zakończeniu głosowania oraz rozpowszechniać te nagrania lub fotografie;

- otrzymać kopię protokołu z przekazania dokumentów pomiędzy komisją, która przeprowadzała głosowania, a komisją, która będzie liczyć głosy;

- dostać kopię protokołu obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie z wynikami tego głosowania.

- być obecny przy przewożeniu i przekazywaniu protokołu do komisji wyższego szczebla;

- wnosić uwagi do protokołu z wymienieniem konkretnych zarzutów.

Dwa ostatnie uprawnienia mają tylko obserwatorzy społeczni!

Mąż zaufania (obserwator społeczny) musi:

- nosić przez cały czas plakietkę z imieniem i nazwiskiem, funkcją oraz nazwą komitetu wyborczego (organizacji), który reprezentuje. Plakietka ta nie może zawierać symbolu graficznego komitetu wyborczego ani innych oznak agitacji wyborczej;

- zajmować miejsce wskazane mu przez przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej i stosować się do jego poleceń.

Mąż zaufania (obserwator społeczny) nie może:

- wykonywać żadnych czynności członka komisji;

- pomagać wyborcom w głosowaniu ani udzielać im wyjaśnień;

- wchodzić do pomieszczenia zapewniającego tajność głosowania, nawet jeśli obecny tam wyborca wyraził na to zgodę;

- utrudniać pracy komisji, zakłócać powagi głosowania i naruszać jego tajności.

- nie wolno mu dotykać kart do głosowania, liczyć ich ani przeglądać przed głosowaniem, w trakcie i po jego zakończeniu.

Czytaj także poprzednie odcinki cyklu

Wybory samorządowe 2018: Kto przywiezie karty, kto policzy głosy

Wybory samorządowe: jak prowadzić i rozliczać kampanię wyborczą

Na podstawie: Beata Tokaj „Słowniczek wyborczy – wybory 2018"

Ciąg dalszy za tydzień