- Plakaty wyborcze mają zostać umieszczone na przystankach komunikacji publicznej. Czy wymaga to zgody zarządcy drogi wyrażonej w formie decyzji administracyjnej?

Czytaj także: Trzeba chronić dane osobowe podczas agitacji wyborczej

Zagadnienie to budzi rozbieżności w orzecznictwie. W art. 110 § 1 kodeksu wyborczego (dalej k.w.) przyjęto, że na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych można umieszczać plakaty i hasła wyborcze tylko po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia.

Niezastosowanie się do tego wymogu jest wykroczeniem, za które grozi kara grzywny (art. 495 § 1 pkt 1 k.w.). Natomiast zgodnie z art. 40 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy o drogach publicznych (dalej u.d.p.) zajęcie pasa drogowego – na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg – wymaga zezwolenia zarządcy drogi, wydanego w drodze decyzji administracyjnej, przy czym takie zezwolenie dotyczy m.in. umieszczania w pasie drogowym reklam. Przez pas drogowy należy rozumieć wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą (art. 4 pkt 1 u.d.p.). Za zajęcie pasa drogowego pobierana jest opłata, a w razie zajęcia pasa bez zezwolenia wymierza się karę pieniężną w wysokości 10-krotności opłaty za zajęcie pasa (por. art. 40 ust. 3 i ust. 6-13 u.d.p.).

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 6 marca 2013 r. (sygn. III SA/Kr 669/12, LEX nr 1305806) stwierdzono, że umieszczenie plakatów wyborczych w pasie drogowym nie wymaga zezwolenia na zajęcie tego pasa, gdyż art. 110 k.w. jest normą szczególną względem art. 40 ust. 1 u.d.p. Zgodnie z tym wyrokiem, użyte w k.w. pojęcie „zgoda" różni się od pojęcia „zezwolenie" z u.d.p. i brak jest podstawy prawnej do przyjęcia, że taka zgoda wymaga formy decyzji administracyjnej. Zwrócono uwagę, że zadośćuczynienie wymogowi uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa drogi publicznej przez plakaty lub hasła wyborcze w formie decyzji administracyjnej byłoby sprzeczne z podstawowym celem umieszczania tych materiałów, ze stosownym wyprzedzeniem w stosunku do daty wyborów. Również zgodnie z wyrokiem WSA w Szczecinie z 9 maja 2018 r. (sygn. II SA/Sz 34/18, LEX nr 2496956) art. 40 ust. 1 u.d.p. nie ma zastosowania do materiałów wyborczych.

Prezentowany jest jednak także odmienny pogląd. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 lipca 2017 r. (sygn. II GSK 2937/15, LEX nr 2364671) zwrócono uwagę, że zgodnie z art. 4 pkt 23 u.d.p. reklama to nośnik informacji wizualnej w jakiejkolwiek materialnej formie wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, umieszczony w polu widzenia użytkowników drogi, niebędący znakiem w rozumieniu przepisów o znakach i sygnałach lub znakiem informującym o obiektach użyteczności publicznej ustawionym przez gminę. Materiał wyborczy jako nośnik informacji ma charakter reklamy. Powoduje to, że w sytuacji, gdy właściciel materiałów wyborczych umieszcza lub zleca umieszczenie ich w pasie drogowym, zastosowanie mają przepisy u.d.p. regulujące zajęcie pasa drogowego pod reklamę (por. także wyrok NSA z 21 października 2016 r., sygn. II GSK 2321/14, LEX nr 2206949). ?

—Anna Puszkarska, radca prawny

Podstawa prawna:art. 110, art. 495 § 1 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 754 ze zm.)

art. 4 pkt 1 i pkt 23, art. 40 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2222 ze zm.)