Nowelizacje ustaw o ustroju sądów powszechnych, Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym z podpisem prezydenta

Wskutek podpisanej nowelizacji ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w procedurze odwoławczej prezesów i wiceprezesów sądów uczestniczyć będzie kolegium właściwego sądu. Pozytywna opinia kolegium upoważni Ministra Sprawiedliwości do odwołania prezesa lub wiceprezesa. Jeżeli opinia kolegium będzie negatywna, Minister Sprawiedliwości będzie mógł przedstawić zamiar odwołania Krajowej Radzie Sądownictwa. Negatywna opinia KRS będzie dla Ministra wiążąca, jeżeli uchwała zostanie podjęta większością dwóch trzecich głosów. Niewydanie przez KRS opinii w terminie 30 dni upoważni Ministra do odwołania prezesa lub wiceprezesa sądu.

Nowelizacja wprowadza też zmianę składu kolegium sądu okręgowego, które będzie się składać z:

1) prezesa sądu okręgowego,

2) najstarszego służbą wiceprezesa sądu okręgowego,

3) przedstawicieli sądów rejonowych z obszaru właściwości sądu okręgowego wybranych przez zebrania sędziów danego sądu rejonowego, po jednym z każdego sądu rejonowego,

4) dwóch przedstawicieli sądu okręgowego wybranych przez zebranie sędziów spośród sędziów tego sądu.

Co więcej, sędzia (mężczyzna i kobieta) przechodzić będzie w stan spoczynku z dniem ukończenia 65 roku życia. Sędzia będący kobietą może na swój wniosek przejść w stan spoczynku po ukończeniu 60 lat, niezależnie od okresu przepracowanego na stanowisku.

Zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego w sądzie powszechnym wyrażać będzie Krajowa Rada Sądownictwa. KRS wyrazi zgodę, jeżeli będzie to uzasadnione interesem wymiaru sprawiedliwości lub ważnym interesem społecznym, w szczególności jeśli przemawiać za tym będzie racjonalne wykorzystanie kadr sądownictwa powszechnego lub potrzeby wynikające z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów. Uchwała Krajowej Rady Sądownictwa w sprawie wyrażenia zgody będzie ostateczna.

Zmiana ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa dotyczy trybu zwoływania posiedzenia KRS w przypadku zwolnienia stanowiska Przewodniczącego. Obecnie pierwsze posiedzenie Rady po zwolnieniu stanowiska Przewodniczącego zwołuje Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, który przewodniczy obradom do czasu wyboru nowego Przewodniczącego. Nowelizacja z dnia 12 kwietnia 2018 r. wprowadza termin, w jakim Pierwszy Prezes SN ma zwołać posiedzenie Rady (nie później niż w terminie 30 dni od dnia zwolnienia stanowiska Przewodniczącego). Jeżeli Pierwszy Prezes SN nie zwoła posiedzenia w wyznaczonym terminie, obowiązek ten przekazany zostaje najstarszemu wiekiem członkowi Rady, który jest sędzią albo sędzią w stanie spoczynku (nie później niż w terminie 14 dni od dnia upływu terminu określonego dla Pierwszego Prezesa SN). Gdyby najstarszy wiekiem sędzia – członek Rady nie zwołał posiedzenia, wówczas to uprawnienie przechodzi kolejno na najstarszych wiekiem członków Rady będących sędziami albo sędziami w stanie spoczynku.

Ustawa precyzuje tryb wyrażania zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego SN. Zobowiązano Krajową Radę Sądownictwa do wyrażenia swojej opinii w terminie 30 dni od dnia wystąpienia Prezydenta RP o jej przedstawienie. Ponadto Prezydent RP będzie mógł wyrazić zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego SN w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wymaganych dokumentów (oświadczenia, zaświadczenia i opinii KRS). Jeżeli w tym terminie

Prezydent RP nie wyrazi zgody. będzie to jednoznaczne z brakiem zgody i tym samym z przejściem sędziego w stan spoczynku.