Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 16 czerwca 2016 r. (II FSK 1563/14).
Stan faktyczny
Świeżo upieczony radca prawny wyjaśnił, że w latach 2008 - 2012 odbył aplikację, a w sierpniu 2012 r. złożył z wynikiem pozytywnym egzamin radcowski. W trakcje aplikacji ponosił związane z nią wydatki, tj. opłatę za udział w egzaminie na aplikację radcowską i za wpis na listę aplikantów, opłaty roczne za cztery lata aplikacji, a także składki członkowskie itp. Teraz prowadzi działalność w ramach kancelarii. Zapytał czy wydatki poniesione przed założeniem firmy w celu uzyskania uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego, warunkujących wykonywanie działalności gospodarczej w formie kancelarii radcy prawnego, mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych. Sam uważał, że tak, bo istnieje związek przyczynowo-skutkowy między ich poniesieniem a przychodami, które będą przez niego uzyskiwane z prowadzonej działalności gospodarczej.
Fiskus nie potwierdził takiej wykładni przepisów podatkowych. Wskazał, że celem, jaki był związany z ponoszeniem wydatków na odbycie aplikacji radcowskiej, było zdobycie wiedzy i umiejętności oraz należyte przygotowanie do zawodu radcy prawnego. Celem tym nie było natomiast osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W związku z tym wydatki związane z odbytą aplikacją radcowską oraz składkami korporacyjnymi nie były poniesione w celu rozpoczęcia działalności gospodarczej. Są to wydatki osobiste, a wobec tego nie ma podstaw, aby zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów z prowadzonej działalności.
Rozstrzygnięcie
Rację prawnikowi przyznał sąd w Poznaniu. Stwierdził, że skoro skarżący miał zamiar prowadzenia działalności gospodarczej po odbyciu aplikacji i wykonywania zawodu radcy, to wydatki poniesione na odpłatną aplikację radcowską spełniają definicję kosztów. To samo dotyczy wydatków poniesionych już po uzyskaniu wpisu na listę radców prawnych, a przed rozpoczęciem działalności gospodarczej (m.in. składki z tytułu przynależności do samorządu zawodowego). W ocenie WSA aplikacja radcowska nie jest kolejnym ogólnym etapem edukacji prawniczej, lecz jest specjalistycznym szkoleniem zawodowym. Jego odbycie jest warunkiem koniecznym do uzyskania uprawnień zawodowych, a następnie podjęcia działalności zawodowej w ramach indywidualnej kancelarii.
Z tą korzystną dla prawnika wykładnią ustawy o PIT nie zgodził się jednak Naczelny Sąd Administracyjny. Zauważył, że jednym z warunków zaliczenia danego wydatku do kosztów jest poniesienie go w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła. W ocenie NSA użycie zwrotu „w celu" wskazuje, że wydatek musi pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami osiąganymi przez podatnika.
