Parafrazując słowa zmarłego polskiego filozofa Zygmunta Baumana, żyjemy w płynnej rzeczywistości, w świecie niepewności i zmienności. Często postrzegamy otaczający nas świat jako unikalną czasoprzestrzeń, jednak jednocześnie nie powinniśmy lekceważyć dwuznaczności historii poprzedzającej nasze czasy. XVIII-wieczne dążenie Tadeusza Kościuszki do wolności może posłużyć za inspirację do umacniania więzi pomiędzy Stanami Zjednoczonymi, Polską i Litwą.
Dziedzictwo Kościuszki uosabia złożoność czasów, w których żył, oraz odwagę, wizję i wpływ, jaki na przełomie XVIII i XIX wieku mogła wywierać jednostka. Urodzony w 1746 roku w Wielkim Księstwie Litewskim będącym częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Kościuszko prowadził życie pełne osiągnięć, przygód i internacjonalizmu, które budzi podziw nawet we współczesnych czasach.
Dwa powstania
„Czas zmian" – to odpowiednio opisuje burzliwy okres końca XVIII wieku. Powstanie Stanów Zjednoczonych i kolejne wojny o niepodległość ustanowiły nową globalną siłę. Rozbiór Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez Prusy, Austrię i Rosję ostatecznie doprowadził do odnowienia krajowej konkurencji i do przedłużającej się stagnacji w stylu życia milionów mieszkańców Europy Wschodniej. Rewolucja francuska, rozkwit i ostateczny upadek epoki Napoleona kontynuowały wywieranie ogromnego wpływu na tożsamość narodową w Europie i poza nią.
Kościuszko miał odwagę i śmiałość, aby grać znaczące role w wyżej wymienionych epizodach historycznych. Po zdobyciu wiedzy wojskowej w Paryżu w latach 1769–1774 przystąpił do amerykańskiej wojny o niepodległość w 1776 roku. Utalentowany inżynier Kościuszko do dzisiaj jest czczony jako twórca znakomitych fortyfikacji w West Point, Saratodze i innych miejscach w USA.
Po powrocie do kraju Kościuszko stanął na czele oddziałów Armii Polsko-Litewskiej walczących z Rosjanami. Z politycznego punktu widzenia zmagania o zachowanie Unii Polsko-Litewskiej w latach 90. XVIII w. były już zakończone. W 1794 r. Kościuszko – zapalony rewolucjonista – dał sygnał do rozpoczęcia powstania. W trakcie insurekcji dowodził siłami około 6 tys. zwolenników i odniósł kilka istotnych taktycznie zwycięstw. Znacznie przewyższające liczbowo wojska rosyjskie w końcu doprowadziły do upadku powstania i w konsekwencji trzeci (i ostatni) rozbiór Rzeczypospolitej Obojga Narodów stał się faktem w 1795 r., pozbawiając oba kraje niepodległości aż do roku 1918.
