Skarga na dyrektywę o prawach autorskich: PiS nie chce czystych zasad w sieci

Jak ogłosiło Ministerstwo Kultury Polska zaskarżyła w piątek dyrektywę autorską, ponieważ jej zapisy stwarzają fundamentalne zagrożenie dla wolności wypowiedzi w internecie.

Straszenie algorytmem

Chodzi o mechanizm, który zobowiązuje serwisy internetowe do kontroli wszystkich treści, jakie chcą zamieścić użytkownicy – nawet wówczas, gdy nie zostały zgłoszone żadne naruszenia praw autorskich. – W praktyce wymusza on stosowanie przez serwisy automatycznych algorytmów, które będą kontrolować treści internetowe. Takie rozwiązania mają cechy cenzury prewencyjnej, która jest w zakazana zarówno przez polską konstytucję, jak i kartę praw podstawowych UE gwarantującą swobodę wypowiedzi – uzasadniał akcję rządu prof. Piotr Gliński, wicepremier i minister kultury.

Czytaj także: Oświadczenie Izby Wydawców Prasy o skardze rządu do TSUE w sprawie Dyrektywy Autorskiej

Prawnicy związani zwłaszcza z prasą i twórcami nie podzielają tych zastrzeżeń.

– Jest wręcz przeciwnie, dyrektywa wprowadza bardziej sprawiedliwe zasady obrotu treściami w środowisku cyfrowym, wzmacniając ochronę internautów. Zwykli użytkownicy internetu uzyskują pewność, że ich dotychczasowe aktywności w sieci nie będą zagrożone – dalej będą mogli linkować, cytować, tworzyć memy, dzielić się materiałami prasowymi, które im się podobają – ocenia mec. Jacek Wojtaś, koordynator ds. europejskich Izby Wydawców Prasy. – Nie będą mogli być pociągani do odpowiedzialności za zamieszczanie na platformach utworów podlegających ochronie autorskiej, jest to wyraźnie zapisane w jej tekście.

– Twórcy od lat czekali na takie przepisy, gdyż mają one zapewnić podstawową ochronę oraz właściwe wynagrodzenie dla twórców w sieci. Obecna sytuacja, w której międzynarodowe koncerny internetowe za darmo korzystają z cudzej własności, jest nie do zaakceptowania i w dalszej perspektywie może doprowadzić do znacznego zubożenia polskiej i europejskiej kultury – ocenia mec. Dominik Skoczek, dyrektor w Związku Autorów i Producentów Audiowizualnych.

– Artykuł 17 nie wprowadza cenzury ani nie ogranicza w żaden sposób swobód użytkowników. Nakazuje jedynie platformom nabywać licencje na korzystanie z utworów udostępnianych przez użytkowników, a gdy tego nie zrobią, zastosować odpowiednie mechanizmy filtrowania, w które de facto już teraz są wyposażone. Przepisy są korzystne dla użytkowników, bo zwalniają z nich odpowiedzialność za naruszenia praw autorskich przy umieszczaniu treści na platformach – dodaje mec. Dominik Skoczek.

Co w Luksemburgu

Co nas czeka w Luksemburgu?

– Zarzut nieważności dyrektywy musi dotyczyć: braku kompetencji do wydania aktu, w tym wypadku parlament taką kompetencje posiadał; naruszenia istotnych wymogów proceduralnych – nic o takim naruszeniu nie wiadomo; naruszenia traktatu – taki zarzut także nie pada, lub też nadużycia władzy. Z komunikatu MKiDN nie wynika, aby którykolwiek z tych zarzutów został podniesiony, wskazuje prof. Elżbieta Traple z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Trybunał może unieważnić zaskarżony akt w całości lub tylko pewne jego przepisy, wtedy nie mają one już żadnych skutków prawnych z mocą wsteczną, choć TS może uczynić tu wyjątki. Ponadto instytucje, które przyjęły unieważniony akt (tu PE i Rada), zobowiązane są do uzupełnienia luki prawnej zgodnie z orzeczeniem TSUE. Na wyrok Trybunału trzeba będzie jednak poczekać ok. dwóch lat.

Państwa UE, w tym Polska, mają dwa lata na wdrożenie dyrektywy, ale skarga rządu ten proces może wydłużyć, nawet w przypadku jej uwzględnienia przez TS.