Dobra wiadomość dla osób, które zajmują się konserwacją zabytków. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że sam rezultat prac nie może przesądzać o odmawianiu im prawa do zwolnienia z VAT.
Sprawa dotyczyła absolwenta wydziału konserwacji i restauracji malarstwa oraz rzeźby polichromowanej akademii sztuk pięknych. We wniosku wyjaśnił, że będąc twórcą od 1982 r., jest członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Ponadto ma uprawnienia rzeczoznawcy w sprawach opieki nad zabytkami. Wnioskodawca wskazał, że świadczy usługi kulturalne w postaci konserwacji obiektów ruchomych wpisanych na listę zabytków.
Konserwator tłumaczył, że jako twórcy przysługują mu prawa autorskie. Świadczone usługi są zaś ściśle związane z kulturą. Ponadto prace konserwatorskie i restauracyjne przy zabytkach ruchomych stanowią przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Po otrzymaniu honorarium za wykonane prace prawa autorskie przenoszone są na zleceniodawcę. Sam uważał, że wykonywane przez niego usługi kulturalne w zakresie zabytków ruchomych są zwolnione z VAT z art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT.
Fiskus stwierdził, że usługi konserwatorskie i restauratorskie mają charakter odtworzeniowy, pozbawione są indywidualnego, kreatywnego działania. Zdaniem urzędników to prace naprawcze, które nie przyczyniają się do powstania czegoś twórczego. Dlatego usługi konserwatorskie oraz restauratorskie nie korzystają ze zwolnienia i podlegają 23-proc. stawce VAT.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uznał jednak, że tak generalna teza narusza prawo, bo wyłącza spod spornego zwolnienia również usługi konserwatorskie czy restauratorskie o cechach twórczości. Z taką wykładnią zgodził się NSA. Również on uznał, że możliwe są sytuacje, gdy sporne czynności będą indywidualną twórczością. Jak tłumaczyła sędzia sprawozdawca Bożena Dziełak, sporne zwolnienie dotyczy czynności twórczych o indywidualnym charakterze. Oczywiście ich efektem jest odtworzenie stanu pierwotnego, ale jest to rezultat prac konserwatorskich i z góry nie wyklucza to kreatywności oraz efektu w postaci utworu.
Zdaniem NSA nie ma podstaw do odmowy prawa do zwolnienia dla usług konserwatorskich jedynie ze względu na ich rezultat. Nie można bowiem wykluczyć, że w wielu przypadkach będą się składać na niego autorski sposób wykonania prac, indywidualnie opracowana metoda. Jeśli zostaną utrwalone fizycznie, to będą stanowić utwór.
Choć same procedury i metody nie wystarczą. W ocenie NSA każdy przypadek należy badać indywidualnie. Przy czym niekiedy to, czy dana czynność korzysta ze zwolnienia, może okazać się dopiero w postępowaniu podatkowym.
Wyrok jest prawomocny.
sygnatura akt: I FSK 558/15
