Rada Ministrów przyjęła we wtorek dwa projekty nowelizacji prawa ochrony środowiska.

Czytaj też: Kary za brak efektów w walce ze smogiem

Pierwsza realizuje wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Dotyczy on zaobserwowanych w latach 2007–2015 (spośród 46 stref w skali kraju) przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 (wartość średniodobowa) w 35 strefach. TSUE zobowiązał Polskę do szybkiej poprawy jakości powietrza. Projekt ma w tym pomóc. Skraca on m.in. terminy na przygotowanie programów ochrony powietrza o trzy miesiące. Będą one realizowane po otrzymaniu oceny jakości powietrza za 2018 r. Ich przyjęcie przez sejmik województwa wyznaczono na 15 czerwca 2020 r. Termin ten wynika z ustaleń z Komisją Europejską, która zobowiązała Polskę do przedstawienia do 30 czerwca 2020 r. nowych programów ochrony powietrza spełniających wymagania dyrektywy oraz wyroku Trybunału Sprawiedliwości.

Rząd przyznaje, że chociaż zakaz obowiązuje już od jakiegoś czasu, to nie do końca jest przestrzegany. Na rynku wciąż są bowiem sprzedawane kotły niespełniające unijnych standardów.

Projekt wymusza przygotowanie dodatkowej dokumentacji i sprawozdawczości oraz monitorowanie działań z poziomu gminy do województwa.

Drugi projekt nowelizacji przyjęty przez rząd uszczelnia system kontroli pieców służących do ogrzewania domów. Nowela jest ściśle związana z wcześniejszymi zmianami w tym prawie. Wprowadziły one zakaz sprzedaży węglowych pieców domowych kiepskiej jakości.

Proponowane przepisy dają prawo Inspekcji Handlowej do kontrolowania sprzedawanych kotłów oraz nakładania kar, gdy przepisy nie są przestrzegane, np. do 5 proc. przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym ze sprzedaży przestarzałych kotłów, ale nie mniej niż 10 tys. zł.

Wojewódzcy inspektorzy mają przekazywać wyniki kontroli prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ten z kolei poinformuje o nich ministra przedsiębiorczości.

W projekcie rezerwuje się na przeprowadzenie kontroli środki budżetowe. W latach 2019–2021 po 300 tys. zł, natomiast w 2022 r. – 1,3 mln zł.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zanieczyszczone powietrze w Polsce jest przyczyną przedwczesnej śmierci ok. 45 tys. osób rocznie. Z badań Krakowskiego Alarmu Smogowego przeprowadzonych we wrześniu i w październiku 2018 r. wynika, że 20 proc. oferowanych na rynku kotłów jest kiepskiej klasy. Oznacza to, że zakaz jest omijany.

Tymczasem z jakością powietrza w Polsce nie jest najlepiej. Smog powodują m.in. tzw. kopciuchy oraz to, czym się w nich pali.

Także Najwyższa Izba Kontroli rekomendowała podjęcie intensywnych działań na rzecz poprawy jakości paliwa oraz wyeliminowana kopciuchów z rynku.

Etap legislacyjny: projekty trafią do Sejmu