materiał powstał we współpracy z NBP

Blisko połowa złota wchodzącego w skład oficjalnych aktywów rezerwowych Polski, czyli 105 ton, znajduje się w skarbcach Narodowego Banku Polskiego. Poinformował o tym prof. Adam Glapiński, prezes NBP, na spotkaniu zorganizowanym 25 listopada br. w Centrum Pieniądza im. Sławomira Skrzypka. Operacja relokacji części zasobów złota zakończyła się pomyślnie.

W ten sposób wypełniono komunikowaną w lipcu bieżącego roku uchwałę Zarządu NBP, by 100 ton złota stanowiącego część oficjalnej rezerwy dewizowej znalazło się w kraju.

Dywersyfikacja zasobów

Podjęta przez Zarząd NBP decyzja o przeniesieniu około połowy obecnych zasobów złota do skarbców NBP była powiązana z wcześniejszymi decyzjami banku centralnego, dotyczącymi zwiększenia zasobu złota NBP łącznie o 125,7 ton w latach 2018–2019.

Czytaj także:  Ten metal drożeje szybciej niż złoto i będzie dalej drożał 

Tak istotne zwiększenie rezerw w złocie stanowiło przesłankę dywersyfikacji miejsc przechowywania kruszcu. To przyjęta praktyka stosowana przez banki centralne, mająca na celu ograniczenie ryzyka geopolitycznego, którego konsekwencją mogłaby być na przykład utrata dostępu lub ograniczenie możliwości swobodnego dysponowania zasobami złota utrzymywanymi za granicą. Byłoby to niezgodne z jedną z podstawowych funkcji utrzymywania rezerwy w złocie, tj. możliwością mobilizacji aktywów finansowych kraju w sytuacjach skrajnych.

Narodowy Bank Polski nie dostrzega dziś takiego ryzyka, ale jednocześnie, mając na uwadze strategiczny charakter rezerw złota, podobnie jak inne banki centralne, dąży do dywersyfikacji miejsc jego przechowywania. W większości banków centralnych – które informują publicznie o swojej strategii zarządzania złotem – około 50 proc. zasobów kruszcu jest przechowywane w skarbcach na terenie kraju.

Bezpieczna przystań

Złoto jest szczególnym składnikiem rezerw dewizowych banków centralnych. Z uwagi na jego charakterystykę (brak ryzyka kredytowego, rozumianego jako możliwość niewywiązania się emitenta z zobowiązań, brak bezpośrednich powiązań z polityką gospodarczą jakiegokolwiek kraju, a także cechy fizyczne – trwałość i właściwie niezniszczalność) traktuje się je jako tzw. bezpieczną przystań (safe haven asset).

Wartość złota zazwyczaj rośnie w warunkach podwyższonego ryzyka kryzysów finansowych i politycznych, co oznacza, że może ono wzmacniać wiarygodność i zabezpieczać siłę finansową kraju nawet w skrajnie niekorzystnych warunkach. Wyższa wiarygodność finansowa kraju w ocenie agencji ratingowych, inwestorów zagranicznych i instytucji międzynarodowych oddziałuje m.in. na obniżenie kosztu finansowania na rynkach globalnych.

Do Polski sprowadzono 100 ton, tj. 3214,0 tys. uncji trojańskich złota netto. Złoto NBP ma postać sztab London Good Delivery, co oznacza, że każda musi mieć masę od 350 do 420 uncji trojańskich (ok. 12,5 kg), oraz próbę złota co najmniej 9950. Łączna wartość przywiezionego złota wynosi obecnie 18,3 mld złotych.

Pozostała część zasobów złota, będącego w posiadaniu NBP, pozostanie w skarbcach Bank of England i będzie mogła być nadal inwestowana.

Wykorzystanie skarbców Bank of England w Londynie, z których korzysta większość kontrahentów aktywnych na rynku złota, pozwala podnosić dochodowość złota poprzez lokowanie w transakcjach depozytowych. Jednak nadrzędnym celem utrzymywania rezerw w złocie jest wzmacnianie wiarygodności i zabezpieczanie siły finansowej kraju, nawet w skrajnie niekorzystnych warunkach.

Bank of England jest wieloletnim partnerem NBP, a wysoki standard bezpieczeństwa sztab złota przechowywanych przez NBP w skarbcach Bank of England został potwierdzony inspekcją polskiego złota przeprowadzoną w czerwcu 2019 r.

Decyzja strategiczna

Należy też podkreślić, że ze względu na charakterystykę złota jako strategicznego składnika aktywów rezerwowych oraz uwarunkowania na rynku jego obrotu zasoby złota nie są postrzegane jako źródło dochodu banków centralnych. Także z tego powodu decyzja Zarządu NBP o repatriacji złota miała charakter strategiczny i była podyktowana dążeniem do zwiększenia bezpieczeństwa finansowego Polski, w szczególności do zapewnienia możliwości swobodnego dysponowania złotem w warunkach materializacji ryzyka geopolitycznego.

Na zlecenie NBP złoto zostało przetransportowane do Polski przez międzynarodową firmę specjalizującą się w transporcie wartości drogą lotniczą – specjalnie w tym celu wyczarterowanymi samolotami. Zadanie było realizowane w okresie od września do listopada 2019 r.

W przeprowadzenie akcji było zaangażowanych wiele podmiotów. W Polsce NBP był wspierany przez policję, Straż Graniczną, porty lotnicze i firmy obsługi naziemnej lotnisk. Cała operacja wymagała doskonałej koordynacji ze służbami brytyjskimi oraz Bank of England.

Dwa symbole

NBP podkreśla też dwa symboliczne elementy relokacji 100 ton złota do Polski.

Pierwszym jest wypełnienie szczególnych, honorowych zobowiązań NBP wobec pracowników Banku Polskiego SA, którzy z narażeniem życia i zdrowia uchronili przed 80 laty ówczesne zasoby złota przed przejęciem przez wojska niemieckie. Drugi symboliczny akcent to rok, w którym przeprowadzono operację, 100-lecie ustanowienia polskiej waluty, złotego.

100 ton złota (5 ton było złożone w skarbcach przed relokacją) będących częścią oficjalnych aktywów rezerwowych NBP jest bezpiecznie złożone skarbcach polskiego banku centralnego i stanowi dowód wiarygodności finansowej kraju oraz stabilnej polityki finansowej prowadzonej przez bank centralny.