- Jesteśmy niepublicznym przedszkolem. Uczęszczają do niego również dzieci niepełnosprawne poniżej piątego roku życia, którym planujemy zapewnić dowóz a którym gmina tego nie zapewnia. Czy tego rodzaju wydatki (dotyczące głównie kosztów utrzymania samochodu przedszkola, paliwa) można rozliczyć w ramach dotacji z gminy?
Analiza pytania wymaga odniesienia się do regulacji dwóch aktów prawnych: ustawy z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych oraz ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Na wstępie warto przytoczyć treść art. 32 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe, z którego wynika, że obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom pięcioletnim i sześcioletnim oraz dzieciom, objętym wychowaniem przedszkolnym na podstawie art. 31 ust. 2 (wyjątkowe wychowanie przedszkolne dla dzieci w wieku od 7 do 9 lat), bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego lub ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego albo zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a rodzicami, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.
Z powyższego wynika więc, że obowiązek gminy w zakresie dowozu dzieci niepełnosprawnych do ww. placówek oświatowych zasadniczo dotyczy dzieci pięcioletnich i sześcioletnich. Nie jest uregulowana kwestia dowozu dzieci niepełnosprawnych w wieku niższym, choć na mocy ust. 7 ww. artykułu, na zasadzie dobrowolności, gmina może zorganizować dzieciom bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego również w przypadkach, w których nie ma takiego obowiązku.
W kontekście pytania kluczowe znaczenie ma w pierwszej kolejności regulacja art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowwe. Z niej zaś wynika, że organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność. Do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy w szczególności, zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki, zapewnienie warunków umożliwiających stosowanie specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym, wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie czy zapewnienie obsługi administracyjnej, w tym prawnej, obsługi finansowej. W każdym razie warto zauważyć, że zakres zadań organu prowadzącego ustawodawca pozostawił jako katalog otwarty.
Jeśli zaś chodzi o regulacje drugiej ze wskazanych ustaw, czyli ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, to odnieść się należy do art. 35 ust. 1, ust. 4 i ust. 5 pkt 2 i 3. Z korelacji tych przepisów wynika, że dotacje mogą być przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań m.in. placówek wychowania przedszkolnego, w tym w odniesieniu do uczniów i wychowanków posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego - wyłącznie w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej.
Zatem, z powyższego wynika, że każdorazowo beneficjent dotacji, a w ślad za nim organ dotujący (w tym przypadku gmina) powinien oceniać poniesiony przez placówkę oświatową wydatek przez pryzmat ww. przepisów. W tym kontekście wydaje się, że kryterium dopuszczalności poniesienia wydatku z dotacji, uwarunkowane jest jego powiązaniem z procesem kształcenia, wychowania i opieki.
Pewnych argumentów dostarcza orzecznictwo sądowo- administracyjne. Przykładowo, można przywołać wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 29 listopada 2016 r. (sygn. akt I SA/Gd 1105/15). W tym wyroku, co prawda, punktem odniesienia dla analizy zasadności wydatków niepublicznej placówki oświatowej, była uchylona z dniem 1 stycznia 2018 r. regulacja art. 90 ust. 3d ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: DzU z 2018 r. poz. 1457 ze zm.), to jednak wskazana tam koncepcja interpretacyjna zachowuje aktualność, również w odniesieniu do zbliżonych zakresowo ww. regulacji art. 35 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. W istocie bowiem ww. regulacja art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty, jest bardzo zbliżona zakresowo do art. 35 ust. 1 ustawy o finansowań zadań oświatowych. Zgodnie z ówcześnie obowiązującym art. 90 ust. 3d, dotacje są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań szkoły, przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej. W dalszej części tego przepisu ustawodawca zawarł już szczegółowe unormowania odnośnie przeznaczenia owej dotacji.
W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania przez ww. sąd, poddano zaś analizie prawnej zasadność kosztów przewozu dzieci do niepublicznego przedszkola, jednak w kontekście zapłaty za taką usługę, w innym roku niż została ona wykonana. Co istotne, żaden z organów, który weryfikował kwalifikowalność ww. kosztu (organ dotujący, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku), nie zakwestionował jego celowości przez pryzmat ww. art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty.
Wniosek
Wydatki ponoszone przez niepubliczne przedszkole na cele związane z dowozem dzieci niepełnosprawnych w wieku poniżej pięciu lat do tego przedszkola, wpisują się w zakres przedmiotowy ww. art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. W konsekwencji istnieją przesłanki aby zakwalifikować tego rodzaju wydatki, jako związane z kształceniem, wychowaniem i opieką, w tym kształceniem specjalnym i profilaktyką społeczną.
Autor jest radcą prawnym
podstawa prawna: Ustawa z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (DzU z 2017 r. poz. 2203 ze zm.)
podstawa prawna: Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1148)
