Dowóz niepełnosprawnego ucznia do szkoły: gminny bus lub zwrot kosztów dla rodzica

Gmina może sama zorganizować transport i opiekę w czasie przewozu niepełnosprawnych uczniów do szkoły albo zwrócić koszty przejazdu ucznia i opiekuna rodzicom. O sposobie realizacji tego obowiązku decydują rodzice dziecka.

Publikacja: 05.02.2019 04:30

Dowóz niepełnosprawnego ucznia do szkoły: gminny bus lub zwrot kosztów dla rodzica

Foto: Adobe Stock

Gmina musi zapewnić dowożenie niepełnosprawnego ucznia do szkoły. Z punktu widzenia gminy lepszym rozwiązaniem byłoby jednak, aby przewóz zorganizowali, za zwrotem kosztów, rodzice ucznia. Czy gmina może narzucać rodzicom takie rozwiązanie, uzasadniając to trudnościami organizacyjnymi?

Nie. Zgodnie z art. 39 ust. 4 pkt 1 ustawy – Prawo oświatowe (dalej p.o.) do obowiązków gminy należy zapewnienie niepełnosprawnym uczniom, objętym kształceniem specjalnym (art. 127 p.o.), bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej. Transport i opiekę trzeba zapewnić do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia.

Czytaj też: Zasady zwrotu kosztów za dowóz niepełnosprawnego dziecka do szkoły

W przypadku dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, a także dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, gmina musi zapewnić bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego. Obowiązek ten ciąży na gminie do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym osoba z niepełnosprawnością kończy: 24. rok życia – w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi albo 25. rok życia – w przypadku uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (art. 39 ust. 4 pkt 2 p.o.).

Alternatywą dla zorganizowania dowożenia przez gminę jest zwrot kosztów przejazdu ucznia i jego opiekuna do szkoły lub ośrodka, na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a rodzicami dziecka, jeżeli dowożenie i opiekę zapewniają rodzice (art. 39 ust. 4 pkt 3 p.o.). Gmina musi realizować wskazane wyżej obowiązki bez względu na związane z tym trudności organizacyjne czy finansowe.

Od 1 grudnia 2018 r. rozwiązania te uzupełniono poprzez dodanie art. 39 ust. 4a p.o., zgodnie z którym gmina może zorganizować dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej, objętym kształceniem specjalnym, bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do szkoły ponadpodstawowej lub ośrodka także w przypadkach, gdy nie ma takiego obowiązku.

W orzecznictwie podkreśla się, że „najbliższą szkołą", o której mowa w omawianych przepisach, jest tylko szkoła pozwalająca realizować zalecenia zawarte w orzeczeniu o niepełnosprawności dziecka. Na bliskość szkoły składają się zatem dwa elementy: położenie geograficznego (odległość szkoły od miejsca zamieszkania) oraz posiadanie przez daną placówkę warunków umożliwiających prawidłowe kształcenie dzieci z konkretnym rodzajem niepełnosprawności, przy czym ten drugi element należy oceniać indywidualnie w świetle orzeczenia o niepełnosprawności (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 24 stycznia 2018 r., sygn. II SA/Ke 808/17, LEX nr 2442774). Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi np. w wyroku WSA w Poznaniu z 4 października 2018 r. (sygn. II SA/Po 139/18, LEX nr 2565902) w przypadku zwracania kosztów rodzicom, nie ma przeszkód, aby wójt określił zasady zwrotu kosztów w zarządzeniu.

Zasady zwrotu powinny być racjonalne. Można wprowadzić np. zwrot ryczałtowy bądź wymagać pełnego udokumentowania kosztów biletami, wprowadzić miesięczne, dłuższe lub krótsze okresy rozliczeniowe itp. Podkreśla się jednak, że o tym, czy dowożenie ucznia do szkoły zorganizuje gmina czy rodzice, decydują rodzice. Jeżeli dowożenia dziecka do szkoły nie zapewniają rodzice, to mogą żądać, aby gmina zapewniła ich dziecku bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do najbliższej szkoły (por. np. wyrok WSA w Łodzi z 17 stycznia 2018 r., sygn. III SA/Łd 1097/17, LEX nr 2439405).

—Anna Puszkarska, radca prawny

podstawa prawna: art. 39 ust. 4-4a ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 996 ze zm.)

Gmina musi zapewnić dowożenie niepełnosprawnego ucznia do szkoły. Z punktu widzenia gminy lepszym rozwiązaniem byłoby jednak, aby przewóz zorganizowali, za zwrotem kosztów, rodzice ucznia. Czy gmina może narzucać rodzicom takie rozwiązanie, uzasadniając to trudnościami organizacyjnymi?

Nie. Zgodnie z art. 39 ust. 4 pkt 1 ustawy – Prawo oświatowe (dalej p.o.) do obowiązków gminy należy zapewnienie niepełnosprawnym uczniom, objętym kształceniem specjalnym (art. 127 p.o.), bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej. Transport i opiekę trzeba zapewnić do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Edukacja
Matura 2024: język polski - poziom podstawowy. Odpowiedzi eksperta
Sądy i trybunały
Trybunał niemocy. Zabezpieczenia TK nie zablokują zmian w sądach
Sądy i trybunały
Piebiak: Szmydt marzył o robieniu biznesu na Wschodzie, mógł być szpiegiem
Sądy i trybunały
"To jest dla mnie szokujące". Szefowa KRS o sprawie sędziego Szmydta
Konsumenci
Kolejna uchwała SN w sprawach o kredyty