Najważniejszą kwestią jest, kto ma prawo być pochowany w danym grobie.

Zarząd cmentarza nie może odmówić pochowania zwłok osób, które posiadają nabyte prawo do pochówku w określonym miejscu tego cmentarza. Prawo to służy także bliskim osoby uprawnionej do grobu, tj. małżonkowi, wstępnym (czyli rodzicom, dziadkom), zstępnym (dzieciom, wnukom), rodzeństwu i przysposobionym. Zwłoki tych osób winny być przez zarząd cmentarza traktowane na równi, niezależnie od wyznania lub bezwyznaniowości, w szczególności pod względem miejsca pochowania i wznoszenia nagrobków (winny one jednak zachować powagę miejsca).

Obok prawa do skorzystania z danego miejsca na cmentarzu, istotne jest, kto ma prawo pochować, a więc zadecydować, gdzie i jak pochować danego zmarłego. Nie ma bowiem wątpliwości, że zmarłego trzeba pochować, i to odpowiednio godnie.

Czytaj także:

Nie wszystkich można pochować w jednej mogile

O groby trzeba dbać i opłacać je w terminie

Decydują wszyscy uprawnieni, a ostatecznie sąd

Wszystkich Świętych z dystansem

Prawo pochowania ma najbliższa rodzina osoby zmarłej: małżonek(ka), krewni zstępni, krewni wstępni, krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa i powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia, np. zięć. Prawo pochowania ciała lub spopielonych szczątków przysługuje również osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą, a więc może być to przyjaciółka czy była żona, ale dopiero wtedy, kiedy tego prawa nie wykonuje rodzina. Osoby spoza najbliższej rodziny nieraz także uiszczają opłaty cmentarne. Nie znaczy to jednak, że z tego powodu nabywają prawo do pochowania w danym grobie czy decydowania o pochówku, jeśli są uprawnieni do tego krewni.

Prawo do grobu poza wyjątkami jest ograniczone w czasie. Po pierwsze, grób ziemny, a do takich zalicza się także tzw. rabatki na ziemnym grobie (w ziemnym grobie trumny chowa się w ziemi – w murowanym w murowanych kryptach), nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem lat 20, ale po tym okresie nie można zlikwidować grobu i pochować tam innych osób, jeżeli jakakolwiek osoba (a więc nie tylko krewny) zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę za przedłużenie ochrony na kolejne 20 lat. I ta operacja może być ponawiana.

Te czasowe ograniczenia nie mają zastosowania do pochówków w grobach murowanych (a dokładniej, wolnych w nich miejscach, tzw. kryptach), przeznaczonych dla więcej niż jednego zmarłego, a także do chowania urn ze spopielenia zwłok. Są one niejako wieczne.

Trzeba jednak pamiętać, że jak wszystko, także groby ulegają po latach zniszczeniu i nieraz dochodzi do zniszczenia grobu murowanego np. po 50 czy 70 latach. Jego ochronę można wywieść tylko z dokumentów cmentarnych, jeśli nadal są. A najlepiej dbać o stary grobowiec.

Niezależnie od powyższych przepisów wzbronione jest użycie do ponownego pochowania grobów mających wartość pamiątek historycznych lub artystyczną lub też ze względu na osoby, które są w nich pochowane.

Na podstawie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych