O wyroku, który zapadł wczoraj w sprawie C?403/16 (Soufiane El Hassani przeciwko polskiemu Ministrowi Spraw Zagranicznych) poinformowała Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Soufiane El Hassani to obywatel Maroka, który chciał odwiedzić w Polsce swoją żonę i dziecko - obywateli polskich. Konsul RP w Rabacie odmówił wydania wizy. W związku z tym z pomocą prawników HFPC złożył on skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Jego zdaniem odmowa wydania wizy narusza art. 60 ustawy o cudzoziemcach w związku z art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Podnosił także, że chociaż jego żona i dziecko są obywatelami polskimi, ustawodawstwo polskie nie zezwala mu – w przeciwieństwie do będących cudzoziemcami małżonków obywateli innych państw członkowskich Unii – na wniesienie skargi do sądu administracyjnego w przypadku odmowy wydania wizy.
WSA odrzucił skargę i wskazał, że przepisy polskiego prawa nie przewidują sądowej kontroli takiej decyzji. Cudzoziemiec odwołał się do Naczelnego Sądu Administracyjnego z powołaniem się m.in. na naruszenie prawa do sądu gwarantowanego przepisami Karty Praw Podstawowych UE. NSA z kolei zadał pytanie prejudycjalne do TSUE.
Według sądu odsyłającego w polskim porządku prawnym możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego decyzji w sprawach wiz jest uzależniona zarówno od tego, który organ wydał kwestionowaną decyzję, jak i od statusu osoby wnoszącej skargę. O ile bowiem decyzje krajowych organów o odmowie wydania wizy wydane przez komendanta placówki Straży Granicznej albo Ministra Spraw Zagranicznych oraz o odmowie przedłużenia wizy wydane przez wojewodę podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego, o tyle nie zawsze tak jest w wypadku decyzji o odmowie wydania wizy, w tym wizy Schengen, wydanej przez konsula. Obywatel państwa trzeciego może wnieść skargę do sądu administracyjnego na taką decyzję, tylko jeśli jest członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego Unii, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu – strony umowy o EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o wjeździe na terytorium. Pozostałym obywatelom państw trzecich przysługuje zgodnie z art. 76 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach wyłącznie administracyjny środek odwoławczy, mianowicie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ - wyjaśnił NSA.
W uzasadnieniu swojego wczorajszego wyroku TSUE stwierdził, że art. 47 Karty przewiduje, że każdy ma prawo do rozpatrzenia jego sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd. TSUE wyjaśnił również, że pojęcie niezawisłości, stanowiące integralny element sądzenia, wymaga przede wszystkim, by organ orzekający był podmiotem trzecim w stosunku do organu, który wydał zaskarżoną decyzję.
