ZUS: Zasiłku opiekuńczego na wuja nie będzie

Nie będzie zasiłku opiekuńczego, gdy obłożnie chory jest wuj ZUS | Małżonek, rodzice, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo i dzieci powyżej 14 lat to jedyni krewni, w razie choroby których pracownik może wystąpić o świadczenie, gdy musi osobiście się nimi zajmować

Publikacja: 03.07.2012 06:40

ZUS: Zasiłku opiekuńczego na wuja nie będzie

Foto: Rzeczpospolita

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo albo dobrowolnie. Może go więc otrzymać zarówno pracownik, jak i przedsiębiorca lub zleceniobiorca, jeśli zostanie zwolniony od wykonywania pracy, gdyż musi sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny.

- Pracownica przedstawiła zwolnienie lekarskie w związku z opieką. W ZUS ZLA lekarz wpisał kod pokrewieństwa 3, co oznacza, że opiekę sprawuje nad innymi osobami. W zaświadczeniu ZUS Z-15 pracownica wskazała, że zwolnienie wystawiono jej w związku z opieką nad chorym wujem, z którym mieszka od trzech lat. Nasz zakład nie jest uprawniony do wypłaty zasiłku opiekuńczego i dokumentację przekazujemy do ZUS. Czy pracownica otrzyma płatny zasiłek opiekuńczy?

– pyta czytelniczka.

Zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorym członkiem rodziny innym niż dziecko przysługuje przez okres zwolnienia od pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, ale nie dłużej niż przez 14 dni w roku kalendarzowym, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Tak stanowi art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa). Zasiłek ten to 80 proc. wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Jaki limit

Jeśli ubezpieczony opiekował się w roku kalendarzowym zarówno chorym dzieckiem do  lat 14 (maksymalny wymiar okresu zasiłkowego 60 dni), jak i innymi chorymi z rodziny (maksymalny wymiar okresu zasiłkowego 14 dni), to i tak łącznie z tych wszystkich tytułów może pobierać zasiłek opiekuńczy przez 60 dni.

W roku kalendarzowym 14 dni przysługuje bez względu na liczbę członków rodziny oraz bez względu na liczbę osób uprawnionych do zasiłku. Sumują się także okresy sprawowania opieki nad członkami familii obojga małżonków. To oznacza, że jeśli jedno z nich wykorzystało w roku 14 dni zwolnienia na choroby członka rodziny, drugie nie ma już prawa do nawet jednego dnia zasiłku opiekuńczego, żeby zostać z niedomagającym na zdrowiu.

Przykład

W styczniu pani Małgorzata korzystała z ośmiu dni zasiłku opiekuńczego, gdyż opiekowała się chorą matką, a w marcu przez trzy dni zajmowała się chorym 16-letnim synem. W czerwcu podupadł na zdrowiu teść pani Małgorzaty.

Ponieważ ona korzystała w bieżącym roku z zasiłku opiekuńczego nad członkami rodziny przez 11 dni, jej mąż będzie mógł otrzymać takie świadczenie tylko za trzy dni.

Roczny limit, za który można wypłacić zasiłek, bez względu na to, czy przysługuje on na chorą matkę, ojca, czy dziecko powyżej 14. roku życia, i to, że do zasiłku jest uprawniona pani Małgorzata i jej mąż, wynosi 14 dni.

Członkowie rodziny

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy zasiłkowej zasiłek opiekuńczy przysługuje na innego chorego członka rodziny.

Mogą nim być małżonek, rodzice, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w  okresie sprawowania opieki. Takie świadczenie przysługuje pod warunkiem, że nie ma innych osób w rodzinie mogących zaopiekować się chorym.

Członek familii przebywający lub zamieszkujący we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym musi być w stanie zapewnić opiekę. Za taką osobę nie można uznać:

- osoby chorej,

- osoby, która ze względu na  wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie,

- osoby prowadzącej gospodarstwo rolne,

- pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie,

- osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, która nie może regulować swojego czasu pracy w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy),

- osoby niezobowiązanej do  sprawowania opieki na podstawie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia sprawowania opieki, np. babcia, ciotka.

Płatnik zasiłku – pracodawca albo oddział ZUS – wie o tym, że nie ma innych członków rodziny, tzw. domowników, mogących zapewnić opiekę, gdyż ubezpieczony składa oświadczenie we wniosku do uzyskania zasiłku opiekuńczego (pkt 1 druku ZUS Z-15).

We wspólnym gospodarstwie

Aby uzyskać to świadczenie, ten, kim ubezpieczony się opiekuje, musi pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym w trakcie okresu, przez który przysługuje zasiłek opiekuńczy. Nie musi jednak stale przebywać z chorym członkiem rodziny. Aby spełnić warunki do nabycia prawa do zasiłku, wystarczy pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym tylko w okresie sprawowania opieki.

Gdzie z wnioskiem

Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. (DzU z 2012 r., poz. 444) w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego

w razie choroby nie podaje, w jaki sposób należy udokumentować pozostawanie z chorym członkiem rodziny we wspólnym gospodarstwie domowym.

W praktyce oznacza to, że można ten fakt udowodnić w dowolnej formie. Najprostszy sposób polega na wykorzystaniu pkt 7 oświadczenia do uzyskania zasiłku opiekuńczego ZUS Z-15.

Wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego należy złożyć pracodawcy, a ten jeżeli nie jest uprawniony do wypłaty świadczeń chorobowych, gdyż zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 pracowników, przekazuje pełną dokumentację jednostce ZUS właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek. Ten, kto pracuje u pracodawcy, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób, od niego otrzyma zasiłek opiekuńczy.

Odpowiedź na pytanie

Prawo do tego świadczenia nie przysługuje za opiekę nad  każdym członkiem rodziny. Do  zasiłku opiekuńczego uprawnia tylko opieka nad chorymi członkami najbliższej rodziny, wymienionymi w ustawie zasiłkowej. Do tych osób nie zalicza się wuja. Dlatego pracownicy czytelniczki, mimo że opiekuje się chorym wujem, z którym prowadzi wspólne gospodarstwo, nie należy się zasiłek opiekuńczy.

Okres sprawowania opieki będzie jednak traktowany jako czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Dokumentację złożoną przez pracownicę, aby uzyskać zasiłek opiekuńczy, należy przekazać terenowej jednostce ZUS, która wyda formalną decyzję w tej sprawie.

Dokumenty

Dokumentami wymaganymi do przyznania i wypłaty przez ZUS zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny są:

- wniosek do uzyskania zasiłku opiekuńczego na druku ZUS Z-15,

- zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA,

- zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku:

– ZUS Z-3 – u pracowników,

– ZUS Z-3b – u osób wykonujących pozarolniczą działalność, osób z nimi współpracującymi lub duchownych,

– ZUS Z-3a – u pozostałych ubezpieczonych.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo albo dobrowolnie. Może go więc otrzymać zarówno pracownik, jak i przedsiębiorca lub zleceniobiorca, jeśli zostanie zwolniony od wykonywania pracy, gdyż musi sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny.

- Pracownica przedstawiła zwolnienie lekarskie w związku z opieką. W ZUS ZLA lekarz wpisał kod pokrewieństwa 3, co oznacza, że opiekę sprawuje nad innymi osobami. W zaświadczeniu ZUS Z-15 pracownica wskazała, że zwolnienie wystawiono jej w związku z opieką nad chorym wujem, z którym mieszka od trzech lat. Nasz zakład nie jest uprawniony do wypłaty zasiłku opiekuńczego i dokumentację przekazujemy do ZUS. Czy pracownica otrzyma płatny zasiłek opiekuńczy?

Pozostało 89% artykułu
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP