NSA: fiskus musi dać wykładnię komornikowi ws. opłat egzekucyjnych

W piątek Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną skarbówki, która nie chciała zajmować się wnioskiem komornika o interpretację podatkową.

Wątpliwości egzekutora dotyczyły opłat egzekucyjnych. We wniosku o interpretację zauważył, że 1 stycznia 2019 r. weszły w życie dwie ustawy regulujące działalność komorników – o komornikach sądowych i o kosztach komorniczych.

W związku z tym po 1 stycznia 2019 r. po stronie komornika zaistniał obowiązek pobierania lub ściągania od dłużników niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym, czyli uzyskanych opłat egzekucyjnych. Jednocześnie przysługuje mu prawo do potrącenia z uzyskanych opłat egzekucyjnych prowizji, która stanowić będzie jego przychód.

Komornik zapytał, czy opłaty należne w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 r. ustalone na podstawie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji stanowią dochód budżetu państwa.

Fiskus problemem się jednak nie zajął. Odmawiając wszczęcia postępowania, wskazał, że pytanie komornika sprowadza się w istocie do rozstrzygnięcia, czy opłaty egzekucyjne stanowią dochód budżetu państwa w myśl ustawy o komornikach sądowych. Tym samym jego zakres nie dotyczył kwestii odnoszących się bezpośrednio do sfery odpowiedzialności podatkowej, tj. obowiązku czy zobowiązania podatkowego.

Czytaj więcej:

Rachunkowość

Jak księgować kwoty ściągnięte przez komornika

Fakturę wystawioną przez komornika, d...

Pro

Komornik zaskarżył odmowę i wygrał. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim zauważył, że zmiana przepisów spowodowała, iż o ile przed 1 stycznia 2019 r. sporne opłaty stanowiły w całości dochód komornika, o tyle po tej dacie stanowią niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym, z której potrąca on jedynie swoje wynagrodzenie prowizyjne. Reszta uzyskanej opłaty stanowi dochód budżetu i podlega przekazaniu na rachunek fiskusa. Zdaniem sądu fiskus bezpodstawnie zawęził rozumienie sformułowania „interpretacje przepisów prawa podatkowego” jedynie jako „ustaw podatkowych”. Tymczasem w świetle ordynacji podatkowej należy przez nie rozumieć nie tylko ustawy dotyczące podatków, ale również opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych. A właśnie taką jest opłata egzekucyjna.

W konsekwencji sporna regulacja ma charakter prawa materialnego podatkowego, bo określa przedmiot świadczenia publicznego, którym jest opłata egzekucyjna. Ponadto, jak podkreślił WSA, w przypadku nieprawidłowego zastosowania ich przez komornika, czyli nieprzekazania na rachunek urzędu skarbowego opłat egzekucyjnych bądź przekazywanie ich w niewłaściwej wysokości, możliwe jest wydanie decyzji wymiarowej. Ta z kolei stanowi podstawę do wydania tytułu wykonawczego i wszczęcia egzekucji. Sądowi nie umknęło także, że komornik, który uchybi któremuś z tych obowiązków, naraża się na odpowiedzialność karnoskarbową.

WSA nie miał wątpliwości, że skarżącego należało uznać za „zainteresowanego”, bo z całą pewnością sporne regulacje, o które zapytał, odnoszą się do interesu majątkowego komornika, występującego w roli płatnika, jak również do zakresu jego ewentualnej odpowiedzialności.

To, że opłata egzekucyjna jest niepodatkową należnością budżetową o charakterze publicznoprawnym, ostatecznie potwierdził NSA. I co najistotniejsze, jego zdaniem przepisy o opłacie egzekucyjnej mają ewidentnie charakter materialno-prawny.

NSA zgodził się ponadto, że interpretacja wydana na wniosek komornika będzie pełnić dla niego funkcje ochronne. Nie tylko bowiem rzutuje na realną możliwość wydania wobec niego decyzji wymiarowej. Ale jak tłumaczył sędzia NSA Bogusław Dauter, zdecyduje, czy w odniesieniu do komornika zaistnieją kwestie związane z żądaniem należności za okres poprzedzający wejście w życie spornych regulacji. Do tego w pewnej perspektywie niewłaściwe zachowanie komornika rodzi zagrożenie wszczęcia wobec niego postępowania karnoskarbowego. Wyrok jest prawomocny.