Zgodnie z art. 42 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8474AC39F651277426E183939C1D276F?id=182007]ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.[/link], dalej KN) czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo. W art. 42 ust. 3 KN ustawodawca określił tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć.
Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin nauczycieli nie wymienionych w ust. 3, na mocy art. 42 ust. 7 KN, określa organ prowadzący szkołę. Art. 35 ust. 1 i 2 KN stanowi, że nauczyciela w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania lub zapewnienia opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, można zobowiązać do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych.
Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. KN oraz akty wykonawcze do tej ustawy nie zawierają regulacji dotyczących zasad wynagradzania nauczycieli za przepracowaną część miesiąca. Art. 91c ust. 1 KN stanowi, że w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych tą ustawą, należy stosować kodeks pracy.
Na mocy delegacji zawartej w art. 297 k.p. to zagadnienie zostało uregulowane rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=53AB9829C370568DA698C49FF24D5CDE?id=76037]kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.)[/link].
W opinii Departamentu Strategii z tych przepisów wynika, że zgodnie z § 12 ust. 1 rozporządzenia w celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik w tym miesiącu był nieobecny w pracy i za czas tej nieobecności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia oraz gdy okres pozostawania w stosunku pracy nie obejmuje pełnego miesiąca, miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu i otrzymany wynik mnoży przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od tego przysługującego za cały miesiąc.
