Prezydent powinien być z opozycji

Rz: Jak pan ocenia efekty rocznego sprawowania władzy przez Platformę Obywatelską i PSL?

Andrzej Olechowski:

Podoba mi się styl rządzenia. W porównaniu z nienawistną polityką, jaką uprawiała poprzednia ekipa, ta zmiana jest zdecydowanie na plus. Dobrze oceniam też kierunki głównych reform: finansów, rynku pracy.

Czasami tylko irytuję się, że coś nie idzie tak szybko, jak powinno.

A co się panu nie podoba?

Niektóre szczegóły – na przykład termin podpisania umowy o tarczy antyrakietowej. Jeżeli warunki wynegocjowane przez rząd były w dniu podpisania dokładnie takie same jak przed miesiącem, a tak twierdzi prezydent Lech Kaczyński, to zrobiono ogromny błąd, wstrzymując podpisanie umowy. W efekcie finał negocjacji przypadł na apogeum kryzysu zaufania do Rosji. A to niechcący potwierdzało tezę rosyjską, że tarcza jest wymierzona właśnie w ten kraj.

Z kolei w gospodarce nie podoba mi się słabe tempo prywatyzacji i sposób, w jaki Skarb Państwa wpływa na przedsiębiorstwa, w których jest znaczącym udziałowcem.

Nie przypadła panu do gustu nominacja Jacka Krawca na szefa PKN Orlen?

Zmartwiło mnie to, że moja partia odchodzi od zasady, która była niemal doktryną, czyli od konkursów na ważne stanowiska w spółkach z udziałem państwa.

Polityka kadrowa w sferze publicznej powinna być przejrzysta i jednakowa dla wszystkich. Pozbawiona nepotyzmu i wpływów politycznych.

Przykro mi, że mój rząd nie realizuje tej zasady, tylko podąża typowo polską ścieżką, traktując stanowiska w spółkach Skarbu Państwa jak łupy polityczne. Znam zbyt wiele osób na wysokich stanowiskach w spółkach Skarbu Państwa, aby uczciwie bronić twierdzenia, że polityka kadrowa jest otwarta i bezstronna.

Sądzi pan, że od początku było wiadomo, iż prezes PKN Orlen wybrany w konkursie nie przetrwa na stanowisku całej kadencji?

Tego nie wiem. Wydaje mi się jednak, że prezes wybrany w konkursie nie był tym, którego chciał Skarb Państwa, i w związku z tym został wypchnięty z firmy.

Czy zgadza się pan z pomysłem odbierania emerytur byłym esbekom?

Dostrzegam jak wszyscy tę niesprawiedliwość, że byli esbecy dostają o wiele wyższe emerytury niż ludzie, których prześladowali. Jednak jako minister finansów nauczyłem się, że nikomu nie można odebrać raz przyznanych świadczeń czy przywilejów. A wśród składanych propozycji nie widzę rozwiązań, które nie zostałyby zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny.

Dlatego boję się, że cała ta historia ma mało wspólnego z rzeczywistością, a dużo z piarem. Widać wyraźnie, że PO rzuca apetyczne kąski różnym grupom społecznym, żeby każdy powiedział: to są mili goście. Nie sądzę jednak, by zdecydowała się zaproponować rozwiązania, które nie przejdą próby Trybunału.

Politycy Platformy tego nie wiedzą?

Ależ wiedzą, tak samo jak wszyscy inni politycy, którzy wrzucają do publicznej debaty jakiś temat tylko po to, żeby sobie o nim porozmawiać. Przecież wiadomo, że codziennie trzeba o czymś mówić. Jak długo można rozmawiać o wprowadzeniu euro czy reformie finansów, skoro mało kto się na tym zna? A w sprawie odbierania przywilejów esbekom parę osób może się wypowiadać.

Czy dyskusja na temat zmiany konstytucji i przesunięcia pełni władzy do jednego ośrodka – rządu lub prezydenta – to też jest tylko takie czcze gadanie?

Oczywiście. W Sejmie jest akredytowanych ponad tysiąc dziennikarzy. Są trzy stacje telewizyjne, które przez całą dobę informują o polityce. Zmiana konstytucji to idealny temat do długich debat, zwłaszcza że przy okazji można podenerwować przeciwnika politycznego. A przeciwnik rozeźlony prędzej popełni jakiś błąd.

Czy potrzebna jest nam taka zmiana?

Jestem temu przeciwny. Silne państwa zrobiły swoim obywatelom wiele krzywd. Dlatego chcę państwa z dobrymi zabezpieczeniami przed dowolnością i sobiepaństwem. Powiem szczerze: wolę państwo, które może ulec paraliżowi, niż takie, w którym władza może wszystko.

Wielu działaczy PO ma prawicowe poglądy. Ich wartości są bliskie wartościom PiS

To dla pana obecny układ jest idealny?

Doskonały. Prezydent powinien być z opozycji i mieć możliwość blokowania rządu. Sytuacja, że zdeterminowany lider polityczny może wszystko zrobić, jest niebezpieczna. Widzieliśmy już, co znaczy skuteczna władza i możliwość natychmiastowego wdrażania pomysłów w życie. Faszyzm, komunizm to przecież są zdarzenia raptem sprzed kilkudziesięciu lat.

To znaczy, że dla nas wszystkich byłoby bezpieczniej, gdyby to Lech Kaczyński wygrał wybory prezydenckie, a nie lider partii rządzącej i premier Donald Tusk?

Po tym, co powiedziałem, nie mogę zaprzeczyć. Z tym że wolałbym kogoś innego niż obecny prezydent. Nie jestem zwolennikiem obsadzania wszystkich stanowisk w państwie przez ludzi z jednego środowiska politycznego.

Nie wiem, czy Donald Tusk wybaczy panu tę konstatację.

Stosunek pana Tuska jest dla mnie istotny, ale własne bezpieczeństwo jeszcze ważniejsze. A doświadczenie historyczne jest takie, jak powiedziałem.

Czy szef Platformy Obywatelskiej powinien kandydować na prezydenta?

To nie jest kwestia tego, co powinien. Pan Tusk po prostu musi startować w tych wyborach, bo jest naturalnym kandydatem.

Gdyby powiedział, że nie będzie kandydował na prezydenta, to partia chyba rozszarpałaby go na kawałki.