Tłumaczka rozmów Tusk-Putin: Prokuratura otwiera puszkę Pandory

Wezwanie na przesłuchanie stawia mnie w niezwykle trudnej moralnie sytuacji – mówi Magda Fitas-Dukaczewska, która osiem lat temu tłumaczyła rozmowę Donalda Tuska z Władimirem Putinem.

Aktualizacja: 20.12.2018 15:33 Publikacja: 20.12.2018 15:26

Tłumaczka rozmów Tusk-Putin: Prokuratura otwiera puszkę Pandory

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Rp.pl: Trzeciego stycznia ma się pani stawić w prokuraturze, by zeznawać w śledztwie dotyczącym "zdrady dyplomatycznej" Donalda Tuska. Jakie konsekwencje może to mieć dla pani kariery zawodowej?

Magda Fitas-Dukaczewska: Myślę, że to może mieć konsekwencje nie tyle dla mojej kariery, co dla zawodu tłumacza w ogóle. Ponieważ ta sprawa nie dotyczy mnie, tylko generalnie przesłuchiwania tłumacza. Stanowisko w tej sprawie zajęły już choćby Międzynarodowe Stowarzyszenie Tłumaczy Konferencyjnych (AIIC) oraz Polskie Stowarzyszenie Tłumaczy Konferencyjnych, zgodnie uzasadniając konieczność zachowania tajemnicy informacji, które uzyskuje się w trakcie prowadzenia tłumaczenia. To bezwzględna i podstawowa zasada naszej pracy. Tylko dzięki jej stosowaniu klienci mogą mieć do nas zaufanie.

Ale zasada ta nie została skodyfikowana…

W polskich przepisach prawa to faktycznie nie jest zapisane. Ale w naszym obszarze kulturowym to dorozumiane, że tłumacz jest pod tym względem osobą na równi z księdzem czy lekarzem. Klienci zakładają, że tak jest i dlatego swobodnie prowadzą rozmowy.

A czy zna pani jakiekolwiek przypadki w historii, by prokuratura przesłuchiwała tłumaczy w sprawie treści rozmów tuzów polityki, przy których byli obecni?

Była podjęta próba przesłuchania tłumaczki Donalda Trumpa z rozmów z Władimirem Putinem w lipcu tego roku na szczycie w Helsinkach. Kiedy tylko ten pomysł ujrzał światło dzienne, spotkał się z gwałtowną reakcją ze strony przedstawicieli różnych kręgów politycznych w Stanach Zjednoczonych i na świecie. Wtedy także głos zabrał AIIC.

Czy podczas tłumaczonej przez panią rozmowy Putina i Tuska padły słowa, które pani zdaniem powinny zainteresować prokuraturę?

Nie mogę tego powiedzieć ani panu, ani komukolwiek innemu. Jeśli prokurator będzie starał się mnie przesłuchać bez przedstawienia mi formalnego zwolnienia z zachowania tajemnicy w oparciu o przepisy ustawy o ochronie informacji niejawnych wystosowanego – według mojej wiedzy – przez premiera, to narazi mnie na konsekwencje karne. Nie mogę mówić nic na temat jakichkolwiek rozmów, które tłumaczę; niezależnie od tego, którego premiera dotyczą, czy Tuska, czy choćby Jarosława Kaczyńskiego, którego również tłumaczyłam. Muszę milczeć także o treści rozmów biznesmenów, ludzi mediów czy dysydentów. Wszystkim przysługuje ta sama gwarancja zachowania tajemnicy. Nie jestem właścicielką tych informacji, a jedynie taśmą przekaźnikową na czas rozmowy.

A czy są sytuacje, w których pani zdaniem powinno się zwolnić tłumacza z wymogów dyskrecji?

Zastanawiałam się nad tym, bo chcę podkreślić, że nie czuję żadnej z góry założonej niechęci wobec organów ścigania, prokuratury, policji czy służb specjalnych. Po prostu zostałam teraz postawiona w sytuacji niezwykle trudnej moralnie. Inaczej bym się czuła w sytuacji skrajnej, gdyby na spotkaniu siedziały trzy osoby, w tym ja, i jedna z nich skończyła z kulą w głowie. Ale to nie jest taki przypadek. Państwo ma masę różnych instrumentów, by pozyskać pożądaną wiedzę. Co takiego szczególnego się zdarzyło, że prokuratura wzywa na przesłuchanie tłumacza?

Może prokuratura chce skonfrontować wiedzę uzyskaną z innych źródeł z tym, co pani zapamiętała?

Ale tu dochodzimy do jeszcze jednego problemu. Byłam także w Katyniu 7 kwietnia i mam status osoby pokrzywdzonej w śledztwie smoleńskim. Dostałam akta prokuratury z poprzedniego śledztwa smoleńskiego i przeczytałam je niezwykle wnikliwie, również dlatego, że w katastrofie zginęło wielu moich znajomych i przyjaciół, a ja jadąc na miejsce katastrofy byłam świeżo po porodzie. Chłonęłam też wiele informacji medialnych na temat wydarzeń w Smoleńsku. Minęło z górą osiem lat, więc co z tego, co mam w głowie, a o co może pytać prokuratura, jest wiernym zapisem pamięci, a co obrazem narzuconym z innych źródeł? Przecież prokuratura oczekuje zapewne precyzyjnych szczegółów. Czy ten wątpliwy uzysk wiedzy naprawdę wart jest otwarcia puszki Pandory poprzez tworzenie niebezpiecznego precedensu?

Rp.pl: Trzeciego stycznia ma się pani stawić w prokuraturze, by zeznawać w śledztwie dotyczącym "zdrady dyplomatycznej" Donalda Tuska. Jakie konsekwencje może to mieć dla pani kariery zawodowej?

Magda Fitas-Dukaczewska: Myślę, że to może mieć konsekwencje nie tyle dla mojej kariery, co dla zawodu tłumacza w ogóle. Ponieważ ta sprawa nie dotyczy mnie, tylko generalnie przesłuchiwania tłumacza. Stanowisko w tej sprawie zajęły już choćby Międzynarodowe Stowarzyszenie Tłumaczy Konferencyjnych (AIIC) oraz Polskie Stowarzyszenie Tłumaczy Konferencyjnych, zgodnie uzasadniając konieczność zachowania tajemnicy informacji, które uzyskuje się w trakcie prowadzenia tłumaczenia. To bezwzględna i podstawowa zasada naszej pracy. Tylko dzięki jej stosowaniu klienci mogą mieć do nas zaufanie.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Wydarzenia
RZECZo...: powiedzieli nam
Wydarzenia
Nie mogłem uwierzyć w to, co widzę
Wydarzenia
Polscy eksporterzy podbijają kolejne rynki. Przedsiębiorco, skorzystaj ze wsparcia w ekspansji zagranicznej!
Materiał Promocyjny
Jakie możliwości rozwoju ma Twój biznes za granicą? Poznaj krajowe programy, które wspierają rodzime marki
Wydarzenia
Żurek, bigos, gęś czy kaczka – w lokalach w całym kraju rusza Tydzień Kuchni Polskiej
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO