Jak napisać skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Europejski Trybunał Praw Człowieka to międzynarodowy sąd, powołany do rozpatrywania skarg osób, które twierdzą, że naruszono ich prawa opisane w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności i uzupełnione Protokołem 1 i 4. Jego zadaniem jest zapewnić, żeby państwa szanowały prawa i gwarancje ustanowione przez Konwencję. Czyni to poprzez badanie skarg składanych przez osoby indywidualne, a czasem przez państwa.

Skargę do Trybunału może wnieść każda osoba, organizacja pozarządowa lub grupa jednostek

, która uważa, że osobiście i bezpośrednio została dotknięta naruszeniem praw i gwarancji zawartych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka lub jej w Protokołach. Naruszenie musi być popełnione przez jedno z państw, w których Konwencja obowiązuje. Trybunał w zasadzie nie rozpatrzy anonimowej skargi. Ponadto skarga skierowana przez obywatela musi być inna od sprawy już przez Trybunał rozpatrzonej. Trybunał ma bardzo szeroki zakres działania. Skargę można wnieść w szczególności z powodu:

1.naruszenia prawa do życia,

2.złamania zakazu tortur i innego nieludzkiego traktowania lub karania,

3.bezprawnego pozbawienia wolności,

4.nierzetelnego procesu sądowego,

5.niedopuszczalnej ingerencji władz w życie prywatne i rodzinne,

6.naruszenia wolności sumienia i wyznania,

7.tłumienia wolności słowa,

8.ograniczania swobody organizowania się i zgromadzeń,

9.pogwałcenia praw do poszanowania mienia,

10.pogwałcenia prawa do nauki,

11.pogwałcenia prawa do wolnych wyborów,

12.pogwałcenia swobody poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania,

13.pogwałcenia prawa do opuszczania kraju, włączając w to swój własny.

Skargę do Trybunału można wnieść przeciwko władzom publicznym

. Chodzi tu o organy administracji państwowej lub samorządowej, sądy itp. Nie można wnieść skargi przeciwko osobom fizycznym, fundacjom, stowarzyszeniom, przedsiębiorstwom czy spółkom, chyba że któraś z instytucji wyżej wymienionych wykonywała zadania zlecone przez administrację państwową lub samorządową.

Skargę można wnieść po wyczerpaniu wszystkich krajowych środków odwoławczych. W szczególności należy odwołać się do najwyższego organu sądowego właściwego w tego rodzaju sprawach. Należy w sposób właściwy korzystać z dostępnych środków prawnych, uwzględniając terminy i inne rygory proceduralne. Jeśli, na przykład, odwołanie zostanie odrzucone z powodu opóźnienia lub z powodu nieprzestrzegania zasad dotyczących kompetencji lub postępowania, Trybunał nie będzie mógł prawdopodobnie rozpoznać sprawy. Skargę do Trybunału można wnieść w okresie sześciu miesięcy od daty podjęcia ostatecznej decyzji, która jest podstawą do wystąpienia ze skargą.

Skargę można napisać w każdym z języków urzędowych państw-stron

.

Skarga, która będzie spełniać wymogi formalne, zostanie zarejestrowana w sekretariacie Trybunału. O treści skargi zostanie również poinformowany rząd państwa przeciwko któremu złożono skargę. Po uznaniu skargi za dopuszczalną strony winny używać jednego z oficjalnych języków Trybunału (angielski lub francuski), chyba że Trybunał zezwoli na kontynuowanie postępowania przez stronę w języku narodowym, w którym skarga została złożona. Skargę należy wypełnić zgodnie z wyjaśnieniami i wysłać na adres:

The Registrar European Court of Human Rights

Council of Europe

F-67075 Strasbourg Cedex

Francja

Złożona skarga jest najpierw badana przez Komitet pod względem jej dopuszczalności. Komitet podejmuje decyzje poprzez głosowanie w zakresie uznania skargi za dopuszczalną i przekazuje ją do Izby lub stwierdza jej niedopuszczalność i skreśla z listy spraw.

Gdy skarga zostanie uznana za dopuszczalną, jest następnie kierowana przed skład orzekający Izby, który ponownie bada jej dopuszczalność, po czym bada sprawę pod względem merytorycznym. Uczestnicy postępowania muszą przedstawić pełną wiedzę o wszystkich aspektach sprawy i dążyć do wyjaśnienia prawdy obiektywnej.

Postępowanie przed Trybunałem kończy się wydaniem orzeczenia. Orzeczenie to odpowiedź na pytanie czy doszło do naruszenia Konwencji, a jeżeli tak to w jaki sposób. W orzeczeniu Izba orzeka o zadośćuczynieniu, a także o kosztach i wydatkach. Decyzja ma charakter wyroku ostatecznego jeśli żadna ze stron nie będzie wnosić o prowadzenie dalszego postępowania.

Strony mogą w terminie trzech miesięcy wnieść o rozpoznanie sprawy przez Wielką Izbę. Podejmowanie decyzji na tym etapie ma charakter postępowania drugiej instancji. Nie dzieje się to jednak z urzędu, bo o dopuszczeniu sprawy do tego postępowania decyduje Wielka Izba. Merytoryczne rozstrzygnięcie Sędziów Wielkiej Izby po ponownym rozpoznaniu sprawy jest ostatecznym wyrokiem w danej sprawie. Na każdym etapie postępowania możliwe jest polubowne zakończenie sporu między skarżącym, a rządem państwa. W przypadku zawarcia ugody Trybunał podejmie decyzję o skreśleniu sprawy z listy spraw.

W zależności od złożoności sprawy Trybunał może uznać, że skarżącemu należy przyznać odpowiednią reprezentację prawną. Skarżącego może reprezentować adwokat posiadający uprawnienia do praktyki w państwach które się stronami Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Musi on władać jednym z oficjalnych języków Trybunału (angielski lub francuski). Jeśli składający skargę nie jest w stanie pokryć samodzielnie kosztów dotyczących sprawy, a wymaga tego jej prawidłowy przebieg, Trybunał może przyznać skarżącemu bezpłatną pomoc prawną. Jeśli skarżący występuje o udzielenie bezpłatnej pomocy prawnej, powinien w deklaracji wykazać swoje dochody. Przyznane na pomoc prawną przez Trybunał środki powinny być wykorzystane jedynie na pokrycie wynagrodzenie adwokata, kosztów podróży i pobytu oraz innych niezbędnych wydatków.

Orzeczenia Trybunału nie unieważniają decyzji krajowych