Gdy dłużnik nie płaci, nie czekaj, idź do sądu

Przedsiębiorca, który jest wierzycielem, może żądać, aby czynność prawna dłużnika została uznana w stosunku do niego za bezskuteczną i aby mógł poszukiwać zaspokojenia z tego, co wskutek czynności wyszło z majątku dłużnika lub do niego nie weszło. Uprawnienie takie dają mu przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] dotyczące skargi pauliańskiej.

W myśl art. 527 k.c., gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, [b]każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli[/b], a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

[srodtytul]Nie dłużnik, lecz osoba trzecia[/srodtytul]

Powództwo należy zatem skierować przeciwko osobie trzeciej, która na skutek czynności dłużnika nabyła prawo lub zwolniona została z obowiązku. Pamiętajmy też, że jeśli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Na tym nie koniec.

Przepisy zawierają jeszcze jedno domniemanie.

W myśl art. 527 § 4, jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

[wyimek] [b]Zobacz [/b][link=http://grafik.rp.pl/grafika2/498691]wzór pozwu o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną (pdf)[/link][/wyimek]

[srodtytul]Bezpłatne nie chronią[/srodtytul]

Nie ma też co liczyć na to, że bezpłatne przekazanie składników majątku będzie skuteczne. Przepisy mówią, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

[b]Gdy osoba trzecia rozporządziła uzyskaną korzyścią, wierzyciel może wystąpić bezpośrednio przeciwko osobie, na której rzecz rozporządzenie nastąpiło[/b], jeżeli osoba ta wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną albo jeżeli rozporządzenie było nieodpłatne.

Istotne jest to, że osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, może się zwolnić od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela żądającego uznania czynności za bezskuteczną, jeżeli zaspokoi tego wierzyciela albo wskaże mu wystarczające do jego zaspokojenia mienie dłużnika.

[srodtytul]Muszą być przesłanki...[/srodtytul]

Nie zawsze jednak wolno skorzystać ze skargi pauliańskiej. Aby było to możliwe, spełnione muszą być określone warunki. Przede wszystkim dłużnik musi dokonać ważnej czynności prawnej, i to koniecznie z pokrzywdzeniem wierzyciela. Oznacza to, że dłużnik musi zdawać sobie sprawę z tego, że jego działanie będzie miało negatywne skutki dla wierzycieli w zakresie możliwości zaspokojenia przysługującego mu roszczenia.

Niezbędne jest też uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią. Warunkiem koniecznym jest też świadomość dłużnika pokrzywdzenia wierzyciela, a także świadomość osoby trzeciej o pokrzywdzeniu wierzyciela przez dłużnika lub możliwość powzięcia takiej informacji przy zachowaniu należytej staranności.

[srodtytul]... i dowody[/srodtytul]

Przez niewypłacalność rozumie się istniejący w chwili orzekania o uznaniu czynności za bezskuteczną brak możliwości wywiązania się dłużnika ze swoich zobowiązań finansowych. Innymi słowy, to taka sytuacja, w której prowadzenie egzekucji jest niecelowe. Niewypłacalność w chwili orzekania musi być rzeczywista, a nie tylko możliwa.

W procesie możemy wykazywać stan niewypłacalności dłużnika wszelkimi dopuszczalnymi środkami dowodowymi. I pamiętajmy, że aby udowodnić, iż dłużnik dokonał czynności z naszym pokrzywdzeniem, nie wystarczy wskazać, że jego majątek uległ zmniejszeniu, jeśli jest jeszcze z czego wyegzekwować przysługujące nam kwoty.