Polacy nie mają kogo zapytać o sprawy publiczne

Mimo że dostęp do informacji mamy w teorii konstytucyjnie zagwarantowany, w praktyce instytucja, która by nad nim czuwała, nie istnieje – wynika z raportu Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Publikacja: 08.12.2023 07:24

Polacy nie mają kogo zapytać o sprawy publiczne

Foto: Adobe Stock

Dokument unaocznił brak jednostki, której zadaniem byłoby sprawdzanie stanu jawności w Polsce.

– Jako państwo nie monitorujemy tego zjawiska. Nie badamy, o co ludzie pytają, ile wniosków składają, jakie zapotrzebowanie jest na dane informacje – argumentuje Marzena Błaszczyk, członkini zarządu organizacji.

Czytaj więcej

Szymon Osowski: Trzeba chronić prywatność, ale nie kosztem jawności

Jak zauważa jej ekspertka prawna Paula Kłucińska, dyskusja często jest sporem dotyczącym problemów technicznych, zaś ta właściwa – która również nas dotyczy – jest prowadzona na poziomie międzynarodowym.

– Tyle że nie ze wszystkich dostępnych narzędzi korzystamy jako państwo – ocenia.

Instytucje często uznają, że dane, o które się do nich zwracamy, nie są w rzeczywistości informacją publiczną, więc ich nie podają. Rzadko wprost odmawiają ich przekazania. Do poradnictwa prawnego Watchdoga w ubiegłym roku trafiło ponad 1000 nowych spraw. Jako przyczynę trudności w uzyskaniu informacji publicznej obywatele wiele razy wskazywali, że uznano ją za informację złożoną, a więc trudniejszą do uzyskania.

Na potrzeby raportu IPSOS przeprowadził badania obrazujące, że niecałe 4 proc. pytanych kiedykolwiek złożyło wniosek o informację publiczną do gminy lub miasta. 6,5 proc. zadało pytania innym instytucjom, a 9,5 proc. korzystało z BIP. Niewiele ponad 4 proc. uczestniczyło w sesji rady miasta lub gminy. Ponad połowa pytanych wiedziała co prawda, gdzie znaleźć informacje o remontach dróg w ich okolicy czy wydarzeniach kulturalnych, ale już niecałe 34 proc. wiedziało, gdzie zamieszczono dane o wynagrodzeniach lokalnych władz i urzędników.

Watchdog pochyla się też nad pracą dziennikarzy, którzy mają problemy z rzecznikami prasowymi. Często długo czekają na odpowiedzi na swoje pytania, zaś te udzielane bywają lakoniczne.

Zagrożeniem dla ich swobodnej działalności mogą być też SLAPP, czyli sprawy wytaczane, by tłumić krytykę. Sieć Obywatelska uważa, że ogólną sytuację poprawiłoby zatrudnienie urzędników, którzy zajęliby się sprawami jawnościowymi w danej instytucji publicznej.

Gromadzone i publikowane muszą być też dane o odpowiedziach na wnioski o udostępnienie informacji. Polska musi zacząć współpracować z instytucjami międzynarodowymi i włączyć się do dyskusji, w której obecnie aktywnie nie uczestniczy – apeluje raport.

Dokument unaocznił brak jednostki, której zadaniem byłoby sprawdzanie stanu jawności w Polsce.

– Jako państwo nie monitorujemy tego zjawiska. Nie badamy, o co ludzie pytają, ile wniosków składają, jakie zapotrzebowanie jest na dane informacje – argumentuje Marzena Błaszczyk, członkini zarządu organizacji.

Pozostało 89% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów