Uproszczenia transgranicznych spraw rodzinnych

Szersze uznawanie zagranicznych dokumentów i łączenie wątków rodzinnego sporu, by ułatwić jego rozstrzyganie – to przewiduje nowela, która wchodzi właśnie w życie.

Publikacja: 20.03.2023 02:00

Uproszczenia transgranicznych spraw rodzinnych

Foto: Adobe Stock

Kwestie te reguluje unijne rozporządzenie 2019/1111 w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej oraz uprowadzenia dziecka za granicę. Bezpośrednio obowiązuje także w Polsce, a nowela ma ułatwić jego stosowanie zwłaszcza przez polskie sądy.

To już trzecia nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego od uchwalonej w 2018 r. ustawy przekazującej te sprawy, w szczególności uprowadzeń dzieci, 11 sądom okręgowym, a w drugiej instancji warszawskiemu Sądowi Apelacyjnemu. Chodziło o to, aby te trudne prawniczo i po ludzku spory rozpatrywali dodatkowo przeszkoleni sędziowie, a orzeczenia zapadały w poszczególnych instancjach w ciągu sześciu tygodni.

Czytaj więcej

Transgraniczne sprawy rodzinne mają zostać odformalizowane

Wchodząca w życie ustawa rozszerza kompetencje tych sądów na sprawy alimentów oraz kontaktów z dziećmi i opieki nad nimi, jeśli są związane z inny sporami transgranicznymi w Unii. Rozszerza też system automatycznej wykonalności orzeczeń w sprawie kontaktów z dziećmi i odpowiedzialności rodzicielskiej.

Będzie też możliwość odmowy uznania zagranicznego dokumentu urzędowego, gdyby był oczywiście sprzeczny z porządkiem publicznym państwa, gdzie ma być uznany, biorąc pod uwagę dobro dziecka. Chodzi tu np. o polskie wyroki rozwodowe, orzeczenia o kontaktach z dzieckiem czy zarządzenia powrotu dziecka do państwa jego zwykłego pobytu (gdyż te przepisy działają w dwie strony), a także urzędowe czy notarialne z krajów, w których np. dopuszczalne są rozwody w formie porozumienia.

Kolejna zmiana nawiązuje do wymogów konwencji o prawach dziecka, gdy prowadzone jest postępowanie w sprawie umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, a ono ma bliski związek z innym państwem UE. Nowe regulacje umożliwią przekazywanie wzajemnie informacji między MS, MSZ i właściwym konsulem RP o prowadzonych w innych państwach postępowaniach dotyczących dziecka, które ma bliskie związki z Polską, aby było możliwe przedstawienie organom innego państwa osób spokrewnionych z dzieckiem, które gotowe są do sprawowania nad nim opieki.

Te sprawy, zwłaszcza o kontakty rodzica z dzieckiem, nie mówiąc o najtrudniejszych: porwaniach rodzicielskich, bywają bardzo bolesne dla dziecka, rodziców, a nawet szerszej rodziny. Ważne jest więc też tempo ich rozpatrywania.

Podstawa prawna: ustawa z 26 stycznia 2023 r. o zmianie kodeksu postępowania cywilnego, DzU z 2 marca 2023 r., poz. 403.

Kwestie te reguluje unijne rozporządzenie 2019/1111 w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej oraz uprowadzenia dziecka za granicę. Bezpośrednio obowiązuje także w Polsce, a nowela ma ułatwić jego stosowanie zwłaszcza przez polskie sądy.

To już trzecia nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego od uchwalonej w 2018 r. ustawy przekazującej te sprawy, w szczególności uprowadzeń dzieci, 11 sądom okręgowym, a w drugiej instancji warszawskiemu Sądowi Apelacyjnemu. Chodziło o to, aby te trudne prawniczo i po ludzku spory rozpatrywali dodatkowo przeszkoleni sędziowie, a orzeczenia zapadały w poszczególnych instancjach w ciągu sześciu tygodni.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów