Sąd Najwyższy o poziomych odwołaniach w sądach

Zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji w kwestii zabezpieczenia odrzuca sąd, który wydał postanowienie, w składzie trzech sędziów.

Publikacja: 14.07.2021 08:13

Sąd Najwyższy o poziomych odwołaniach w sądach

Foto: Fotorzepa / Piotr Guzik

To kolejna uchwała SN w sprawie tzw. poziomych odwołań, czyli rozpatrywanych w tym samym sądzie, tylko przez innych sędziów.

Chodzi tu o art. 741 § 2 kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, że na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia (jak wiadomo, masowo stosowane w procesie) przysługuje zażalenie. Rozpoznaje je sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów. Czyli chodzi tu o tzw. poziome odwołanie, które w założeniu ma przyśpieszyć postępowanie. Tu akurat chodziło o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Sąd Rejonowy w Koninie na czas postępowania obniżył alimenty z 800 do 200 zł miesięcznie.

Czytaj także:

Jak się odwołać od rozstrzygnięcia sądu rodzinnego - odpowiedź SN

Rozpatrując odwołanie trzech sędziów tego samego sądu, sąd najwyraźniej chciał odrzucić to zażalenie, ale powziął wątpliwości, które zawarł w pytaniu prawnym do Sądu Najwyższego: Czy w aktualnym stanie prawnym, po zmianach wprowadzonych ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2019 r., poz. 1469), odrzucenie zażalenia na postanowienie rozpoznawane w ramach owego zażalenia poziomego następuje w składzie trzech sędziów czy też w składzie jednego sędziego?

Sędziowie zadający pytanie uważali, że orzeczenie dotyczące odrzucenia zażalenia na postanowienie w kwestii zabezpieczenia, jako decyzja w istocie formalna i niebędąca efektem merytorycznego rozpoznania zażalenia, powinno być wydane przez jednego sędziego, miał jednak pewne wątpliwości.

Wbrew pozorom jest to arcyważna kwestia, gdyż orzeczenie wadliwego składu sędziowskiego jest nieważne, choćby było sprawiedliwe.

Sąd Najwyższy podjął uchwałę, że „zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia odrzuca sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów (art. 741 § 2 k.p.c.)". Podejmując uchwałę, SN uznał, że nakaz rozpoznania zażalenia w składzie trzech sędziów, o którym stanowi art. 741 § 2 (na końcu), obejmuje nie tylko orzekanie o istocie sprawy w postępowaniu zażaleniowym, lecz także o dopuszczalności tego środka zaskarżenia w postępowaniu zabezpieczającym.

Dodajmy, że zażalenia poziome dotyczą raczej drobniejszych lub incydentalnych kwestii, stąd to uproszczenie co do sądu, ale nieraz formalnie prosta sprawa bywa dla stron sporu ważniejsza niż pełnokrwista.

Sygnatura akt: III CZP 36/20.

Pełniejsze uzasadnienie będzie za mniej więcej miesiąc na piśmie.

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego