Postępowanie grupowe - pozwany też ma szansę na obronę

Postępowanie grupowe jest szczególną procedurą dochodzenia praw przez powodów w wymienionych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=53657D5A41002AA32FE6B622637C950F?id=339363]ustawie o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (ustawa z 17 grudnia 2009 r.; DzU z 2010 r. nr 7, poz. 44)[/link] .

Analiza ww. ustawy pozwala na wyróżnienie szczególnych możliwości obrony przez pozwanego jego pozycji procesowej.

W postępowaniu grupowym pozwany może korzystać z wszelkich dopuszczalnych w procesie środków obrony, jakie przewiduje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930 ]kodeks postępowania cywilnego[/link]. Dodatkowo jednak ustawa przewiduje szczególne rozwiązania procesowe. Są to możliwości:

- podnoszenia zarzutów co do niedopuszczalności prowadzenia postępowania w ramach postępowania grupowego;

- wniesienia zażalenia na postanowienie sądu o dopuszczeniu rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym;

- złożenia wniosku o odrzucenie pozwu po bezskutecznym upływie terminu na złożenie kaucji zabezpieczającej koszty procesu;

- żądania przez pozwanego dodatkowego zabezpieczenia kosztów procesu, gdy dotychczasowe zabezpieczenie okaże się niewystarczające;

- złożenia zażalenia na postanowienie oddalające wniosek o złożenie kaucji na zabezpieczenie kosztów postępowania;

- podnoszenia zarzutów co do uczestnictwa poszczególnych osób w grupie;

- skierowania sprawy do mediacji na każdym etapie postępowania.

[srodtytul]Kwestionowanie dopuszczalności [/srodtytul]

Możliwość podnoszenia zarzutu niedopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym istnieje już na etapie sporządzania odpowiedzi na pozew, którą należy wnieść przed pierwszą rozprawą w postępowaniu grupowym. Jest nią rozprawa, w toku której sąd rozstrzyga o niedopuszczalności bądź dopuszczalności takiego postępowania.

Zarzut ten może polegać na wykazaniu, że dana sprawa nie mieści się w katalogu wymienionym w art. 1 ust. 2 ustawy, tj. nie jest sprawą o ochronę konsumentów, sprawą z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny ani też sprawą z tytułu czynów niedozwolonych.

Ponadto pozwany, jak się wydaje, już w odpowiedzi na pozew, może kwestionować uczestnictwo w grupie poszczególnych osób ze względu na to, że ich roszczenia nie są oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej.

[b]Brak spełnienia przesłanek dopuszczalności wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym będzie skutkował odrzuceniem pozwu grupowego.[/b]

W przypadku gdy nie dojdzie do odrzucenia pozwu na skutek podnoszonych zarzutów mających wykazać niedopuszczalność tego typu postępowania, a sąd wyda postanowienie o dopuszczalności rozpoznania sprawy, pozwany może skarżyć takie postanowienie zażaleniem. Zażalenie będzie wnoszone i rozpatrywane na ogólnych zasadach przewidzianych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930 ]kodeksie postępowania cywilnego[/link].

[srodtytul]Żądanie kaucji[/srodtytul]

Pozwany będzie mógł również, w odpowiedzi na pozew, złożyć wniosek o wpłacenie przez powoda kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu. Co do zasady wniosek taki pozwany będzie mógł złożyć najpóźniej przy pierwszej czynności procesowej. Tak więc, jeśli pozwany będzie składał odpowiedź na pozew, to będzie to jego pierwsza czynność procesowa i wraz z nią powinien zostać złożony odpowiedni wniosek pod rygorem utraty prawa do jego wniesienia na późniejszym etapie.

[b]Pozwany nie będzie miał prawa domagać się złożenia kaucji, jeżeli uznana przez niego część roszczenia wystarczy na zabezpieczenie kosztów postępowania[/b]. Sąd oznaczy wysokość kaucji, która jednak nie będzie mogła przekroczyć 20 proc. wartości przedmiotu sporu oznaczonej w pozwie.

Przy oznaczaniu wysokości kaucji sąd będzie brał pod uwagę prawdopodobną sumę kosztów, które poniesie pozwany. Sąd również oznaczy termin złożenia kaucji. Nie będzie on mógł być krótszy niż miesiąc. Po bezskutecznym upływie tego terminu sąd na wniosek pozwanego odrzuci pozew lub środek odwoławczy.

Istotnym rozwiązaniem jest to, że jeśli w toku sprawy okaże się, że kaucja nie wystarcza na zabezpieczenie kosztów procesu, pozwany będzie mógł żądać dodatkowego zabezpieczenia. Postanowienia w przedmiocie kaucji sąd będzie wydawał na rozprawie albo na posiedzeniu niejawnym.

Na postanowienia te będzie służyło stronom zażalenie. Tak więc jeżeli sąd uzna, że wniosek pozwanego o złożenie przez powoda kaucji nie jest zasadny, i wniosek taki zostanie oddalony, pozwany będzie uprawniony do zaskarżenia tego postanowienia sądu w drodze zażalenia.

[srodtytul]Zarzuty co do uczestnictwa [/srodtytul]

Zgodnie z art. 15 ustawy w zakreślonym przez sąd terminie, nie krótszym niż miesiąc, [b]pozwany będzie mógł podnieść zarzuty co do członkostwa określonych osób w grupie (podgrupie)[/b]. Te zarzuty pozwany będzie mógł podnosić dopiero po tym, gdy w wyniku ogłoszenia przez sąd o wszczęciu postępowania grupowego do pierwotnie uformowanej grupy, na rzecz której do sądu zostanie wniesiony pozew, przystąpią nowi członkowie.

[b]W sprawach o roszczenia pieniężne ciężar udowodnienia przynależności członka do grupy będzie spoczywał na powodzie[/b]. W innych sprawach do ustalenia przynależności członka do grupy wystarczy uprawdopodobnienie.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Z ustawy wynika, że odrzucenie pozwu jest obligatoryjne, jeśli spełnią się dwie przesłanki: upływ terminu do wniesienia kaucji przez powoda oraz wniosek pozwanego o odrzucenie pozwu.[/ramka]