Skutki kar za wycinkę drzew? po wyroku Trybunału Konstytucyjnego

We wtorek Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność dwóch przepisów ustawy o ochronie przyrody, na podstawie których wymierzane są właścicielom nieruchomości wysokie kary za nielegalne usunięcie drzew. Chodzi o art. 88 ust. 1 pkt 2 i art. 89 ust. 1 tej ustawy. Choć wyrok wejdzie w życie dopiero po 18 miesiącach od jego publikacji w Dzienniku Ustaw, to zainteresowani nie mają w tym czasie związanych rąk.

Zawieszenie sprawy

Powołując się na wyrok TK, ukarani za usunięcia chorego, martwego lub uszkodzonego przez żywioł drzewa mogą wystąpić z wnioskiem o zawieszenie toczącego się przeciwko nim postępowania pod warunkiem jednak, że decyzja wydana w ich sprawie nie jest prawomocna. Oznacza to, że nie upłynęło 14 dni od jej wydania albo zostało wniesione odwołanie i procedura odwoławcza jest w toku.

Wniosek należy złożyć do organu lub sądu, przed którym aktualnie toczy się postępowanie. Jeżeli sprawa jest na etapie pierwszej instancji, na ogół będzie to wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Jeśli w drugiej – samorządowe kolegium odwoławcze.

Osoby, względem których toczy się egzekucja, mogą zaś wystąpić o jej zawieszenie do organu, który ją prowadzi.

Uchylenie decyzji

– Inna jest sytuacja osób, których postępowanie jest już obecnie na etapie sądu administracyjnego. Powinny się one ubiegać o uchylenie decyzji nakładającej karę, powołując się na to, że wydano ją na podstawie niekonstytucyjnych przepisów – uważa adwokat Józef Forystek. – Sądy wielokrotnie już odmawiały stosowania przepisów, których utratę mocy Trybunał odroczył, i uchylały decyzje – zauważa. Tak było np. w wypadku zabużan i wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 października 2012 r. (sygn. I OSK 1497/11).

Wznowienie

Więcej będzie można zdziałać po wejściu w życie wyroku TK, czyli na początku 2016 r.

– Osoba ukarana będzie mogła wystąpić o wznowienie zakończonego postępowania. Gdy było na etapie postępowania administracyjnego, trzeba się powołać na art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego, a gdy zapadły już orzeczenia sądowe – na art. 272 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – wskazuje Andrzej Szypuła, radca prawny.

O wznowienie będzie można wystąpić w ciągu trzech miesięcy od daty wejścia w życie orzeczenia TK.

Nie wszyscy ukarani jednak mogą liczyć na anulowanie kary.

Wróżenie z fusów

Dużo zależy od pisemnego uzasadnienia wyroku TK, na które trzeba poczekać co najmniej miesiąc. Z ustnego uzasadnienia wynika jednak, że TK nie kwestionuje trybu nakładania kar, ale to, że są one nakładane automatycznie i w jednakowej wysokości zarówno na osoby, które wycięły zdrowe drzewa, jak i na te, które usunęły drzewa chore lub złamane na skutek działania żywiołów. TK chce zatem zmiany systemu nakładania kar, a nie ich likwidacji. Odraczając wejście w życie wyroku, dał czas na przygotowanie nowych przepisów.

Po wznowieniu postępowania organ lub sąd oceni zatem nielegalną wycinkę na podstawie nowych przepisów i wymierzy karę w nowej wysokości lub odstąpi od niej, gdy nowe przepisy będą przewidywać taką możliwości. Jeżeli okaże się, że kara jest niższa od już uiszczonej, gmina zwróci nadpłaconą kwotę.