Podatnicy tracą zaufanie do urzędów

Podatnicy coraz częściej odwołują się od decyzji podejmowanych przez organy podatkowe. Czas trwania postępowań odwoławczych prowadzonych przez izby skarbowe objęte kontrolą NIK w połowie przypadków przekracza ustawowy limit. Odsetek decyzji uchylanych w postępowaniu odwoławczym przez izby skarbowe nadal jest wysoki. Od 2011 r. do połowy 2013 r. co czternasta wydana przez urzędników interpretacja podatkowa została zaskarżona do sądów administracyjnych. W ocenie Izby taka sytuacja przyczynia się do spadku zaufania obywateli do aparatu skarbowego.

Terminowość urzędników

Postępowania podatkowe były w większości przypadków prowadzone terminowo, przy zapewnieniu podatnikom czynnego w nich udziału. W czasie podejmowania decyzji dotyczących odmowy lub udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań urzędnicy działali zgodnie z przepisami prawa i z poszanowaniem interesów przedsiębiorców. W celu poprawy jakości obsługi podatników w urzędach skarbowych wprowadzano zmiany organizacyjne, organizowano szkolenia dla pracowników.

Działania edukacyjne i informacyjne

Ministerstwo Finansów oraz organy podatkowe prowadziły działania informacyjne i edukacyjne mające na celu ułatwienie podatnikom rozliczeń, a także zwiększenie zaufania obywateli do aparatu skarbowego państwa. Działania Ministra Finansów przyczyniły się do upowszechnienia składania dokumentów drogą elektroniczną. W ciągu niecałych trzech lat liczba dokumentów składanych tą drogą wzrosła ponad dwukrotnie: z 6,6 mln w 2011 r. do 14,7 mln w połowie września 2013 r.

Kontrola NIK wykazała, że niektóre działania organów podatkowych wymagają poprawy.

Decyzje

Izba zwraca uwagę na niską jakość decyzji organów podatkowych. Świadczy o tym rosnąca liczba odwołań podatników od tych decyzji. W 2011 r. podatnicy złożyli odwołania do dyrektorów izb skarbowych od 18,2 proc. decyzji wydanych przez organy pierwszej instancji, w I półroczu 2013 r. aż od 30 proc. decyzji.

Podatnicy odwołują się aż od 30 proc. Decyzji wydawanych przez organy podatkowe

Również wysoki odsetek uchylonych decyzji organów pierwszej instancji należy zdaniem NIK obniżyć. Co prawda liczba uchylanych decyzji podejmowanych przez te instytucje spadła nieznacznie od 2011 r., jednak nadal jest duża.

Interpretacje

Rosnące zapotrzebowanie na interpretacje prawa podatkowego potwierdzają brak przejrzystości i wysoki poziom skomplikowania prawa podatkowego. Poza tym stale rosnący odsetek uchylanych interpretacji prawa podatkowego świadcząca o niskiej jakości tych interpretacji. W I półroczu 2013 r. sądy administracyjne po rozpatrzeniu 3887 skarg podatników uchyliły aż 56,2 proc. interpretacji wydanych przez izby skarbowe.

Na przewlekłość postępowań odwoławczych wskazuje fakt, że w połowie izb skarbowych część postępowań odwoławczych prowadzono opieszale. Ustawa określa czas trwania takiego postępowania na 2 miesiące. Tymczasem w skrajnych przypadkach w Izbie Skarbowej w Łodzi na wynik postępowania podatnik musiał czekać prawie 4 lata, a w Izbie Skarbowej w Zielonej Górze czas oczekiwania przekroczył 5 lat.

Nieterminowo odpowiedzi udzielano też na zapytania izb skarbowych przez Ministra Finansów. W prawie 55 proc. przypadków Minister udzielał odpowiedzi po 3 miesiącach, a w skrajnych przypadkach i po kilku latach, co świadczy, że i urzędnicy Ministerstwa Finansów mieli wątpliwości, jak dane zagadnienie powinno być rozstrzygnięte;

Wykorzystywanie uprawnień

Nadużywano też praw do prowadzenia czynności sprawdzających przez pracowników urzędów skarbowych. W połowie skontrolowanych urzędów skarbowych pracownicy wzywali podatników do złożenia oświadczenia o wysokości uzyskanych obrotów ze sprzedaży w latach 2010-2012. W dwóch urzędach (w Skierniewicach i w Krośnie Odrzańskim) ostrzegano podatników, że niezastosowanie się do powyższego wezwania spowoduje sankcje karne z ustawy kodeks karny skarbowy. Żądanie złożenia przez podatników takich informacji wykracza poza uprawnienia określone w ordynacji podatkowej.