W środę Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną stolicy dotyczącą unieważnienia uchwały zezwalającej na legalne picie alkoholu na bulwarach wiślanych.
Niezadowoleni sąsiedzi
W sprawie chodziło o uchwałę Rady Miasta Stołecznego Warszawy z marca 2018 r., która wprowadziła odstępstwa od zakazu spożywania alkoholu w miejscach publicznych. Na jej podstawie dopuszczono możliwość legalnego picia alkoholu na ok. 5 km odcinku lewego brzegu Wisły, tzw. bulwarach wiślanych. To nie spodobało się trzem właścicielom nieruchomości sąsiadujących z tym terenem – dwóm spółkom i Warszawskiemu Towarzystwu Wioślarskiemu. W skargach do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zarzucili, że podejmując uchwałę naruszono art. 14 ust. 2b ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – tzw. alkoholowej. Skarżyli się na negatywne skutki odstępstwa m.in. libacje, wtargnięcia, śmieci, hałas i zniszczenia. Dodatkowo Towarzystwo przekonywało, że udostępnienie dla swobodnego tj. poza lokalami i tzw. ogródkami spożywania alkoholu tak dużego fragmentu miasta, kłóci się z koniecznością realizowania obowiązku ograniczania dostępności do alkoholu i nie tworzy warunków do powstrzymywania się od jego spożywania.
Miasto ripostowało, że do wejścia w życie art. 14 ust. 2a tzw. ustawy alkoholowej w obecnym brzmieniu, tj. zakazującego spożywania alkoholu w miejscu publicznym, picie na bulwarach nie było zabronione. Z orzecznictwa wynikało bowiem, że bulwary nie są ulicami, których wówczas dotyczył zakaz. Stolica podkreślała, że poza działaniami w zakresie utrzymania porządku zapewnia różnorodne działania profilaktyczne, np. kampanie kształtujące odpowiedzialność za wspólną przestrzeń.
Warszawski WSA stwierdził nieważność uchwały. Jego zdaniem mimo braku wyraźnej regulacji, podjęcie uchwały, wprowadzającej sporne odstępstwo od zakazu, wymaga wcześniejszego badania w zakresie możliwych do przewidzenia jego konsekwencji dla kształtowania polityki przeciwdziałania alkoholizmowi, bezpieczeństwa i porządku publicznego. Badanie to powinno obejmować opiniowanie projektu uchwały przez podmioty mające fachową wiedzę. A tego zdaniem WSA w sprawie zabrakło.
Czytaj więcej
Warszawscy radni uchwalili w czwartek tymczasowy zakaz spożywania alkoholu nad Wisłą. Zamknięto też wszystkie miejsca znajdujące się przy rzece. Decyzje te mają związek z epidemią koronawirusa.
Uchwała ważna
Inaczej na sprawę spojrzał dopiero NSA. Nie tylko uchylił wyrok WSA, ale zamknął spór oddalając skargi. Za zasadne uznał zarzuty naruszenia prawa materialnego, zwłaszcza art. 14 ust. 2b tzw. ustawy alkoholowej. Jak bowiem tłumaczył sędzia NSA Cezary Pryca, z jego treści wynika jednoznacznie, jakimi przesłankami ma kierować się jednostka samorządu terytorialnego przy podejmowaniu uchwały, która stanowi odstępstwo od ogólnie przyjętej zasady związanej z zakazem spożywania napojów alkoholowych w miejscach publicznych. WSA zajął się przede wszystkim wadami, jakie dostrzega w uzasadnieniu projektu do uchwały. Tymczasem zgodnie z orzecznictwem wartość normatywną posiada sama uchwała. Kontroli pod względem zgodności z przepisami powinna więc podlegać uchwała, a nie uzasadnienie jej projektu. Tym bardziej że WSA tylko ogólnikowo wskazał na konieczność przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, nie wskazując, na czym miałoby to polegać, czego dotyczyć i kto jest do tego właściwy. NSA podkreślił też, że z akt sprawy, w tym z uzasadnienia projektu uchwały wynikają przyczyny, dla których samorząd podjął uchwałę. I dlaczego uznał, że zostały spełnione przesłanki, które dawały podstawę do podjęcia uchwały w trybie z art. 14 ust. 2b ustawy.
– Bulwary wiślane mają służyć mieszkankom i mieszkańcom do relaksu i wypoczynku. Rada Warszawy dopuściła wyjątkowo w tym miejscu „piwo pod chmurką” i nie przeciwstawiamy się kulturalnemu spożywaniu alkoholu. Porządku na tym obszarze, jak i w całym mieście, pilnują i będą pilnować odpowiednie służby. Ufam, że będzie się udawało pogodzić potrzeby gości spędzających czas nad Wisłą z potrzebami mieszkańców i mieszkanek okolicy – wyjaśnia dyrektorka - koordynatorka ds. przedsiębiorczości i dialogu społecznego w warszawskim ratuszu Karolina Zdrodowska.
Wyrok jest prawomocny.
Sygn. akt II GSK 1185/22
Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Jolanta Dąbrowicz, radca prawny w DLA Piper
Ustanawianie odstępstwa od zakazu spożywania alkoholu w miejscach publicznych przez samorządy to ważny i złożony temat. Wymaga bowiem wyważenia różnych racji. Samorządy – zwłaszcza duże miasta – wprowadzając strefy, gdzie picie alkoholu pod tzw. chmurką jest legalne, muszą uwzględniać z jednej strony oczekiwania osób, które z takiej możliwości chcą skorzystać, a z drugiej zadbać o tych, którzy w ich sąsiedztwie mieszkają. Jednak same przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i zapobieganiu alkoholizmowi dość ogólnikowo określają, czym powinny kierować się samorządy przy uchwalaniu tego rodzaju regulacji. Dlatego stanowisko NSA, z którego wynika, że nie można wprowadzać jakichś dodatkowych formalności np. w zakresie opiniowania, jest słuszne. Takie obowiązki nie wynikają bowiem z literalnego brzmienia przepisów prawa, a nie można ich domniemywać czy wyinterpretować w drodze wykładni.
