Wietrzenie Narodowego Starego Teatru i nowe rządy

Kalanie świętości?

Włączyłbym do tej szarady Grzegorza Mielczarka. Znakomicie gra prezesa stowarzyszenia upamiętniającego ofiary zamachu w tkliwej i konserwatywnej formie, która osuwa się w niezamierzoną parodię tejże (zamierzoną oczywiście przez twórców). Trzeba wziąć pod uwagę, że spektakl odnosi się nie tylko do twórczości Mickiewicza i Wyspiańskiego, ale też do wystawiającego ich „Dziady” oraz „Wyzwolenie” w Starym „legendarnego” – tak legendarnego, że ma swoje popiersie we foyer – Konrada Swinarskiego. Wtedy był nowoczesny i oburzał ówczesnych konserwatystów, zachwycając ówczesnych progresistów. Być może teraz niektórzy obrońcy teatralnych świętości oburzą się na to, że słynne okno Starego (czy scenografka specjalnie je zakurzyła?), wykorzystane w „Dziadach” przez Swinarskiego do samobójczego skoku Rollisona, Dorota Segda otwiera, by przewietrzyć Stary.

Czytaj więcej

Teatr

Jan Klata: Łączy nas tylko nienawiść

W „Wyzwoleniu” są cytaty dla każdego komitetu wyborczego. Wystarczy przekartkować – mówi Jan Klat...

Twórcy, znajdując więc współczesny ekwiwalent „Wyzwolenia”, jednocześnie starają się blokować ewentualne ciosy krytyków, choć nie jest przecież tak, że „Wyzwolenia” nie warto i nie można dziś wystawiać. Fragmenty o zachwycie nad codziennością napisane przez Czaplińskiego nie są tak dobre, jak zachwyt Wyspiańskiego nad letnim porankiem. Jan Klata, skądinąd niegdyś dyrektor Starego, udowodnił w gdańskim Wybrzeżu, że „Wyzwolenie” wciąż „żre”. Oczywiście, nowa dyrekcja Starego może uważać inaczej i pastiszować Klatę oraz jego klasykę w nowoczesnym ujęciu w scenie procesji z kościelnymi sztandarami (m.in. ze smoleńskim iłem), gdzie to, co narodowe, miesza się ze współczesnym kibolsko-folklorystycznym miszmaszem.

Trudno jednak odrzucać teatralną „fabrykę Konradów” en masse – taką deklarację ma w finałowym monologu Dorota Segda, ponieważ Konrad Konradowi nierówny. Wyspiański wprowadził przecież swojego Konrada na scenę po to, żeby zwalczyć Konrada Mickiewicza. Ten bowiem jeździł po rosyjskim Krymie z carską wierchuszką i nie poszedł do powstania, a zastępczo zmistyfikowaną martyrologią swojego bohatera i mesjanizmem zadręcza Polaków. Zadanie wyzwolenia polskiego teatru z konradyzmu jest więc tyle ambitne, ile zawsze konradowskie. Czyżby nie było innej ucieczki przed Konradem, jak tylko w innego Konrada?