Gombrowicz odświeżony przez Węgra

Wyrafinowana forma i aktorstwo - to atuty zaskakującej inscenizacji "Iwony, księżniczki Burgunda" w Katowicach

Publikacja: 09.03.2010 18:08

Gombrowicz odświeżony przez Węgra

Foto: Teatr Śląski

Red

Spektakl Teatru Śląskiego powstał pod patronatem Unii Teatrów Europy, a odczytania dramatu podjął się Attila Keresztes, węgierski artysta z Rumunii. Półtora roku temu, prowadząc warsztat reżyserski z Gombrowicza, zetknął się z nim dyrektor Tadeusz Bradecki i zaprosił do Katowic. Wraz z nim przyjechała scenografka Bianca Imelda Jeremias. Stworzyli intrygujące przedstawienie.

Do galerii Gombrowiczowskich osób dramatu reżyser dopisał rolę wiedźmy – upostaciowienie zła. Grająca ją Joanna Wawrzyńska inicjuje każdy z aktów mową w niezrozumiałym języku. Złorzeczy światu, aż wieje grozą. Tym zabiegiem "Iwona" wpisuje się w tradycję szekspirowskich rozważań na temat namiętności, z których najsilniejszą zdaje się być władza.

[srodtytul]Zepsuci mężczyźni [/srodtytul]

W interpretacji Keresztesa "Iwonę" zdominowali zepsuci do cna, ale i niedojrzali do pełnienia przywódczej roli mężczyźni. Taki jest Król Ignacy w kreacji Grzegorza Przybyła, takie jest otoczenie jego syna, takim – choć próbuje się temu przeciwstawić – staje się Książę Filip Michała Rolnickiego. Ignacy ma legitymację do rządzenia, ale wykazuje zupełny brak kompetencji.

Demiurgiem zdarzeń pałacowych jest zatem przewrotny i inteligentny Szambelan Jerzego Głybina. W kobiecym gorsecie, z kolczykiem w uchu i boa z piór na szyi pociąga za pałacowe sznurki. Tylko Walenty Romana Michalskiego zdaje się być całkowicie niezależny – godnie kroczy przez scenę, jakby to on był faktycznym monarchą.

[srodtytul]Bunt kobiet[/srodtytul]

Kobiety są natomiast jedynie męską igraszką. Pozostają im intrygi lub – jak Królowej Małgorzacie (rewelacyjna Anna Kadulska) – egzaltacja i grafomania. Albo też – jak Izie w interpretacji Barbary Lubos – uległość oraz maska pustej lalki.

Tytułowa Iwona Agnieszki Radzikowskiej pojawia się jak wyrzut sumienia dla Ignacego i jego otoczenia. Jej inność to rodzaj nieprzystosowania do reguł zepsutego dworu, tremy przed światem, który domaga się spektakularnych sukcesów. Iwona nie chce być uległa, naśladować innych. Jest w niej także bunt kobiety, która nie chce być bezwolną zabawką w rękach mężczyzn.

Inscenizacja Keresztesa i Jeremias opiera się na kontrastach. Zimna i surowa scenografia kontrastuje z barokowymi szatami dworu, bierna i milcząca Iwona – z rozplotkowanym i lubiącym perwersję dworem, pobielone jak u klaunów twarze rodziny królewskiej i dworzan – z naturalną cerą Iwony, sztuczność i nieszczerość zachowań jej otoczenia – z manifestem niezależności kobiety, która chce być traktowana po partnersku.

Dominuje biel i czerń, którą tylko w pierwszej i ostatniej scenie zalewa czerwień poświaty zachodzącego słońca i bezkrwawej zbrodni.

Teatr
Wojna o teatr w Kielcach skończy się zarządem komisarycznym w Świętokrzyskiem?
Teatr
Ministra Wróblewska: Wojewoda świętokrzyski skontroluje konkurs w teatrze w Kielcach
Teatr
Drugi konkurs w kieleckim teatrze „ustawiony” pod osobę PiS z TVP Kielce?
Teatr
Czy „aniołek Kaczyńskiego” wywoła piekło w kieleckim Teatrze im. Żeromskiego?
Teatr
Czy władze Świętokrzyskiego ustawiały konkurs na dyrektora teatru w Kielcach?