Trzydziestolatki bez planów na jutro

Rodziców było stać na mieszkanie, samochód, często drugi dom nad morzem czy w górach. I jeszcze oszczędzali.

Mieli jasne cele: zdobyć wykształcenie, potem pracę i uzyskać odpowiedni status społeczny. Dziś wyższe studia nie są już gwarantem otrzymania dobrego stanowiska. Jak wynika z badań ośrodka Metroscopia, ponad 60 procent absolwentów uniwersytetów nie znajduje pracy zgodnej z wykształceniem.

– Młodzi padli ofiarą destrukcji rynku pracy. Obowiązujące do niedawna reguły przestały działać, są zagubieni i apatyczni – mówi „Rz” Ana Molina z barcelońskiego Ośrodka Ukierunkowania Zawodowego. Przytacza badania, z których wynika, że 54 procent Hiszpanów między 18. i 34. rokiem życia przyznaje, że nie ma żadnych planów na przyszłość.

Do niedawna symbolem fiaska hiszpańskiego modelu społecznego i gospodarczego byli tzw. mileuristas, młodzi ludzie zarabiający nie więcej niż 1000 euro miesięcznie. Nie zakładali rodzin, nie wyprowadzali się od rodziców, pensje wydawali na przyjemności.

Podczas kryzysu zarobki nieprzekraczające 1000 euro stały się wśród młodych Hiszpanów niemal normą. Niepokój budzi teraz tzw. pokolenie ani-ani, czyli osoby, które porzuciły naukę, ale nie szukają pracy. To rzesza trzydziestolatków, których jedynym celem jest konsumpcja: chcą dobrze się bawić i nie mieć problemów. A przede wszystkim obowiązków.

– Moim celem jest przejście kolejnych etapów gry komputerowej i przesiedzenie piątkowej nocy w barze. Reszta mnie nie interesuje – mówi „Rz” 29-letni Marco. On przynajmniej pracuje. Coraz więcej jego kolegów tego nie robi.

– Mechanizmy społeczne są wadliwe. Trzeba zlokalizować usterki i szybko je naprawić, w przeciwnym razie doprowadzimy do pauperyzacji całego pokolenia – przestrzega Ana Molina. Bezrobocie wśród młodych Hiszpanów sięga 30 procent. T

o najwięcej w całej UE, o 15 punktów procentowych więcej niż unijna średnia. Pracujący też nie mają poczucia stabilności, bo ponad połowa ma umowy na czas określony, zwykle trzy miesiące. Podpisanie umowy na rok jest prawdziwym luksusem. To jeden z powodów zniechęcenia: po utracie kolejnej pracy przestają szukać i planować.

– Młodzi ludzie nie chcą dojrzewać. Nie chcą brać na siebie odpowiedzialności. Kryzys tylko uwypuklił niepewność pokolenia, które dorastało w zaciszu rodzinnych domów bez problemów i obowiązków. Zderzenie z rzeczywistością powoduje u nich stres nie do pokonania – wyjaśnia psycholog ds. spraw młodzieży Marcelo Moreiro.

Tysiące spośród tych, którzy odważyli się planować, gorzko dziś tego żałują. Padli ofiarą konsumpcji i łatwych kredytów. Hiszpanie, nie tylko młodzi, są – po Amerykanach – najbardziej zadłużonym narodem świata. Według Banco de Espana same kredyty hipoteczne sięgają prawie 700 mld euro.

Gdy nadszedł kryzys, banki nagle przestały być hojne, a młodzi zarabiają coraz mniej. Na spłatę kredytu mieszkaniowego młoda para musi przeznaczyć teraz 89 procent zarobków. Pod warunkiem że jej roczne dochody nie są niższe niż 41 tys. euro. Tymczasem średnie roczne dochody młodych Hiszpanów nie przekraczają 15 tys. euro. Najczęściej wybieranym rozwiązaniem jest powrót do domu rodzinnego.