Reklama

Na jednym z księżyców Saturna może istnieć życie. Astronomowie znaleźli nowe dowody

Jeden z księżyców Saturna – Enceladus – może nadawać się do zamieszkania - do takiego wniosku doszli naukowcy z Europejskiej Agenci Kosmicznej (ESA). Przeprowadzona przez nich analiza danych dostarczonych przez sondę Cassini wykazała obecność na tym księżycu złożonych cząsteczek organicznych.

Publikacja: 09.10.2025 15:52

Na Enceladusie, księżycu Saturna, może istnieć życie - dowodzą astronomowie

Na Enceladusie, księżycu Saturna, może istnieć życie - dowodzą astronomowie

Foto: Claudio Caridi / Adobe Stock

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie dowody wskazują na możliwość istnienia życia na Enceladusie?
  • Jakie cząsteczki organiczne zostały odkryte na księżycu Saturna?
  • Jakie dalsze plany ma Europejska Agencja Kosmiczna wobec Enceladusa?

Wyniki najnowszych badań opublikowano w czasopiśmie naukowym „Nature Astronomy”. Badania przeprowadził zespół naukowców, którym kierował Nozair Khawaja.

Sonda Cassini dostarczyła danych na temat Enceladusa, księżyca Saturna 

Enceladus jest szóstym pod względem wielkości naturalnym satelitą Saturna odkrytym pod koniec XVIII wieku przez brytyjsko-niemieckiego astronoma Williama Herschela. Księżyc znajduje się 1,27 mld km od Ziemi, a jego średnica wynosi ok. 500 km.

W 2005 roku sonda Cassini dostarczyła pierwszych dowodów na to, że pod lodową powierzchnią Enceladusa znajduje się ocean. Z pęknięć znajdujących się w pobliżu bieguna południowego tego księżyca tryskają strumienie wody i wyrzucają w przestrzeń kosmiczną ziarna lodu. Niektóre z nich – mniejsze niż ziarenka piasku – opadają z powrotem na powierzchnię księżyca. Inne natomiast oddalają się i tworzą pierścień wokół Saturna wyznaczający orbitę Enceladusa.

Czytaj więcej

„To odkrycie jest najbliżej odkrycia życia na Marsie, jakie kiedykolwiek mieliśmy”. Nowe badania NASA
Reklama
Reklama

Już wcześniej sonda Cassini, przelatując przez pierścień E Saturna, cały czas wykrywała próbki z Enceladusa, w których znaleziono wiele cząstek organicznych, w tym prekursory aminokwasów. Jednak ziarna lodu znajdujące się w pierścieniu Saturna mogą mieć setki lat i w związku z tym mogły ulec zwietrzeniu i jednocześnie mogły podlegać zmianom pod wpływem intensywnego promieniowania kosmicznego. W związku z tym naukowcy chcieli zbadać świeże lodowe ziarna wyrzucone znacznie później, żeby móc lepiej zrozumieć, co dzieje się w oceanie Enceladusa.

Danych o wspomnianych świeżych ziarnach lodu dostarczyła sonda Cassini w 2008 r., przelatując prosto przez lodową mgłę. W analizator pyłu kosmicznego (Cosmic Dust Analyzer, CDA) sondy uderzyły z prędkością około 18 km/s ziarna lodu, które zostały wyrzucone zaledwie kilka minut wcześniej.

Były to najświeższe i najszybsze ziarna odkryte kiedykolwiek przez sondę Cassini. Znaczenie tego odkrycia wyjaśnił Nozair Khawaja cytowany w komunikacie ESA: „Ziarna lodu zawierają nie tylko zamarzniętą wodę, ale także inne cząsteczki, w tym cząsteczki organiczne. Przy niższych prędkościach uderzenia lód pęka, a sygnał pochodzący ze skupisk cząsteczek wody może zagłuszyć sygnał z niektórych cząsteczek organicznych. Jednak gdy ziarna lodu uderzają w CDA z dużą prędkością, cząsteczki wody nie tworzą skupisk i mamy szansę dostrzec te wcześniej ukryte sygnały”.

Czytaj więcej

Tajemnicze zjawisko w naszej galaktyce. Nowe odkrycie europejskich astronomów

Enceladus może nadawać się do zamieszkania

Analiza danych uzyskanych przez sondę Cassini trwała wiele lat. Dopiero ostatnio ujawniono, jakie cząsteczki znajdowały się wewnątrz świeżych ziaren lodu. Występowały w nich niektóre cząsteczki organiczne, które wcześniej znaleziono w pierścieniu E, co potwierdza, że powstają one w oceanie Enceladusa.

Jednocześnie odkryto zupełnie nowe cząsteczki, których fragmenty obejmowały „[…] alifatyczne, (hetero)cykliczne estry/alkeny, etery/etyle oraz, wstępnie, związki zawierające azot i tlen” – czytamy w komunikacie ESA. Co istotne, te same cząsteczki na Ziemi biorą udział w łańcuchach reakcji chemicznych, które ostatecznie prowadzą do powstania bardziej złożonych cząsteczek niezbędnych do życia.

Reklama
Reklama

„Istnieje wiele możliwych ścieżek prowadzących od cząsteczek organicznych, które znaleźliśmy w danych Cassini, do związków potencjalnie istotnych z biologicznego punktu widzenia, co zwiększa prawdopodobieństwo, że księżyc jest zdolny do podtrzymywania życia” – powiedział Nozair Khawaja.

Naukowcy podkreślają, że obecnie analizują dane, w których jest znacznie więcej informacji i w związku z tym mają nadzieję, że w niedalekiej przyszłości dowiedzą się czegoś więcej.

Czytaj więcej

Kosmiczny przybysz spoza Układu Słonecznego zadziwia astronomów. Co o nim wiadomo?

Enceladus celem przyszłej misji Europejskiej Agencji Kosmicznej 

Europejska Agencja Kosmiczna podkreśla konieczność zorganizowania specjalnej misji, której celem miałby być Enceladus. W swoim komunikacie na temat ostatnich odkryć zdradza, że rozpoczęła już przygotowania do niej. W planie jest okrążenie księżyca, a nawet lądowanie na jego południowym biegunie w celu zebrania próbek. Naukowcy i inżynierowie z ESA zastanawiają się aktualnie, jaka nowoczesna aparatura naukowa powinna znaleźć się na pokładzie statku kosmicznego.

Astronomowie planują poszukiwanie oznak życia na Enceladusie, który spełnia – jak dowodzą w swoim komunikacie – wszystkie kryteria do bycia środowiskiem podtrzymującym życie i tym samym nadającym się do zamieszkania. Do kryteriów tych należą: obecność wody w stanie ciekłym, źródło energii oraz specyficzny zestaw pierwiastków chemicznych i złożonych cząsteczek organicznych.

Reklama
Reklama

„Nawet nieodnalezienie życia na Enceladusie byłoby ogromnym odkryciem, ponieważ rodzi poważne pytania o to, dlaczego w takim środowisku nie ma życia, skoro istnieją odpowiednie warunki” – zaznaczył Nozair Khawaja.

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie dowody wskazują na możliwość istnienia życia na Enceladusie?
  • Jakie cząsteczki organiczne zostały odkryte na księżycu Saturna?
  • Jakie dalsze plany ma Europejska Agencja Kosmiczna wobec Enceladusa?
Pozostało jeszcze 96% artykułu

Wyniki najnowszych badań opublikowano w czasopiśmie naukowym „Nature Astronomy”. Badania przeprowadził zespół naukowców, którym kierował Nozair Khawaja.

Sonda Cassini dostarczyła danych na temat Enceladusa, księżyca Saturna 

Pozostało jeszcze 96% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Kosmos
Tajemnicze zjawisko w naszej galaktyce. Nowe odkrycie europejskich astronomów
Kosmos
Kosmiczny przybysz spoza Układu Słonecznego zadziwia astronomów. Co o nim wiadomo?
Kosmos
Sławosz Uznański–Wiśniewski: Technologie kosmiczne to dla Polski wielka szansa
Kosmos
Sławosz Uznański-Wiśniewski: „Polska może być partnerem, nie tylko klientem technologii”
Kosmos
To klucz do jednej z największych zagadek nauki? „Kosmiczny potwór" wymyka się prawom fizyki
Reklama
Reklama