Cameron w kozim rogu

David Cameron w minionym roku zapowiedział, że jeśli konserwatyści wygrają wybory parlamentarne w 2015 r., to dwa lata później Brytyjczycy sami rozstrzygną, czy ich kraj powinien pozostać we Wspólnocie czy nie. Szef rządu chciał w ten sposób osiągnąć podwójny cel: powstrzymać wzrost notowań konkurencyjnej, eurosceptycznej UK Independence Party i utrzymać w ryzach eurosceptyczną frakcję w samej Partii Konserwatywnej.

Jednak na 16 miesięcy przed wyborami Cameron żadnego z tych celów nie osiągnął. W sondażach UKIP notuje bardzo silne poparcie (16 proc.), a konserwatyści (30 proc.) wyraźnie ustępują Partii Pracy (37 proc.).

Nie będzie?zmiany traktatu

Co gorsza, eurosceptycy zdołali przekonać większość opinii publicznej, że Wielka Brytania będzie lepiej prosperować poza Unią niż w jej ramach. Z najnowszego sondażu YouGov wynika bowiem, że jeśli obecne warunki członkostwa się nie zmienią, to 45 proc. Brytyjczyków opowie się za Brixit (wyjściem kraju z UE), ale tylko 32 proc. za utrzymaniem obecnego stanu rzeczy. Te proporcje zmieniają się tylko, jeśli Cameronowi udałoby się doprowadzić do „zasadniczej renegocjacji warunków członkostwa" i przeniesienia znaczących uprawnień z Brukseli do Londynu. Wówczas 52 proc. ankietowanych chciałoby pozostania we Wspólnocie, a tylko 23 proc. opowiadałoby się za wyjściem kraju z Unii.

Cameron od wielu miesięcy obiecywał, że do takiej renegocjacji doprowadzi. Konkretów jednak unikał. Dopiero w minioną niedzielę oświadczył, że będzie domagał się ograniczenia swobody przepływu osób oraz obcięcia części subwencji socjalnych dla imigrantów, w tym dodatków dla dzieci, które nie mieszkają z rodzicami w Zjednoczonym Królestwie.

– Na realizację tego postulatu nie ma najmniejszych szans. To wymaga jednomyślnego poparcia krajów członkowskich dla zmiany traktatu o UE. O tym, aby się na to zgodziły Niemcy czy Francja, nie ma mowy – przekonuje „Rz" Simon Tilford, ekspert Center for European Reform (CER) w Londynie.

Także szef polskiej dyplomacji Radosław Sikorski ostro zareagował na oświadczenie Camerona, wskazując, że polscy imigranci nie mogą płacić podatków w Wielkiej Brytanii, a jednocześnie być pozbawieni związanych z tym przywilejów.

Skupienie debaty o integracji europejskiej na sprawach imigracji narzucił lider UKIP Nigel Farage. Zapowiedział, że jeśli dojdzie do władzy, to na pięć lat zamrozi przyjazd imigrantów do Wielkiej Brytanii, a tym, którzy już się w niej znajdują, wstrzyma na równie długi czas subwencje socjalne. Ponieważ nie ma na to zgody Brukseli, wcześniej wyprowadzi kraj ze Wspólnoty.

Wynik referendum ?do końca niepewny

– Emigracja to temat zastępczy, który ma ukryć inne porażki rządu, jak choćby bardzo wysokie ceny najmu i zakupu mieszkań z powodu zbyt małej liczby budowanych nieruchomości – uważa Tilford. I podkreśla, że nie doszło do masowej imigracji Rumunów i Bułgarów, którzy od 1 stycznia mogą swobodnie pracować w Zjednoczonym Królestwie.

Sondaż YouGov wskazuje jednak, że eurosceptyczna brytyjska prasa zdołała skutecznie przekonać dużą część opinii publicznej, iż to właśnie imigracja jest głównym problemem związanym z członkostwem w Unii. 61 proc. ankietowanych uzależnia swój głos w referendum właśnie od ograniczenia liczby przyjezdnych, a 46 proc. – od zmniejszenia subwencji socjalnych dla już mieszkających w Wielkiej Brytanii imigrantów. O wiele mniejsze znaczenie ma dla nich ograniczenie brytyjskiej składki do budżetu Brukseli czy zmniejszenie regulacji forsowanych przez Komisję Europejską.

Cameron stanął też przed jeszcze jedną przeszkodą: braku poparcia ustawy o referendum w parlamencie zarówno ze strony Partii Pracy, jak i współtworzących rząd Liberalnych Demokratów. Eurosceptycy w Partii Konserwatywnej podejrzewają w tej sytuacji podstęp i znów radykalizują swój język.

– O podstępie nie ma mowy. Laburzyści obawiają się, że jeśli zobowiążą się do przeprowadzenia referendum i wygrają wybory w 2015 r., to nowy lider konserwatystów, który zastąpi Camerona, będzie prowadził kampanię na rzecz wyjścia kraju z Unii – tłumaczy Simon Tilford.