Ankara liczy na wdzięczność

Turcja powstrzymała falę uchodźców. Chce teraz zniesienia wiz do UE i trwałego legalnego systemu przesiedleń.

Aktualizacja: 25.04.2016 19:32 Publikacja: 24.04.2016 18:23

Kanclerz Angela Merkel w towarzystwie Donalda Tuska i premiera Turcji Ahmeta Davutoglu w otoczeniu s

Kanclerz Angela Merkel w towarzystwie Donalda Tuska i premiera Turcji Ahmeta Davutoglu w otoczeniu syryjskich kobiet z obozu dla uchodźców w bezpośrednim sąsiedztwie granicy turecko-syryjskiej

Foto: PAP/EPA

W tym tygodniu rozpoczną się powroty uchodźców z wysp greckich do Turcji – twierdzą tureckie źródła dyplomatyczne. To efekt umowy UE z Turcją, w której Ankara zobowiązała się do przyjmowania z powrotem wszystkich imigrantów przybyłych nielegalnie z jej wybrzeży. Przy czym za każdego odebranego Syryjczyka Turcja ma prawo wysłać Syryjczyka ze swoich obozów bezpośrednio do jednego z państw UE, obywateli innych krajów przyjmuje bez tej wymiany.

Teoretycznie umowa obowiązuje od 20 marca, w praktyce do odsyłania imigrantów konieczne było wypełnienie procedur azylowych w Grecji (skutkujące odrzuceniem wniosku) oraz zmiana tureckiego prawa, tak aby zarówno Syryjczycy, jak i inni imigranci byli traktowani w Turcji lepiej.

Turcja zadowolona

– Umowa jest sukcesem – ocenia nieoficjalnie w rozmowie z „Rzeczpospolitą" wysoki rangą turecki dyplomata. Rzeczywiście widać pozytywne jej skutki. Bo głównym założeniem było zniechęcenie imigrantów do podróży do Grecji. Ankara, świadoma, że i tak każdego będzie musiała przyjąć z powrotem, a wyśle do Europy tylko część Syryjczyków, zaczęła lepiej chronić swoje wybrzeże i fala imigrantów jest już minimalna. Zdaniem naszego rozmówcy maksymalny pułap 72 tys. Syryjczyków odesłanych do Turcji i zamienionych na tych z obozów dla uchodźców nigdy nie zostanie osiągnięty. Zatem pora, aby ze swojej części porozumienia zaczęła się wywiązywać Unia.

Ankarze obiecano nie tylko czasowe porozumienie 1:1, ale też – jeśli ta część umowy przyniosłaby skutki w postaci zatrzymania napływu uchodźców do Grecji – trwałe odbieranie Syryjczyków z obozów w Turcji. Miałaby się do tego zobowiązać koalicja chętnych państw organizowana przez Niemcy. Ankara ma już nawet konkretne liczby.

– To powinno być rocznie od 150 tys. do 250 tys. osób – uważa turecki dyplomata. Według niego ten proces powinien się zacząć już w maju lub czerwcu. Na razie jednak żadnych konkretnych zobowiązań ze strony krajów europejskich nie ma.

Kolejnym kontrowersyjnym punktem porozumienia, które ma wejść w życie, jeśli Turcja powstrzyma falę imigrantów, jest zniesienie wiz dla jej obywateli. Turcja musi wypełnić 72 kryteria, Ankara jest przekonana, że uda się to zrobić. Obecnie spełnionych jest już około 50. Komisja Europejska ma przedstawić raport w tej sprawie 4 maja i na tej podstawie państwa członkowskie i Parlament Europejski mają podjąć decyzję do końca czerwca. – Jeśli rekomendacja KE będzie pozytywna, to ewentualna ostateczna negatywna decyzja będzie aktem politycznym – mówi dyplomata. Wtedy oczywiście Turcja wycofa się z porozumienia i może znów otworzyć swoje wybrzeże dla imigrantów pragnących przedostać się nielegalnie do Europy. Ankara wie, że to jedyny jej instrument nacisku w relacjach z UE. Ale niektóre kraje UE, np. Francja czy nawet Niemcy – największy orędownik porozumienia z Turcją —  bardzo obawiają się tej części i mają nadzieję, że Ankara po prostu kryteriów nie wypełni.

Rozmowy w autobusie

Niemcy czynią także wszelkie możliwe starania, aby zatrzymać jak najwięcej imigrantów w Turcji. Kanclerz Angela Merkel rozmawiała na ten temat z premierem Ahmetem Davutoglu w sobotę w towarzystwie Donalda Tuska i wiceszefa Komisji UE Fransa Timmermansa. Rozmowy odbywały się w autobusie, którym goście z Europy odbywali podróż po prowincji Gaziantep w pobliżu granicy z Syrią, odwiedzając obóz Nizip 2, w którym mieszka 5 tys. spośród 2,7 mln syryjskich uchodźców w Turcji

Jak relacjonują niemieckie media, pani kanclerz i jej towarzysze przekonywali premiera Turcji, aby kraj ten rozszerzył zakres ochrony dla imigrantów z Iraku i Afganistanu. Ci odesłani z Grecji mieliby być traktowani w Turcji jak Syryjczycy, a więc mieli możliwość złożenia wniosków azylowych, a w razie pozytywnego ich rozpatrzenia prawo do pracy.

Davutoglu miał wyrazić zgodę na takie rozwiązanie. Mogłoby ono ograniczyć napływ do Europy imigrantów z innych krajów poza Syrią. Jak wynika z prowizorycznych ustaleń, władze tureckie miałyby wydawać indywidualne pisemne gwarancje dla odesłanych z Grecji Irakijczyków i Afgańczyków. Mogłoby to także przyśpieszyć załatwianie wniosków azylowych w samej Grecji, z czym są poważne problemy.

Wszyscy zdają sobie sprawę, że problemu uchodźców nie da się rozwiązać bez zakończenia wojny w Syrii. Trwające obecnie, mimo rozejmu, w rejonie Aleppo walki pomiędzy wojskami prezydenta Asada a zbrojną opozycją nie doprowadziły do zerwania rozmów pokojowych w Genewie. Wojna w Syrii będzie także przedmiotem poniedziałkowych rozmów w Hanowerze z udziałem prezydenta Baracka Obamy oraz przywódców Francji , Włoch, Wielkiej Brytanii i Niemiec. Rzym obawia się, że po zamknięciu imigrantom przez Turcję drogi do Grecji nowa fala usiłować może przedostać się do Woch przez Morze Śródziemne. Premier Matteo Renzi proponuje więc, aby UE zawarła z krajami Afryki Płn. podobne porozumienie jak z Turcją.

W tym tygodniu rozpoczną się powroty uchodźców z wysp greckich do Turcji – twierdzą tureckie źródła dyplomatyczne. To efekt umowy UE z Turcją, w której Ankara zobowiązała się do przyjmowania z powrotem wszystkich imigrantów przybyłych nielegalnie z jej wybrzeży. Przy czym za każdego odebranego Syryjczyka Turcja ma prawo wysłać Syryjczyka ze swoich obozów bezpośrednio do jednego z państw UE, obywateli innych krajów przyjmuje bez tej wymiany.

Pozostało 90% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1024
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Świat
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1023
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1021