Opłaty za wycinkę drzew i krzewów - nowe zasady

Od 28 sierpnia obowiązują nowe przepisy ustawy o ochronie przyrody, które regulują zasady przeprowadzania wycinki drzew i krzewów.

Co do zasady zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, ale jeśli będą usuwane z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków – taką zgodę wydaje wojewódzki konserwator zabytków.

Zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Z kolei zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody wydawane jest po uzgodnieniu odpowiednio z dyrektorem parku narodowego albo regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

Konieczny wiosek

Usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek:

- posiadacza nieruchomości – za zgodą jej właściciela,

- właściciela urządzeń służących do dostarczania wody, gazu czy energii

– jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Zgoda właściciela nieruchomości, o której mowa, nie jest wymagana w przypadku wniosku złożonego przez: spółdzielnię mieszkaniową, wspólnotę mieszkaniową, w której właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi, oraz zarządcę nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa.

Nie będzie już obowiązku uzyskania zgody na usunięcie drzew i krzewów przez wszystkich właścicieli lokali spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych.

Jednak spółdzielnia mieszkaniowa musi poinformować w sposób zwyczajowo przyjęty m.in. członków spółdzielni, właścicieli budynków lub właścicieli lokali niebędących członkami spółdzielni o zamiarze złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, wyznaczając co najmniej 30-dniowy termin na zgłaszanie uwag.

Przykład

Do wójta wpłynął wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie dwóch dębów. Z uzasadnienia wynikało, że drzewa te – z uwagi na duże rozmiary – stwarzają niebezpieczeństwo. Drzewo stojące w pobliżu drogi miało zagrażać przejeżdżającym pojazdom oraz mogło uszkadzać linie energetyczne. Było ono systematycznie podcinane na wysokości jego korony przez nieznane osoby, a policja mimo zgłoszenia nie podjęła w tej sprawie żadnych działań. Wnioskodawca oświadczył, że nie chce ponosić ryzyka obumarcia drzewa, które okaleczone na pewno nie będzie właściwie wegetować w porze wiosenno-letniego wzrostu.

Wójt odmówił wydania zezwolenia na usunięcie drzew. Powołał się na opinię biegłego, z której wynikało, że są one w dobrym stanie i nie stwarzają zagrożenia. Poza tym są cenne przyrodniczo i dlatego należy dbać o to, by nie doszło do ich zniszczenia. Od takiej decyzji wnioskodawca złożył odwołanie i sprawa trafiła do sądu administracyjnego. A ten ustalił, że podane przez właściciela drzew przyczyny usunięcia dębów nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Zabrakło dostatecznie uzasadnionych powodów do odstąpienia od ochrony terenów zielonych i zadrzewień, której względy wymagają zachowania jak największej liczby wartościowych, cennych przyrodniczo drzew.

Na podstawie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 21 maja 2013 r., sygn. II SA/Po 294/13

Organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu przed jego wydaniem musi przeprowadzić oględziny w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych.

Wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu może być uzależnione od określonych przez organ nasadzeń zastępczych lub przesadzenia drzewa lub krzewu.

Jeżeli przyczyną usunięcia drzewa lub krzewu jest realizacja inwestycji wymagającej uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, to zezwolenie na wycinkę może zostać wykonane dopiero po uzyskaniu pozwolenia na rozbiórkę lub budowę.

Nie będzie już wymagane zezwolenie na usuwanie m.in.: krzewów z ogrodów przydomowych, drzew i krzewów powalonych lub złamanych przez wiatr (będą one mogły być usunięte przez właściwe służby lub po oględzinach pracownika urzędu gminy) oraz drzew i krzewów usuwanych w ramach akcji ratowniczych, a także drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:

- 35 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,

- 25 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

Przykład

Wójt gminy nałożył karę za wycinkę drzew bez zezwolenia. Ukarany odwołał się od takiej decyzji, wskazując na błąd w ustaleniach, kto faktycznie wyciął drzewa. Samorządowe kolegium odwoławcze, rozpatrując odwołanie, ustaliło, że sporządzony protokół z oględzin z miejsca wycinki nie zawiera wszystkich obligatoryjnych elementów. Brak było w nim daty usunięcia bez zezwolenia drzew – dębów, obwodów pni tych drzew i ich wieku, a także przyczyn ich usunięcia oraz danych osobowych posiadacza nieruchomości, z której terenu usunięto drzewa.

Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a ten powołał się na pogląd zawarty w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1 lipca 2014 r., sygn. SK 6/12 (DzU z 2014 r. poz. 926.). Wynika z niego, że przesłanką odpowiedzialności za usunięcie drzewa z nieruchomości bez zezwolenia właściwego organu jest usunięcie tego drzewa przez posiadacza tej nieruchomości lub usunięcie go przez inne osoby za jego przyzwoleniem. Musi to więc być zachowanie umyślne posiadacza nieruchomości, nie zaś zachowanie nieumyślne, które ma miejsce w przypadku nienależytej staranności.

Na podstawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 grudnia 2014 r., sygn. II OSK 2712/14

Ile to kosztuje

Od 28 sierpnia obowiązuje nowa metoda obliczania opłat za usuwane drzewa, odzwierciedlająca koszt odtworzenia drzewa o podobnej wielkości, ze zróżnicowaniem ze względu na lokalizację, np. tereny wiejskie i zurbanizowane. Dla przykładu, jak podaje Ministerstwo Ochrony Środowiska, opłata za usunięcie świerka pospolitego o obwodzie 100 cm (na wysokości 130 cm), rosnącego na terenie zieleni (np. w parku), wyniesie ok. 9600 zł, podczas gdy według dotychczasowych zasad wynosiła około 18 tys. zł.

Osoby fizyczne nie poniosą opłat, jeżeli uzyskały zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jak informuje ministerstwo, wkrótce ma być wydane nowe rozporządzenie precyzujące wysokość opłat. Zgodnie z przepisem przejściowym (art. 55 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw) do czasu wydania nowego rozporządzenia będą stosowane dotychczasowe stawki określone w rozporządzeniu ministra środowiska z 13 października 2004 r. w sprawie stawek opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew (DzU nr 228, poz. 2306, ze zm.).

Opłaty podawane są w zezwoleniu na usunięcie drzewa lub krzewu. Ponosi je posiadacz nieruchomości i pobierane są przez organ właściwy do wydania tego zezwolenia (np. wójta).

Podobnie jak dotychczas w przypadku naliczenia opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu uzależnia się wydanie zezwolenia na wycinkę od przesadzenia drzewa lub krzewu albo wykonania nasadzeń. Termin uiszczenia opłaty odracza się na trzy lata. Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy zachowały żywotność po trzech latach lub nie obumarły z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, należność opłaty za usunięcie drzew lub krzewów się umarza.

Przykład

Prezydent miasta odmówił w decyzji zastąpienia opłaty za zezwolenie na usunięcie drzew nasadzeniem nowych drzew (w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych) oraz odroczenia na trzy lata zapłaty naliczonej opłaty za wycinkę. Sprawa w wyniku zaskarżenia decyzji trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który orzekł, że nałożenie opłaty jest podstawowym instrumentem działania organów przy wydawaniu zezwoleń na wycięcie drzew, natomiast nasadzenia zastępcze mają charakter fakultatywny. Zasadą jest więc, że zezwolenie na usunięcie drzew jest uzależnione od poniesienia opłaty, natomiast organ ma jedynie możliwość uzależnienia wydania zezwolenia od wykonania nasadzeń zastępczych i w związku z tym odroczenia terminu uiszczenia opłaty.

Na podstawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 października 2014 r., sygn. II OSK 952/13

Opłatę za usunięcie drzewa ustala się na podstawie stawki zależnej od obwodu pnia mierzonego na wysokości 130 cm i od tempa przyrostu pnia na grubość poszczególnych rodzajów lub gatunków drzew oraz nowego współczynnika różnicującego stawki w zależności od lokalizacji drzewa. Kryteria te zostaną doprecyzowane w nowym rozporządzeniu ministra ochrony środowiska.

Znacząco obniżone zostały stawki opłat. I tak za usuwanie drzew nie mogą przekraczać za jeden centymetr obwodu pnia mierzonego na wysokości 130 cm:

- 97,88 zł – w przypadku obwodu pnia wynoszącego do 25 cm (dotychczas 270 zł),

- 342,56 zł – w przypadku obwodu pnia wynoszącego od 26 do 50 cm (dotychczas 410 zł),