Reklama

Baba w koszyku i prawdziwy ogień

Rozmowa z Aleksandrem Robotyckim, etnografem z Muzeum Etnograficznego w Warszawie

Publikacja: 03.04.2015 18:00

Baba w koszyku i prawdziwy ogień

Foto: Fotorzepa/Kuba Kamiński

Skąd wzięła się tradycja święcenia pokarmów w Wielką Sobotę?

Z jednej strony nawiązuje ona do Ostatniej Wieczerzy. Z drugiej, można ją też łączyć z inną tradycją - już nie chrześcijańską - czyli nadawaniem pokarmom jakiejś siły, np. zapewniającej zdrowie czy dobro.

Czego nie może zabraknąć w koszyczku wielkanocnym?

Na pewno jajek, które symbolizują odrodzenie, baranka i chleba, które nawiązują do Jezusa Chrystusa, mięsa, chrzanu czy soli. W niektórych regionach do święconki wkłada się babę drożdżową. Modne są różne elementy dekoracyjne, jak bukszpan, bazie i kwiaty z palemek wielkanocnych czy pisanki.

Czy dziś święcenie pokarmów odbywa się tak samo jak dawniej?

Reklama
Reklama

Jeszcze w XIX w. pokarmy zanosiło się do święcenia nie w koszyczku, lecz w wielkim koszu. Święciło się mięsa, głównie wieprzowinę: kiełbasy, szynki; ciasta czy jajka - w zależności od zamożności wiernych. Nikt przecież nie zabił na święta ostatniej krowy czy kury, które były źródłem pożywienia. We wsiach i mniejszych miejscowościach, święcenie odbywało się w domach, na wspólnych świetlicach, ewentualnie mieszkańcy wynosili kosze w centralny punkt wsi.

Czy w innych krajach europejskich również przywiązuje się tak duże znaczenie do święcenia pokarmów?

Nie. Na przykład w Niemczech, Francji, Szwajcarii, Hiszpanii czy we Włoszech - chociaż są to kraje chrześcijańskie – ten zwyczaj nie jest popularny. Również Austria jest pod tym względem podzielona. Część z nich to kraje protestanckie, a protestanci nie identyfikują się – tak jak katolicy czy prawosławni – z tą tradycją.

Dlaczego?

W zależności od regionu Europy i charakteru wiary w danym kraju, święta wielkanocne przybierają różny koloryt, np. w Polsce kładzie się nacisk na Zmartwychwstanie. Na południu Europy głównie nawiązuje się do liturgii Męki Pańskiej, która pokazuje, że jesteśmy grzeszni; która wyraża nasze grzechy. W niektórych miejscach w Europie najważniejsze są obchody Wielkiego Tygodnia, a same święta są tam... nazwijmy to: „czasem wolnym".

Czy święcenie pokarmów to najważniejszy zwyczaj związany z Wielką Sobotą?

Reklama
Reklama

My przykładamy do niego największą wagę, ale pod względem religijnym tak nie jest. Istotniejsza jest Liturgia Wody i Ognia. Kiedyś po poświęceniu ognia, rozpalano nim pierwszy ogień w piecu, wierząc, że to ten żywy, prawdziwy ogień.

Policja
Nietykalna sierżant „Doris”. Drugie życie tajnej policjantki
Społeczeństwo
Budżet Mazowsza na 2026 rok. Administracja pochłonie więcej niż zdrowie
Społeczeństwo
Zaborów nie widać. Usług publicznych też nie. I zyskuje na tym Konfederacja
Społeczeństwo
Jak zgłosić rosyjski dron przez telefon?
Społeczeństwo
Sondaż: Tusk czy Kaczyński? Kto bardziej kompetentny ws. bezpieczeństwa?
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama