Rzeczpospolita: Państwo ma służyć obywatelom czy obywatele państwu?
Dr Michał Łuczewski, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego: Zdecydowanie państwo ma pełnić wobec obywatela rolę służebną. Taka jest idea, ale zdaję sobie sprawę, że z jej realizacją bywało różnie. Proszę spojrzeć na sprawę historycznie. W przeszłości grupy obywateli mobilizowały się i wspólnie walczyły o poprawę sytuacji. Doprowadziło to do powstania nowoczesnego państwa. Ale potem państwo robiło wszystko, by te ruchy osłabić. Tak było na przykład w II Rzeczypospolitej.
Jakie powinno być dobre państwo?
Takie, które wzmacnia, a nie osłabia obywateli. Takie, które niezależnie od pozycji społecznej i majątkowej daje swoim obywatelom równy dostęp np. do edukacji czy służby zdrowia. I są to usługi dobrej jakości. Nie powinno być tak, jak obecnie w Polsce, gdzie zamożni płacą za dostęp, bo ich na to stać. Ale cały czas mają poczucie, że utrzymują państwo, nie dostając nic w zamian.
A jednocześnie biedni biorą to, co jest dostępne, ale też nie są zadowoleni z jakości świadczonych usług. Pod względem usług państwowych dobrze byłoby pójść śladem Szwedów, ale ani kroku dalej, bo państwo opiekuńcze staje się tam tak opiekuńcze, że zaczyna wkraczać w każdą sferę życia.
