Można zrezygnować ze schedy w umowie ze spadkodawcą

Zrzeczenie się dziedziczenia to sposób na uregulowanie spraw majątkowych w rodzinie

Publikacja: 11.12.2010 07:05

Można zrezygnować ze schedy w umowie ze spadkodawcą

Foto: Fotorzepa/Marek Obremski

Mało kto wie o takiej możliwości, mającej w wielu wypadkach przewagę nad testamentem. Oto jedna z takich sytuacji.

Zamierzam się ożenić. Ja i moja narzeczona mamy dzieci z pierwszych małżeństw. Jesteśmy w średnim wieku i oboje zgromadziliśmy majątki o dość znacznej wartości. Chcielibyśmy, aby na wypadek śmierci po każdym z nas dziedziczyły tylko i wyłącznie nasze dzieci. Nie chcemy dziedziczyć po sobie.

Czy taki skutek będzie miało podpisanie intercyzy o rozdzielności majątkowej? Czy wystarczy w tym celu sporządzenie testamentów na dzieci, z pominięciem małżonka?

Odpowiedź na te dwa pytania brzmi: nie.

[srodtytul]Intercyza i testament nie wystarczą [/srodtytul]

Podpisanie intercyzy nie wywołuje żadnego skutku, gdy chodzi o porządek dziedziczenia. Ma tylko takie znaczenie, że nie powstanie majątek wspólny małżonków. Nadal każde z nich, jak przed ślubem, będzie miało tylko majątek osobisty, który samodzielnie, bez udziału drugiego małżonka, może powiększać lub pomniejszać. Jeśli pominąć możliwość przesunięć majątkowych w wyniku darowizn.

W razie śmierci jednego z małżonków drugie będzie dziedziczyło po nim w zbiegu z dziećmi zmarłego. Tak więc np. jeśli spadkodawca pozostawił dwoje dzieci, one i żona będą dziedziczyć w częściach równych, każde po 1/3.

Nie da gwarancji uwzględnienie w testamencie wyłącznie dzieci, z pominięciem męża czy żony. Pozostały małżonek (wdowa, wdowiec) może się bowiem domagać od dzieci zmarłego zachowku. Oznacza on, że pominiętemu małżonkowi należy się od spadkobierców 1/2 (co do zasady w pieniądzu) tego, co by mu przypadło, gdyby nie testament. Jeśli więc np. mąż jako spadkodawca powołał w testamencie do spadku wyłącznie dwoje swoich dzieci, wdowa może żądać od nich zachowku równego 1/6 majątku pozostawionego przez męża (gdyby nie testament, należałaby się jej 1/3 część spadku).

[srodtytul]Zrzeczenie się dziedziczenia [/srodtytul]

Jest jednak pewien sposób na osiągnięcie celu zamierzonego przez przyszłych małżonków. To zawarcie umowy czy umów o zrzeczeniu się dziedziczenia. Oczywiście taką umowę musi dla jej ważności spisać notariusz (art. 1048 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]). Jej stronami są przyszły spadkodawca i przyszły spadkobierca.

Co ważne, [b]zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również dzieci i wnuki zrzekającego się, choć spadkodawca i spadkobierca mogą co do tej kwestii umówić się inaczej.[/b] Zrzekający się dziedziczenia oraz jego dzieci, wnuki, prawnuki (tzw. zstępni) są w wyniku takiej umowy wyłączeni z dziedziczenia, jak gdyby nie dożyli spadku.

Inaczej niż w przypadku testamentu, który spadkodawca może w każdej chwili zmienić i odwołać, z umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia rezygnujący ze schedy ani spadkodawca nie mogą się jednostronnie wycofać.

[b]Zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone tylko w jeden sposób: przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim dziedziczenia się zrzeczono.[/b] Również ta umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Oczywiście umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia można wykorzystać do uregulowania spraw majątkowych w rodzinie na wypadek śmierci także w innych sytuacjach.

[srodtytul]Sposób na uniknięcie przeszłych sporów [/srodtytul]

Zdarza się np. często, że jedno dziecko zostało wyposażone przez rodziców za życia w formie darowizn, a drugie nie. Rodzice chcieliby w związku z tym, by po ich śmierci cały majątek przypadł tylko drugiemu. Wprawdzie darowizny między najbliższymi zalicza się na poczet schedy spadkowej, ale często takie rozliczenia powodują niesnaski.

Jeśli zobowiązany do zaliczenia uchyla się od tego, trzeba mu udowodnić, że darowiznę otrzymał. Nie ma z tym ze zrozumiałych względów problemu, jeśli darowizna dotyczy nieruchomości. Przy darowiznach pieniężnych, zwłaszcza poczynionych dawniej, udowodnienie, że np. brat otrzymał od rodziców pieniądze na kupno samochodu, a siostra na wpłatę połowy wkładu budowlanego na mieszkanie spółdzielcze, może być bardzo trudne.

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki, [mail=i.lewandowska@rp.pl]i.lewandowska@rp.pl[/mail][/i]

[ramka][srodtytul]Darowizny lepiej dokumentowane[/srodtytul]

Zapewne dokumentowanie na wypadek sporu między spadkobiercami darowizn pieniężnych jako poczynionych na poczet schedy spadkowej będzie teraz łatwiejsze. Ma to związek z całkowitym zwolnieniem z podatku od spadków i darowizn od 1 stycznia 2007 r. darowizn między: rodzicami i dziećmi; dziadkami i wnukami czy prawnukami, między rodzeństwem; między pasierbem i ojczymem lub macochą.

[b]Obwiązuje ono pod warunkiem: [/b]

>> przesłania darowizny na rachunek bankowy lub rachunek w SKOK obdarowanego albo przekazem pocztowym,

>> złożenia przez obdarowanego w urzędzie skarbowym na formularzu SD-Z zawiadomienia o tej darowiźnie w ciągu sześciu miesięcy od jej uzyskania.

Wszystkie te formalności nie są potrzebne, gdy wartość darowizn od tej samej osoby bliskiej uzyskanych w ostatnich pięciu latach nie przekracza 9637 zł.[/ramka]

Mało kto wie o takiej możliwości, mającej w wielu wypadkach przewagę nad testamentem. Oto jedna z takich sytuacji.

Zamierzam się ożenić. Ja i moja narzeczona mamy dzieci z pierwszych małżeństw. Jesteśmy w średnim wieku i oboje zgromadziliśmy majątki o dość znacznej wartości. Chcielibyśmy, aby na wypadek śmierci po każdym z nas dziedziczyły tylko i wyłącznie nasze dzieci. Nie chcemy dziedziczyć po sobie.

Pozostało 91% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów